ซะกาต คือการบริจาคทานตามหลักการศาสนาอิสลาม มีบริจาคกี่ประเภท ใครเป็นผู้ที่ต้องบริจาคและบริจาคให้กับบุคคลประเภทไหนที่มีสิทธิ์สามารถรับบริจาคซะกาตได้
การบริจาคเป็นสิ่งดีงามได้รับการส่งเสริมจากทุกศาสนาสอนให้รู้จักแบ่งปันแก่ผู้ยากไร้หรือผู้ด้อยโอกาสได้อยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข รวมทั้งในศาสนาอิสลามก็มีบริจาคเช่นกันเรียกว่า ซะกาต หนึ่งในเสาหลักของศาสนาอิสลาม เปรียบเสมือนสายใยแห่งความเมตตาเชื่อมโยงผู้มั่งคั่งกับผู้ยากไร้ เป็นการแบ่งปันทรัพย์สินเพื่อบรรเทาความทุกข์ยาก ส่งเสริมความเท่าเทียม และสร้างความสามัคคีในสังคม
บทความนี้ จะพาทุกท่านไปรู้จักกับซะกาต ความหมายแท้จริงซะกาตคืออะไร? มีความสำคัญอย่างไร? ส่งผลดีต่อผู้ให้และผู้รับอย่างไร? มีซะกาตประเภทใดบ้าง? แต่ละประเภทมีวิธีการคิดคำนวณซะกาตอย่างไร?รวมถึงการจ่ายซะกาตทรัพย์สินคืออะไร ไปหาความรู้เพื่อปฏิบัติได้ถูกต้องพร้อมกันเลย
ซะกาต คือการบริจาคทานตามหลักศาสนาอิสลาม ซึ่งชาวมุสลิมทุกคนจำเป็นต้องบริจาคทานแก่กลุ่มคนที่มีคุณสมบัติตามศาสนาอิสลามบัญญัติไว้ ทรัพย์สินสามารถนำไปซะกาตได้ต้องมาจากรายได้มีแหล่งที่มาชัดเจน ได้แก่ทรัพย์สินจากทำปศุสัตว์ เงินออม ค้าขายสินค้าต่าง ๆ ผลผลิตทางการเกษตร และแร่ธาตุต่าง ๆ เป็นต้น
คำว่า "ซะกาต" ในภาษาอาหรับ มีความหมายหลายอย่าง เช่น การชำระล้าง การเจริญเติบโต การขัดเกลา รวมถึงการให้เกียรติ ซึ่งล้วนสื่อถึงความหมายเชิงบวกทั้งสิ้น ความสำคัญของซะกาตในศาสนาอิสลาม มีดังนี้
สรุป การบริจาคซะกาตคือบริจาคทานมีความสำคัญต่อทั้งผู้ให้และผู้รับ ช่วยให้สังคมมุสลิมมีความสมดุลและมีความสงบสุข
ซะกาตถูกบัญญัติในศาสนาอิสลามตั้งแต่สมัยศาสดามุฮัมมัด โดยมีหลักฐานจากอัลกุรอานและฮะดีษ ดังนี้
อัลกุรอาน
ฮะดีษ
ประวัติความเป็นมาของซะกาต
ซะกาตถูกบัญญัติในศาสนาอิสลามตั้งแต่สมัยศาสดามุฮัมมัด โดยในช่วงแรก ๆ มุสลิมจะบริจาคทานตามความสมัครใจ แต่ต่อมาอัลลอฮ์ได้บัญญัติให้ซะกาตเป็นหน้าที่ของมุสลิมทุกคนต้องปฏิบัติ โดยมีกฏเกณฑ์เงื่อนไขชัดเจน
ซะกาตมีบทบาทสำคัญในสังคมมุสลิม โดยช่วยเหลือผู้ยากไร้ ส่งเสริมความเท่าเทียมกันในสังคม นอกจากนี้ ซะกาตยังช่วยให้ผู้บริจาคได้ชำระล้างจิตใจและทรัพย์สินของตน
ในปัจจุบัน การจ่ายซะกาตมีรูปแบบหลากหลาย ขึ้นอยู่กับกฎหมายและวัฒนธรรมของแต่ละประเทศ แบ่งได้ดังนี้
1. ซะกาตเป็นการบริจาคแบบสมัครใจ
2. ซะกาตเป็นกฎหมายบังคับ ให้จ่ายตามกฎหมายเหมือนกับภาษี
3. รูปแบบการจ่ายซะกาตมีหลายวิธี
ข้อดีของการจ่ายซะกาต:
ประเภทของการบริจาคซะกาต มี 2 ประเภทหลัก ๆ ดังต่อไปนี้
ซะกาตฟิฏเราะห์ หรือซะกาตอาหาร เป็นการบริจาคทานจากมุสลิมทุกคนที่มีคุณสมบัติครบถ้วน หรือมีรายได้ถึงนิศอบ (เกณฑ์ขั้นต่ำ) จำเป็นต้องจ่ายซะกาตฟิฏเราะห์ จ่ายในช่วงเดือนรอมฎอน หรือในช่วงเทศกาลอีดิลฟิฏร์ อันเป็นเดือนถือศีลอด
โดยจ่ายซะกาตฟิตเราะห์เป็นอาหารหลักที่คนในท้องถิ่นรับประทานกันเป็นประจำ ได้แก่ ข้าวสาร แป้ง ธัญพืช หรืออาหารแห้งต่าง ๆ อัตราการจ่ายซะกาตฟิฏเราะห์อยู่ที่ 1 ศออ์ (ประมาณ 2.7 กิโลกรัม) ต่อคน และสามารถจ่ายซะกาตฟิฏเราะห์เป็นเงินได้ โดยใช้อัตราแลกเปลี่ยนตามราคาตลาด ผู้รับซะกาตฟิฏเราะห์ ได้แก่ ผู้ยากไร้ คนยากจน ผู้เดินทาง และทาส
ซะกาตมาล หรือซะกาตทรัพย์สิน เป็นการจ่ายซะกาตทรัพย์สิน หรือการบริจาคทานจากทรัพย์สินต่าง ๆ ที่สะสมไว้หลังจากการใช้จ่ายครบรอบปีแล้วในอัตราต่างกันตามประเภทของทรัพย์สินให้แก่ผู้ยากไร้ มุสลิมทุกคนที่มีรายได้ถึงนิศอบ จำเป็นต้องจ่ายซะกาตมาล
ทรัพย์สินที่ต้องจ่ายซะกาตมาล ได้แก่ ทองคำ เงิน ปศุสัตว์ ผลผลิตทางการเกษตร สินค้าค้าขาย อสังหาริมทรัพย์ และเงินออม อัตราการจ่ายซะกาตมาลอยู่ที่ 2.5% ของทรัพย์สินทั้งหมด
ผู้รับซะกาตมาล ได้แก่ ผู้ยากไร้ คนยากจน ผู้เก็บกุม (ซะกาต) ผู้ดึงดูดใจให้เข้ารับอิสลาม ทาส คนมีหนี้ ในทางของอัลลอฮฺ และผู้เดินทาง
ผู้ที่เข้าข่ายต้องจ่ายซะกาต คือมุสลิมที่ครบเงื่อนไข ดังต่อไปนี้
ผู้มีสิทธิ์สามารถรับซะกาตต้องอยู่ในเงื่อนไขของผู้รับซะกาต 8 ประเภท ดังนี้
สรุป ผู้รับซะกาต 8 ประเภท มีรายละเอียดและเงื่อนไขแตกต่างกันไป ผู้จ่ายซะกาตควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียด เพื่อเลือกผู้รับซะกาตที่ตรงกับหลักเกณฑ์
ใครที่ต้องการบริจาคซะกาตที่จัดโดยมูลนิธิที่น่าเชื่อถืออย่างเช่น โครงการซะกาตของ UNHCR เป็นโครงการเปิดโอกาสให้ชาวมุสลิมได้บริจาคซะกาตเพื่อช่วยเหลือผู้ลี้ภัยที่ยากไร้ ซะกาตที่บริจาคให้กับโครงการนี้นำไปช่วยเหลือผู้ลี้ภัยในภูมิภาคต่าง ๆ ทั่วโลก โดย UNHCR มุ่งเน้นช่วยเหลือครอบครัวผู้ลี้ภัย คุณแม่เลี้ยงเดี่ยว และเด็ก ๆ ผ่านช่องทางการช่วยเหลือมีประสิทธิภาพและเชื่อถือได้
โครงการซะกาตของ UNHCR มีความโปร่งใส ตรวจสอบได้ เงินบริจาคทั้งหมด 100% จะถูกนำไปช่วยเหลือผู้ลี้ภัยเป็นการแบ่งปันความสุข และสร้างความเท่าเทียมกันในสังคม