ทำไม พระจันทร์ เดิ๋ยะเล็ก เดิ๋ยะหย่าย

ไขข้อข้องใจ ต่างประเทศเค้ามองเห็นดวงจันทร์ใหญ่ขนาดนี้จริงๆหรือเปล่า

     มีคำถามคาใจมาตั้งแต่เป็นเด็กน้อย ว่าทำไมพระจันทร์ ตอนอยู่อยู่ชิดขอบฟ้าจึงดูใหญ่กว่าตอนที่อยู่อยู่กลางศีรษะ และทำไมบางวันก็ดูใหญ่ผิดปกติกว่าทุกวัน ยิ่งคิดก็ยิ่ง งง จะงงไปทำไม ไปหาคำตอบกันดีกว่า

สาเหตุ 1 คือเราคิดไปเอง เราถูกสมองของเราเองแหกตา

        ที่บอกว่าเราคิดไปเอง เราถูกสมองของเราเอง แหกตา ว่าพระจันทร์ใหญ่ขึ้น หรือ เล็กลง ใครๆทั่วทั้งโลกเขาก็เห็นอย่างนั้น  พูดจริงเรื่องนี้ได้รับการพิสูจน์ว่าเป็นความจริง ที่สามารถอธิบายได้ด้วย ภาพลวงตาของพอนโซ(Ponzo Illusion)

ภาพลวงตา ของ พอนโซ ขออธิบายแนวคิดของ พอนโซ ด้วยรางรถไฟ

• เส้นขวางสีดำ แทน ไม้หมอนรางรถไฟ
• เส้นตั้งสีดำปลายด้านบนสอบเข้า แทน เหล็กรางรถไฟ
• การมองเห็นของเรา ขนาดของวัตถุ จะแปรผันกับ ระยะทาง คือ ระยะไกลวัตถุจะเล็กลง ระยะใกล้วัตถุจะใหญ่ขึ้น
• ทำให้เมื่อเรามอง เหล็กรางรถไฟ(สภาพจริงในธรรมชาติ) เราจะเห็น เหล็กรางรถไฟที่ไกลออกไปเริ่ม หุบเข้าเรื่อยๆตามระยะทางที่ไกลออกไป
• แต่ เมื่อเราจะเขียนภาพ เหล็กรางรถไฟลงในกระดาษให้เหมือนภาพในธรรมชาติ เราจึงมีความจำเป็นต้องเขียนเส้นรางรถไฟ มีลักษณะเอียงเข้าหากันแทน (ทั้งๆที่ไม่มีผลเกี่ยวกับระยะทางมาเกี่ยวข้อง)
• ฉะนั้นเมื่อเราเขียนเส้นสีเหลือง 2 เส้นที่มีความยาวเท่ากัน ลงไประหว่างเส้นรางรถไฟ สมองของเราจะตีความว่า เส้นสีเหลืองด้านบนนั้น ยาวกว่า เนื่องจากเส้นสีเหลืองนั้นยาวเลยออกมาจากเหล็กรางรถไฟเสียอีก ในทางตรงกันข้าม เส้นสีเหลืองด้านล่างกับสั้นกว่าจนมีช่องว่างระหว่างรางรถไฟอีกตั้งเยอะ

แล้วเราสามารถนำหลักการของ ภาพลวงตา ของ พอนโซ มาอธิบายว่า ทำไม เมื่อพระจันทร์อยู่ในแนวราบจึง ดูใหญ่กว่าตอนอยู่ตรงกลางศีรษะ

• ประเด็นแรกพระจันทร์ ขนาดเท่าเดิม ไม่ว่าจะวันใด คืนใด ( เหมือนเส้นสีเหลืองใน ภาพลวงตาของ พอนโซ ที่ยาวเท่ากัน )
• เมื่อเราเห็นแหงนดูพระจันทร์ที่อยู่กลางศีรษะเรา เราจะคิดว่ามันอยู่ใกล้ เพราะว่ามันอยู่ตรงหัวเรา (ไม่มีผลของระยะทางในแนวราบมาเกี่ยวข้อง)
• แต่เมื่อเรามองดูพระจันทร์ที่อยู่ในแนวราบ สมองจะรู้สึกว่าพระจันทร์อยู่ไกลออกไป เพราะมีผลจากระยะทางในแนวราบมาเกี่ยวข้อง
• เนื่องจากสมองของเรามีการเปรียบเทียบระยะทาง ของ ดวงจันทร์ กับวัตถุต่างๆรอบตัวเรา เช่น เมื่อพระจันทร์อยู่ตรงหัว ระยะในแนวราบเท่ากับ ศูนย์ แต่ถ้าอยู่ในแนวเราจะเห็นว่าพระจันทร์อยู่ไกล กว่า ต้นไม้ต้นนั้น อยู่ไกลกว่าภูเขาลูกนู้น เป็นต้น
• ทั้งแล้วทั้งปวง นี้ทำให้สมองถูกหลอก ว่า พระจันทร์ที่อยู่ในแนวราบ ดูใหญ่ขึ้นกว่าปกติ ตามแนวคิดของ ภาพลวงตาของ พอนโซ

สาเหตุที่ 2 พระจันทร์ไม่ได้โคจร เป็นวงกลม

---

คราวนี้ถ้าพระจันทร์อยู่ตำแหน่งเดียวกัน ทำไม พระจันทร์จึงมีขนาดใหญ่บ้าง เล็กบ้าง ก็เนื่องจากสาเหตุที่พระจันทร์ไม่ได้โคจรรอบโลก เป็น วงกลม แต่โคจรรอบโลก เป็น วงรี

• พระจันทร์ใช้เวลาในการโคจรรอบโลกประมาณ 30 วัน
• ปรากฏการณ์นี้ที่พระจันทร์ใหญ่ขึ้นเนื่องจากโคจรเข้าใกล้โลก และวันนั้นเป็นวันพระจันทร์เต็มดวง เรียกว่า Moon perigee
• โดยระยะทางจากโลก ถึง ดวงจันทร์เมื่อโคจร ไกล โลกมากที่สุด มีระยะทาง 405,696 กิโลเมตร
• โดยระยะทางจากโลก ถึง ดวงจันทร์เมื่อโคจร ใกล้ โลกมากที่สุด คือ 363ม104 กิโลเมตร
• เมื่อพระจันทร์โคจรใกล้โลก พระจันทร์จะมีขนาดใหญ่ขึ้นประมาณ 14% และสว่างขึ้น 30%

อธิบายภาพ สุดครึ่งวงกลมสีฟ้า คือโลก เส้นสีขาวทรงรีคือเส้นวงโคจรของดวงจันทร์ ส่วนรูปครึ่งวงกลมสีขาว 2 อันด้านขอบซ้าย และขาว คือดวงจันทร์ที่เวลาต่างๆกัน


รูปนี้เปรียญเทียบให้เห็น ว่าเมื่อพระจันทร์โคจรเข้าใกล้โลกในวันที่ 9 พฤศจิกายน 2005 จะเห็นว่าพระจันทร์ใหญ่ขึ้น กว่าวันที่พระจันทร์โคจรไกลโลกในวันที่ 23 พฤศจิกายน 2005