ความหมายเพลง ที่ว่าง จากกวีเอกยิบราน ถึงโจ้วงพอส คนหนึ่ง คือมหาปราชญ์ของแผ่นดิน ผู้มีรอยแผลแห่งรักกรีดลึกกลางใจ

 

เพจย่อปรัวัติเผย ความหมายเพลง ที่ว่าง จากกวีเอกยิบราน ถึงโจ้วงพอส

คนหนึ่ง คือมหาปราชญ์ของแผ่นดิน ผู้มีรอยแผลแห่งรักกรีดลึกกลางใจ จนแปรเปลี่ยนเป็นบทกลอน

คนหนึ่ง คือเจ้าของเสียงสวรรค์ ผู้ซึมซับคำกลอนและขับร้องออกมาเป็นบทเพลงสอนใจ

เรื่องราวความรัก บทเพลงอมตะ และคนสองคนที่เวลาห่างกันร่วมร้อยปี มีเพียง "ที่ว่าง" เท่านั้น คอยยึดโยงพวกเขาเอาไว้

จาก Kahlil Gibran ถึงอัมรินทร์ เหลืองบริบูรณ์ หรือ โจ้ วงพอส

ค้นหาความหมายแท้จริงของบทเพลง
ในย่อยประวัติบทนี้ครับ

.
.

บ้านอยู่อุทัยธานี เป็นบุตรคนที่สองจากพี่น้องทั้งหมดสี่คน โจ้-อัมรินทร์ เหลืองบริบูรณ์ หรืออีกชื่อในครอบครัวว่า "เหี่ยว" เกิดวันที่ 14 ตุลาคม 1971 มีอุปนิสัยร่าเริง แจ่มใส และยังเป็นแฟนบอลทีมลิเวอร์พูลตัวยง

โจ้จบการศึกษาจากโรงเรียนมัธยมประจำจังหวัด ก่อนเข้าศึกษาต่อ ณ คณะวิศวกรรมไฟฟ้า สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ และเริ่มเส้นทางสายดนตรีตั้งแต่เรียนอยู่ชั้นปีที่สอง โดยการเข้าประกวดรายการ โค้กมิวสิคอวอร์ด 1993

ด้วยเนื้อเสียงอันมีเอกลักษณ์ สะกดคณะกรรมการทุกท่านให้อยู่กับเหตุการณ์ตรงหน้า และการเลือกเพลง "อย่าหยุดยั้ง" ของ ดิ โอฬาร โปรเจคต์ ที่เข้ากับตัวโจ้เองราวกับเป็นคนแต่ง ทำให้เขาคว้ารางวัลชนะเลิศไปครอง และถูกจับตามองว่าจะเป็นคลื่นลูกใหญ่แห่งวงการดนตรี

เมื่อจบการศึกษาในปี 1995 โจ้ได้รับคัดเลือกเข้าโครงการ College Artists ของนิตยสารบันเทิงคดี ที่นี่เขาได้พบกับเพื่อนนักดนตรีอีกสามคนคือ นอ-นรเทพ มาแสง, เอ-พลกฤษณ์ วิริยานุภาพ และบอส-นิรุจ เดชบุญ

โครงการ College Artists ของนิตยสารบันเทิงคดี

หลังร่วมโครงการได้ไม่นาน ทั้งสี่ก็ฟอร์มวงไปแสดงสดในงานของคลื่น ไพเรทเรดิโอ จัดที่ฮาร์ดร็อค คาเฟ่ สยามสแควร์ งานซึ่งแมวมองในวงการดนตรีไปดูกันคับคั่ง และก็เป็นค่ายเบเกอรี่มิวสิคที่ให้ความสนใจ ทั้งสองฝ่ายเริ่มพูดคุยกัน จนโจ้และเพื่อนๆ ได้เซ็นสัญญากับเบเกอรี่มิวสิคในที่สุด

เกิดเป็นวงดนตรี ชื่อ "พอส" (Pause)

.

Kahlil Gibran (เคอะห์ลิล ยิบราน) จิตรกรและนักเขียนคนสำคัญของโลก เกิดเมื่อวันที่ 6 มกราคม 1883 เขาคือบุตรคนที่สองจากพี่น้องทั้งหมดสี่คนในครอบครัวชาวเลบานอนนับถือคริสต์ตั้งรกรากอยู่ที่เมือง Bsharri ทางตอนเหนือของประเทศเลบานอน

Kahlil Gibran (เคอะห์ลิล ยิบราน) 

ด้วยความยากจนข้นแค้นถึงขั้นที่ Gibran ไม่ได้รับการศึกษาเลยในช่วงปฐมวัย แม่ของเขาจึงตัดสินใจหอบลูกทั้งสี่ข้ามน้ำข้ามทะเลไปตายเอาดาบหน้าที่สหรัฐอเมริกา เรือเทียบท่าที่มหานครนิวยอร์คในปี 1895

ชีวิตวัยเด็กของ Gibran ในอเมริกานั้นเต็มไปด้วยศิลปะ เขาฉายแววด้านการวาดภาพจนคุณแม่ตัดสินใจใช้เงินที่มีอยู่น้อยนิดเป็นค่าสมัครเข้าเรียนโรงเรียนศิลปะ และส่งเขากลับไป Beirut หลังจากนั้น เพื่อศึกษาต่อในวัฒนธรรมตะวันออกกลาง

เรียนอยู่หลายปีจนจบมัธยมปลาย Gibran จึงเดินทางกลับอเมริกา เมื่อกลับมาถึงบ้านได้ไม่นาน สมาชิกในครอบครัวก็ทยอยเสียชีวิตด้วยโรคภัยไข้เจ็บทีละคนรวมถึงมารดาของเขาด้วย จนเหลือแค่เพียง Gibran และน้องสาวคนเล็กที่ทำหน้าที่เลี้ยงดูสองชีวิตด้วยเงินจากการทำงานในร้านตัดเสื้อสตรี

ตกระกำลำบากตั้งแต่เล็กจนโต เขาไม่มีทักษะอาชีพใดๆ เลยนอกจากการวาดภาพเท่านั้น Gibran รู้สึกสิ้นหวังเพราะคิดว่าตนเองเป็นภาระ แต่กระนั้นก็ยังฝืนทนผลิตผลงานภาพวาดออกมาได้เรื่อยๆ จนมีจำนวนมากพอที่จะเปิดนิทรรศการของตนเอง (exhibition) ที่ Day's Studio นครบอสตัน

ในงานนี้เอง Gibran วัย 21 ปี ก็ได้พบกับสตรีนาม Mary Haskell เธอแก่วัยกว่าเขาถึง 9 ปี ประกอบอาชีพอาชีพครูใหญ่ของโรงเรียนสตรีล้วนแห่งหนึ่งในตัวเมือง ทั้งสองใช้เวลาหมดไปกับการพูดคุยกันอย่างออกรส แลกเปลี่ยนทรรศนะด้านศิลปะและบทกวี จนจบงานก็ยังขอแลกคอนแทคเพื่อสานต่อ

พระเจ้าทรงใช้เวลาเพียงไม่นานในการทำให้ทั้งสองเกิดความรู้สึกดีต่อกัน Mary ซึ่งเป็นสาวมีชาติตระกูล ศรัทธาในความสามารถของ Gibran มาก และเต็มใจสนับสนุนอาชีพศิลปินของเขาด้วยทุกอย่างที่เธอมี ทั้งความห่วงใย ไปจนถึงเงินทอง

Gibran และ Mary คงความสัมพันธ์ฉันท์เพื่อน แม้ในสายตาคนอื่นอาจดูเป็นมากกว่านั้น กระทั่งในปี 1908 ด้วยเงินสนับสนุนของ Mary, Gibran ก็เดินทางไปเรียนต่อด้านศิลปะที่กรุงปารีส, ฝรั่งเศส

สำหรับเขา หนุ่มน้อยผู้โหยหาและขาดแคลนมาตลอด
ฤานี่
คือความรัก?

.

ปี 1996

สี่หนุ่มวงพอสออกอัลบั้มแรกกับค่ายเบเกอรี่มิวสิค ชื่ออัลบั้ม Push (me) Again ในสไตล์ Pop Rock ผสม Rap นิดๆ มีทั้งหมด 12 เพลง หนึ่งในนั้นคือเพลงช้าอันทำให้วงมีชื่อเสียงข้ามกาลเวลา เพลง "ที่ว่าง" (Empty Space)

เอ-พลกฤษณ์ มือกีตาร์ของวงคือผู้แต่ง เริ่ม Intro ด้วยเมโลดี้กีตาร์อันอิ่มเอม เนื้อเพลงสวยงามราวบทกวี น้อยแต่มาก เรียบง่ายแต่เต็มไปด้วยอารมณ์ ผนวกเข้ากับการขับร้องของโจ้ เพลงที่ว่างก็สามารถครองใจแฟนๆ ได้ จากการฟังเพียงครั้งเดียว

เอ ผู้แต่งเปิดเผยว่า เขาได้แรงบันดาลใจจากบทกวีชื่อ "The Prophet" ประพันธ์โดย Kahlil Gibran

ที่ว่างแห่งเวลาเกือบร้อยปีระหว่าง Gibran และวงพอส จึงมาบรรจบกัน

.

.

"วันที่เวียนเปลี่ยน วันที่เลยผ่าน รักคงมั่น
เราไม่เคยห่าง เคียงคู่ชิดใกล้ ทุกเวลา"

• Gibran มาถึงปารีสเพื่อศึกษาต่อในโรงเรียนศิลปะ เขาได้รับเงินช่วยเหลือจาก Mary เดือนละ 75 ดอลลาร์ (60,000 บาทในปัจจุบัน)
แม้ตัวจะไกล แต่ใจยังอยู่ข้างกันเสมอ Gibran และ Mary ใช้วิธีเขียนจดหมายหากัน การเชคจดหมายที่กล่องไปรษณีย์กลายเป็นงานอดิเรกไปโดยปริยาย หนึ่งในจดหมายฉบับแรกๆ ของ Gibran มีเนื้อความว่า

แมรี่ที่รัก,
เวลาผมรู้สึกท้อ หมอกควันแห่งความคลุ้มคลั่งเข้าปกคลุมจิตใจ ผมจะหยิบจดหมายของคุณมาอ่าน มันช่วยย้ำให้ผมรู้ถึงตัวตนดั้งเดิม และสิ่งสวยงามเล็กน้อยในชีวิตที่ผมมองข้ามไป แมรี่, ดวงใจของผมสถิตอยู่กับคุณ ไม่ว่าคุณจะอยู่หนใดก็ตาม

.

"ยอมทิ้งความฝัน ยอมทุกทุกอย่าง ให้กันและกัน
เพียงได้เคียงข้าง เพียงได้ร่วมทาง โอ รักนิรันดร์"

• ฐานะทางการเงินของ Mary อยู่ในระดับปานกลาง ถึงแม้เธอจะมีรายได้มากจากการเปิดโรงเรียนสตรี แต่รายจ่ายก็มีมากเป็นเงาตามตัว เธอพยายามประหยัดทุกวิถีทางที่ทำได้ เช่น ไม่ยอมไปทานข้าวนอกบ้าน แต่จะทานจากโรงครัวในโรงเรียนเท่านั้น เพื่อส่งเงินไปให้ Gibran ร่ำเรียนศิลปะอย่างไม่ต้องกังวล

.

"ก่อนเคย คิดว่ารักต้องอยู่ ด้วยกันตลอด
เติบโต จึงได้รู้ความจริง"

• Mary และ Gibran เมื่อครั้งอยู่ใกล้กันมีความสัมพันธ์ในฐานะเพื่อน แต่เมื่ออยู่ไกล ทั้งสองคนก็เริ่มรู้ใจตัวเอง จดหมายกลายเป็นคำรัก Gibran คิดถึง Mary จนแทบไม่ได้หยุดพัก ความดีงามของเธอแทรกตัวเข้าไปอยู่ในทุกสิ่งรอบกาย

.

"หากเคียงชิดใกล้ แต่เธอต้องทิ้งทุกอย่าง เพื่อฉัน
ประโยชน์ที่ใด หากรักทำร้ายตัวเอง"

• Gibran เรียนจบในเวลา 1 ปี ด้วยผลการเรียนยอดเยี่ยม มีพัฒนาการทางศิลปะเป็นที่ประจักษ์ จากจิตรกรฝีมือดี ตอนนี้ผลงานของ Gibran มีเอกลักษณ์ อาจเพราะเขาใส่อารมณ์ความรู้สึกที่เกี่ยวกับ Mary ลงไป ต่างจากงานในช่วงแรก

เมื่อเขากลับมาถึงบอสตันปลายปี 1909 Mary คือคนแรกที่เขาพุ่งไปหา และเธอก็รอเขาด้วยใจจดจ่อเช่นเดียวกัน ความรู้สึกของทั้งคู่เปลี่ยนไป มันช่างต่างจากครั้งสุดท้ายที่พบกันเมื่อปีก่อน Mary ไม่สามารถอธิบายความรู้สึกของเธอมาเป็นคำพูดได้ดีนัก ได้แต่กอดเขาและดื่มด่ำไปกับช่วงเวลา บางอย่างภายในใจของเธอกำลังเริ่มก่อตัว

.

"หากเดินแนบกาย มีพลั้งต้องล้มลงเจ็บ ด้วยกัน
ห่างเพียงนิดเดียว ให้รักเป็นสายลมผ่านระหว่างเรา"

• ทั้งสองใช้เวลาร่วมกันมากขึ้น Gibran จะอ่านบทกวีของ Algernon Swinburne ให้ Mary ฟังทุกเย็นเพื่อฝึกสำเนียงภาษาอังกฤษ เป็นช่วงชีวิตที่มีความสุขของทั้งคู่ โลกนี้เป็นสีชมพู รักสุกงอมจน Mary ดูสวยขึ้นอย่างที่ไม่เคยเป็นมาก่อน

วันที่ 10 ธันวาคม 1910 Gibran มาหา Mary พร้อมกับดอกไม้ช่อใหญ่ คุกเข่าลงข้างหนึ่ง ขอเธอหมั้นและบอกกับเธอว่า

"Mary คุณคือแสงนำทางของผม ไม่มีสิ่งใดในโลกนี้ที่ผมจะหามาตอบแทนคุณได้ นอกจากคำสัญญา ว่าจะดูแลคุณไปตลอดชีวิต"

เธอใช้เวลาคิดอยู่หนึ่งคืน ก่อนจะตอบตกลงรับหมั้นในวันรุ่งขึ้นซึ่งเป็นวันเกิดครบ 37 ปีของเธอเอง

.

"แบ่งที่ว่างตรงกลางไว้คอยเพื่อให้เธอได้ตามหาฝัน ของเธอ"

• อาชีพการเป็นศิลปินของ Gibran ก้าวหน้าไปมาก จากการสนับสนุนของ Mary คู่หมั้น เธอจัดการนัดทานข้าวกับเหล่า vip ในวงการศิลปะของบอสตัน ทำให้งานศิลป์ของ Gibran เริ่มเป็นที่รู้จัก และได้ออกแสดงในแกลเลอรี่ชื่อดังของเมือง

ช่องว่างระหว่าง Gibran กับความสำเร็จเล็กลงจนอยู่ใกล้แค่เอื้อม
แต่ช่องว่างระหว่างเขากับ Mary กลับขยายตัวขึ้นช้าๆ

วันหนึ่งในเดือนมกราคม 1911 ราวเดือนกว่าหลังหมั้น ในขณะที่ Mary กับ Gibran กำลังนั่งคลายอิริยาบทกันในสวนหลังบ้าน Mary ก็เอ่ยขึ้นมาว่า

"Gibran, ฉันไม่ต้องการเป็นเจ้าสาวของคุณอีกต่อไปแล้ว ถึงแม้ว่าฉันจะรักและต้องการเป็นคนที่คุณรักมากเพียงใด ฉันก็มิอาจปฏิเสธความกลัวในใจได้ ว่าสักวันหนึ่งมิตรภาพที่เราฟูมฟักมานานนับปี อาจพังทลายลง ด้วยน้ำมือของเราเอง

Gibran, อนาคตอันรุ่งโรจน์รอคอยคุณอยู่ในเวลาอันใกล้ ผลงานชิ้นเอกของคุณจะถูกจัดแสดงไปทั่วแดนดิน ฉันเชื่อในความอัจฉริยะของคุณมาตลอด โปรดอย่าปล่อยให้งานสมรสของเรา กลายเป็นเชือกคอยฉุดรั้งตัวคุณเลย

Gibran, ฉันเป็นเพียงบันไดก้าวเล็กๆ ของคุณ ถึงแม้ในทุกวันของฉันหลังจากนี้จะเต็มไปด้วยน้ำตา แต่มันก็เทียบไม่ได้กับความสุขที่ได้รับรู้ว่า จะมีสตรีคนหนึ่งรอคุณอยู่ สตรีที่เติบโตมาเพื่อคุณ เช่นเดียวกับคุณที่เติบโตมาเพื่อเธอ"

.
.

โจ้วงพอสและ Kahlil Gibran มีหลายอย่างที่คล้ายกัน

เป็นลูกคนที่สองจากทั้งหมดสี่คน, เป็นบุคคลมีชื่อเสียง ผลงานได้รับการชื่นชมจากผู้คนมากมาย ทั้งคู่ยังจากไปก่อนเวลาอันควรเหมือนๆ กัน

ก่อน Gibran จะจากไป เขากลั่นประสบการณ์ชีวิตของตนเองออกมาเป็นบทกวีชื่อว่า The Prophet โดยได้แรงบันดาลใจจากชีวิตรักของเขากับ Mary Haskell สตรีผู้มอบความรักบริสุทธิ์ที่อยู่เหนือการครอบครองให้แก่เขา รักแท้ ที่ปราศจากความเห็นแก่ตัว

หลังจากนั้น 72 ปี วงพอสจึงนำมาแต่งเป็นเพลง ที่ว่าง บทเพลงลึกซึ้งที่เราอดร้องตามไม่ได้เมื่อได้ยิน

และนี่คือบางส่วนจาก The Prophet ในบทย่อยที่มีชื่อว่า On Marriage หรือ แด่ชีวิตสมรส ผมแปลมาจากบทดั้งเดิมภาษาอังกฤษ ดังนี้ครับ

.
.

"ท่านทั้งสองเกิดมาพร้อมกัน และจะได้อยู่ร่วมกันชั่วนิจนิรันดร์

ท่านจะได้ยืนเคียงข้างกัน ในวันที่ปีกแห่งปรลัยเข้าทลายคืนวัน

ที่นั่น ท่านจะได้ยืนเคียงข้างกัน ในความทรงจำอันเงียบสงัดของพระผู้เป็นเจ้า

แต่ได้โปรด เหลือที่ว่างระหว่างกันไว้

เพื่อให้สายลมแห่งสวรรค์ได้พัดโบยระหว่างท่าน
.

จงมอบความรักให้แก่กัน แต่อย่ามอบพันธะให้แก่กัน

สงวนพื้นที่ไว้ให้คลื่นลมพลิ้วไหว ระหว่างชายหาดแห่งใจของท่านทั้งสอง

จงเติมเต็มแก้วของกันและกัน แต่อย่าดื่มจากแก้วเดียวกัน

จงมอบขนมปังให้แก่กัน แต่อย่ากัดกินขนมปังก้อนเดียวกัน

ร้องเล่นและเต้นรำ ใช้เวลาแห่งความสุขด้วยกัน แต่จงปล่อยให้อีกฝ่ายมีเวลาส่วนตัว

เพราะแม้แต่สายพิณ ยังถูกขึงให้มีระยะห่างของมัน แม้จะถูกบรรเลงในบทเพลงเดียวกัน
.

จงมอบดวงใจ แต่ไม่ใช่เพื่อให้อีกคนเก็บไว้

เพราะหัตถาแห่งชีวิตเท่านั้น ที่มีสิทธิถือครองความรัก

และจงยืนข้างกัน แต่ไม่ใกล้กันเกินไป

เพราะเสาแห่งวิหารอันมั่นคง ยังถูกสร้างให้เว้นระยะห่างออกไป

แม้แต่ต้นโอ้คและต้นสน ก็ไม่เจริญเติบโตภายใต้ร่มเงา

ของกันและกัน...

.
.

เกร็ดเล็ก: Mary Haskell ท้ายที่สุดก็ได้พบรักแท้และเข้าพิธีสมรสกับ Jacob Florance Minis ในปี 1926 ต่างจาก Gibran ที่เสียชีวิตลงอย่างโดดเดี่ยว 5 ปีหลังจากนั้น

ในพินัยกรรม Gibran ยกสมบัติทุกชิ้นใน Studio ให้กับ Mary ในจำนวนนั้นมีจดหมายรัก 300 ฉบับที่เขาเขียนถึง Mary รวมอยู่ด้วย

เกร็ดน้อย: ครั้งหนึ่งโจ้ วงพอส เคยกล่าวว่า

"ตอนนี้ผมกำลังมีชีวิตที่เป็นอมตะ เพื่อลูกหลานจะได้จดจำและระลึกถึง เมื่อผมจากไป"

- Xyclopz
แด่เธอผู้เป็นที่ว่าง

ที่ว่าง โจ้ วงพอส ร้องสด