"รู้ไว้ใช่ว่าใส่บ่าแบกหาม" สำนวนไทยนี้ คุณเข้าใจถูกไหม

ผมลองสำรวจดู พบว่ามีคนอธิบายสำนวนนี้ด้วยภาพโดยเขียนรูปคนถือหาบคอนเพื่อที่จะลากเข้าวลี "ใส่บ่าแบกหาม" ซึ่งที่จริงควรผิด ผมตรวจคำอธิบายของขุนวิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์) ครูบาอาจารย์ด้านภาษาไทย ท่านอธิบายไว้ในหนังสือ "สำนวนไทย" ว่า รัชกาลที่ ๖ ทรงใช้สำนวนนี้ในบทละครเรื่อง "ชิงนาง" โดยให้ตัวละครชื่อแม่ลำใยเป็นคนพูดว่า "รู้ไว้ใช่ว่า ใส่บ่าแบกหาบคอนนะเจ้าคะ" ซึ่งท่านอธิบายตามคาแรกเตอร์ตัวละครที่รัชกาลที่ ๖ ทรงชี้แจงไว้ว่า แม่ลำใยนั้น "อวดตัวว่าเป็นนักปราชญ์ใช้ศัพท์ล้วนแต่ที่ผิดทั้งสิ้น" สิ่งที่แม่ลำไยพูดจึงไม่ถูกต้อง

ดังนั้น สำนวน "รู้ไว้ใช่ว่าใส่บ่าแบกหาม" ไม่ได้หมายความว่า เอาความรู้ใส่หาบคอนแล้วหามไปเหมือนพ่อค้าแม่ขาย แต่ทำเหมือนพระนักปราชญ์ราชบัณฑิต คือแบกคัมภีร์ขึ้นไหล่อย่างองอาจนั่นเอง

ภาพพระแบกหามคัมภีร์ในสยามผมหาไม่เจอ ลองดูภาพพระภูฏานแบกหามคัมภีร์ไปพลางๆ ก่อนนะครับ ลักษณะเครือๆ กัน ภาพนี้ถ่ายโดย © Bhutan Herders