"จีนี่" คืออะไร ?
เรื่องเล่าของ “จีนี่” ยักษ์ตัวสีฟ้าในตะเกียงที่จะออกมาให้พร หลังจากที่มีคนไปค้นพบตะเกียงวิเศษที่ถูกเก็บไว้ยังสถานที่ลึกลับ และปลดปล่อยวิญญาณของจินนี่ออกมาเป็นอิสระ ซึ่งเป็นเรื่องเล่าจากนิทานปรัมปราจากชาวตะวันออกกลาง
“จีนี่” ยักษ์ในตะเกียง มีที่มาจาก “ญิน” ภาษาอาหรับ คือ “جن” โดยรากศัพท์หมายถึง “ปกปิดซ่อนเร้น” เป็นสิ่งลึกลับในศาสนาอิสลาม สิ่งมีชีวิตเหนือธรรมชาติชนิดหนึ่ง ตามความเชื่อของชาวอาหรับ ซึ่งมีคำดังกล่าวปรากฏในคำภีร์อัลกุรอ่าน ในบทที่ ๑๕ อัล-ฮิจญ์รฺ วรรคที่ ๒๖ ว่า “وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِن صَلْصَالٍ مِّنْ حَمَإٍ مَّسْنُونٍ” แปลว่า “และโดยแน่นอน เรา (พระเจ้า) ได้สร้างมนุษย์จากดินแห้ง จากดินดำเป็นตม” และวรรคที่ ๒๗ ว่า “وَالْجَانَّ خَلَقْنَاهُ مِن قَبْلُ مِن نَّارِ السَّمُومِ” แปลว่า “และญินนั้น เรา (พระเจ้า) ได้สร้างมันมาก่อนจากไฟของลมร้อน”
ในคำภีร์อัลกุรอ่าน ระบุเกี่ยวกับ “ญิน” หรือ “จีนี่” ว่า ถูกสร้างจากไฟของลมร้อน และถูกสร้างมาก่อนมนุษย์คนแรกคืออาดัมเป็นเวลานานมาก มิติที่อยู่ระหว่าง “มนุษย์” และ “ญิน” นั้นไม่เหมือนกัน ญินเป็นสิ่งเร้นลับสามารถมองเห็นมนุษย์ได้ แต่มนุษย์นั้นไม่สามารถมองเห็นญินได้ในเวลาปรกติ นอกจาก “ญิน” จะแสดงตัวออกมา
“ญิน” ก็เหมือน “มนุษย์” ไม่ใช่รูปร่างลักษณะเหมือนมนุษย์ แต่มีสังคมมีการเนินชีวิต มีเกิด มีตาย มีปัญญา มีศรัทธา มีปฏิเสธ แถมมีความสามารถเหนือ “มนุษย์” อีกด้วย ทำอะไรได้หลากหลายมากกว่า อายุยืนยาวมากกว่ามาก ๆ บินได้ ปรากฏกายได้ จำแลงกายทั้งในรูปมนุษย์และสัตว์
แต่ในเชิงวัฒนธรรม “ญิน” นั้นเป็นที่รู้จักกันดีในชื่อของ “จินนี่” ในนิทาน “พันหนึ่งราตรี” หรือ “อาหรับราตรี” ยักษ์หรืออสูรในตะเกียงวิเศษของอะลาดิน ก็คือ “ญิน”
ซึ่ง “อะลาดิน (Aladdin)” เป็นนิทานเรื่องหนึ่งของตะวันออกกลาง (อาหรับ) ที่รู้จักกันมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยไม่สามารถค้นพบหลักฐานแน่ชัดได้ว่ามีมาตั้งแต่สมัยใด แต่ฉบับที่รู้จักกันในปัจจุบัน เป็นฉบับที่อองตวน กาลองด์ (Antoine Galland) นักวิชาการและนักเขียนชาวฝรั่งเศส ได้รวบรวมเอาไว้ในนิทานชุดอาหรับราตรี (พันหนึ่งราตรี) ซึ่งเขาแปลจากภาษาอาหรับเป็นภาษาฝรั่งเศส โดยเขาได้บอกว่า เขาได้รับฟังเรื่องราวของ “อะลาดิน” มาจากนักเล่านิทานในประเทศซีเรียอีกทีหนึ่งเมื่อปี ๒๒๕๒ ก่อนจะนำมารวมอยู่ในชุดอาหรับราตรีเล่ม ๙ ของชุด ซึ่งตีพิมพ์ในปี ๒๒๕๕
บางเรื่องสัมพันธ์อย่างกว้างขวางมากกับ “อาหรับราตรี” โดยเฉพาะเรื่อง ตะเกียงวิเศษของอะลาดิน, อาลีบาบากับโจรสี่สิบคน และการเดินทางเจ็ดเที่ยวของกะลาสีซินแบด แม้ว่าแทบเป็นนิทานพื้นบ้านตะวันออกกลางของแท้ค่อนข้างแน่นอน แต่หลายเรื่องก็มิใช่ส่วนหนึ่งของ “อาหรับราตรี” ในฉบับภาษาอาหรับดั้งเดิม แต่ถูกอองตวน กาลองด์ และผู้แปลยุโรปคนอื่นเพิ่มเข้างานทีหลัง
และเป็นเรื่องเข้าใจผิดกันอยู่มากว่า “อะลาดิน” เป็นหนึ่งในเรื่องเล่าใน “อาหรับราตรี” ซึ่งเป็นบันทึกรวมเรื่องเล่าและตำนานของชาวอาหรับ แต่เรื่อง “อะลาดิน” นี้ถูกบันทึกเป็นครั้งแรกโดยอองตวน กาลองด์ (Antoine Galland) นักวิชาการและนักเขียนชาวฝรั่งเศสในช่วงศตวรรษที่ ๑๘ เรื่องถูกบันทึกลงในหนังสือ “The One Thousand and One Nights” ฉบับยุโรปอันเป็นหนังสือเล่าเรื่องนิทานปรัมปราของตะวันออกกลาง หนังสือเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “Arabian Nights”
และเรื่องราวของ “จีนี่” ยังโด่งดังในประเทศไทยอีกด้วย จนถึงขนาดถูกสร้างเป็นบทเพลงชื่อว่า “จีนี่ จ๋า” 2002 ราตรี ในปี ๒๕๔๕ และเพลง “จีนี่ จ๋า (2021) - 2021 ราตรี” ในปี ๒๕๖๔
อ้างอิงจาก: https://www.facebook.com/boraannaanma/photos/a.1721168658137287/2783072101946932/