เปิดภาพหาชมยาก "สลากกินแบ่งในอดีต" ยิ่งเก่ายิ่งทวีคุณค่า

เมื่อกาลเวลาผ่านไปของสะสมชนิดหนึ่งที่นักสะสมรุ่นเก่าชื่นชอบกันมากก็คือ สลากกินแบ่ง หรือ ลอตเตอรี่เก่า เนื่องจากสลากกินแบ่งเก่านั้น จะเสาะหามาสะสมไม่ยากและราคาไม่สูงนัก และเมื่อประมาณ 80 ปีเศษมาแล้ว ได้มีการออกลอตเตอรี่เสือป่า ฉบับละ 1 บาท โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดซื้ออาวุธปืน และเครื่องใช้ต่างๆ ในกิจการของกองเสือป่า ซึ่งล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 ทรงก่อตั้งขึ้น

สลากฉบับดังกล่าว มีรางวัลรวม 683 รางวัลเป็นเงิน 60,000 บาท และหักเข้าบำรุงกองเสือป่า 40,000 บาท สลากกินแบ่งเก่า ฉบับดังกล่าวเป็นที่ฮือฮากันมาก เพราะมีผู้เสนอขายเป็นราคาเลข 7 ตัว ซึ่งผู้เขียนได้ยินก็เกิดอาการขนลุกชันเพราะว่าคราดไม่ถึงว่าสลากเก่าๆ จะมีราคา แพงถึงขนาดนี้

ในปัจจุบัน นายประเสริฐ ติชะพันธุ์ อายุ 49 ปี เจ้าพนักงานป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย อบต.เกยไชย สะสมล็อตเตอรี่นาน 61 ปี โดยเก็บลอตเตอรี่แบบต่างๆ ไว้เป็นจำนวนมาก นายประเสริฐบอกว่า ได้เริ่มเก็บสะสมอย่างจริงจังเมื่อช่วงปี พ.ศ.2529

โดยเห็นว่าพ่อได้ซื้อล็อตเตอรี่เป็นประจำและยังมีลวดลายพิมพ์ที่สวยงาม แถมยังน่าเก็บสะสมอีก จึงได้เกิดแรงบันดาลใจอยากเก็บสะสมตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา โดยได้สะสมเป็นงวดละ 1 ใบหรือ 2 ใบแล้วแต่โอกาส แต่ส่วนใหญ่ก็จะได้มาจากการขอจากเพื่อนๆ ที่ชอบซื้อล็อตเตอรี่ โดยการที่จะขอเค้าก็ต้องรอโอกาสที่เหมาะสม อย่างเช่นต้องรอจนกว่าเขาจะตรวจเสร็จ แล้วดูว่าพอเขาจะทิ้งลงถังขยะแล้วค่อยขอ

ซึ่งสลากทุกใบที่เก็บสะสมนั้นในรายละเอียดของการพิมพ์จำหน่ายแต่ละครั้งจะมีภาพประวัติศาสตร์ ประเพณีต่างๆ คำขวัญของแต่ละจังหวัด ภาพเครื่องลายคราม และอื่นๆ อีกมากมาย ซึ่งเป็นหลักฐานอย่างหนึ่งของประวัติศาสตร์เป็นอย่างดี ถ้าเก็บไว้ให้ลูกหลานได้ศึกษากัน

ส่วนล็อตเตอรี่ที่มีอายุเก่าที่สุด เลขที่ 156428 สลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล ตรานาค หนึ่งส่วนในสี่ส่วนราคา 25 สตางค์ กำหนดออกวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ.2479 และยังมีสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาลราชรถ กำหนดออกวันที่ 26 มีนาคม พ.ศ.2481 ที่หวงเป็นพิเศษ เนื่องเป็นสลาก 4 ส่วนและตัวเลขไม่ซ้ำกันเลย 4 ส่วน

เมื่อสมัย ร.3 การตั้งหวย โปรดเกล้าฯ ให้จีนหงตั้งโรงหวยขึ้นมาตั้งแต่บัดนั้น หวยในระยะแรกจะเล่นอยู่ในกลุ่มชาวจีน เรียกว่า "ฮวยหวย" (花會) แปลว่า ชุมนุมดอกไม้ เพราะเริ่มแรกเขียนตัวหวยเป็นรูปดอกไม้ ต่อมาจึงเปลี่ยนเป็นชื่อคนจีน โดยทำเป็นแผ่นป้ายเล็ก ๆ จำนวน 34 ป้าย แล้วเขียนชื่อของผู้มีชื่อเสียงในสมัยโบราณเอาไว้บนป้าย ให้แทงว่าจะออกเป็นชื่อใคร ถ้าทายถูกเจ้ามือจ่าย 30 ต่อหนึ่ง ต่อมาเมื่อการพนันแพร่ระบาดสู่สังคมไทย จึงได้มีการออกหวยที่เป็นอักษรไทย (ซึ่งใช้ตัวอักษร 36 ตัว) จึงมีชื่อเรียกว่า "หวย ก ข" โดยโรงหวยเป็นของรัฐที่มีเอกชน เป็นผู้ได้รับสัมปทานดำเนินการ ทั้งนี้นายอากรหวย ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น "ขุนบาล" หรือ "ขุนบาน" โดยรายได้จากอากรหวยมีเป็นจำนวนมาก และได้กลายเป็นรายได้ที่สำคัญของรัฐ

ต่อมาจึงได้เกิดขุนบานเถื่อนขึ้นทั่วประเทศ ในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 ทรงมีพระราชดำริ ที่จะยกเลิกการเล่นพนัน แต่เนื่องจากอากรหวยเป็นรายได้ที่สำคัญ จึงได้ทรงยกเลิกอากรบ่อนเบี้ยก่อน และค่อยมีการยกเลิกอากรหวยในสมัยรัชกาลที่ ในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 ได้มีการออกล็อตเตอรีขึ้นเป็นครั้งแรก เพื่อหารายได้บำรุงการกุศล และได้มีการออกล็อตเตอรีในวาระพิเศษอีกหลายครั้ง โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อบำรุงสาธารณกุศล จนกระทั่งรัฐบาลภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ใน พ.ศ. 2475 ได้ให้มีการออกล็อตเตอรี่เป็นประจำ และในปี พ.ศ. 2482 ได้มีการจัดตั้งสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ให้มีการออกล็อตเตอรี่เป็นประจำ การเล่นหวยจึงได้เปลี่ยนมาใช้เลขท้าย ของล็อตเตอรี่ เป็นการออกหวยแทนหวย ก ข แบบเดิม

ล็อตเตอรี่เสือป่าล้านบาท ประมาณปี พ.ศ.2463
สลากกินแบ่งในอดีตที่สนใจอีกชุดหนึ่งชื่อว่า สลากกินแบ่งชุดห้าตรา คือออกสลาก 5ชุด ๆ ละ 1 ตรา

ชุดตรางู
ชุดที่ 1 ชุดตรางู ออกเมื่อวันที่ 31 มกราคม 2479 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาลราคาฉบับราคาละ 1 บาท แต่ละฉบับ ยังแบ่งออกเป็น 4 ส่วนๆ ส่วนละ 25 สตางค์ สลากจำหน่าย 500,000 ฉบับ มีราคา 267 รางวัล รางวัลที่1 80,000 บาท ส่วนรางวัลอื่นลดหลั่นกันไป

ชุดตรานาค
ชุดที่ 2 ตรานาค ออกเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม 2479 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล รูปนาคเล่นคลื่น ราคาฉบับละ 1 บาทแต่ละฉบับแบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ25 สตางค์ออกจำหน่าย 500,000 ฉบับ มี 267 รางวัล รางวัลที่1 เป็นเงิน 80,000 บาท ส่วนรางวัลอื่นลดหลั่นกันไป

ชุดตรานางมัจฉา
ชุดที่3 ชุดตรานางมัจฉา ออกเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2480 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล 1 ในชุด 5 ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับชุดตรางูและชุดตรานาค

ชุดตราราชรถ
ชุดที่4 ตราราชรถ ออกเมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2481 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล หนึ่งในชุด ห้า ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับชุดตรางูและชุดตรานาค และชุดตรานางมัจฉา

ชุดตราม้าอุปการ
ชุดที่5 ตราม้าอุปการ ออกเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2481 เป็นสลากกินแบ่งบำรุงเทศบาล อยู่ในชุด ห้า ตราราคาฉบับละ 1 บาท แต่ละฉบับ แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ส่วนละ 25 สตางค์ จำนวนจำนวนจำหน่ายและจ่ายรางวัลเช่นเดียวกับ สี่ชุดข้างต้น

สลากกินแบ่งงานรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2483

สลากกินแบ่งดังกล่าวเป็นสลากที่ออกในงานฉลองรัฐธรรมนูญวันที่ 14 ธันวาคม 2483 ในยุคนั้น งานที่ ยิ่งใหญ่งานหนึ่งในรอบปี คือ งานฉลองรัฐธรรมนูญ ซึ่งจัดขึ้น ณ สวนลุมพินี และที่สืบทอดสนถึงทุกวันนี้ก็คือ งานประกวดนางสาวไทย ซึ่งจัดคู่กับงานฉลองรัฐธรรมนูญมาตลอด เพิ่งจะมาจัดการประกวดในงาน วชิรวุธานุสรณ์ เมื่อประมาณ 20 ปีเศษนี้เอง สลากกินแบ่งแลองรัฐธรรมนูญ จำหน่าย ฉบับละ 1 บาท พิมพ์ ออกจำหน่าย 100,000 ฉบับ

ขอบคุณข้อมูลจาก : https://lotteryinthailand.wordpress.com

Sanook