ความหมายของดาวบนธงชาติบราซิล

 

พูดถึงธงชาติต่างๆบนโลกนี้ก็มีอยู่หลากหลายรูปแบบ แต่ละประเทศก็มีแนวคิดในการออกแบบธงชาติต่างกันออกไป บางประเทศก็เรียบง่ายใช้เป็นแค่แถบสีต่างๆ ในขณะที่บางประเทศก็พิถีพิถันใส่รายละเอียดลงไปมากมาย

ธงบราซิลนั้นดูเผินๆแล้วอาจเหมือนเป็นแค่ธงเรียบง่ายที่ประกอบไปด้วยสามสี ด้านนอกสีเขียว แล้วแทรกด้วยสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนสีเหลือง และวงกลมสีน้ำเงินตรงกลาง

แต่เมื่อมองในรายละเอียดภายในวงกลมตรงกลางแล้วก็จะพบว่าไม่ได้เป็นเพียงวงกลมโล่งๆ แต่มีรายละเอียดที่น่าสนใจพอสมควร ทำให้อาจมองว่าบราซิลเป็นชาติหนึ่งที่พิถีพิถันในการออกแบบธงมากที่สุดเลยก็ว่าได้

วงกลมตรงกลางนั้นประกอบไปด้วยดวงดาวสีขาว และแถบคาดตรงกลางที่มีเขียนคำว่า "Ordem e Progresso" เป็นภาษาโปรตุเกส แปลว่า "ความเป็นระเบียบและความก้าวหน้า"

 

สำหรับดาวภายในธงชาติบราซิลนั้นเป็นดาวบางส่วนที่ปรากฏบนท้องฟ้าเมืองรีอูจีฌาเนย์รู (Rio de Janeiro) ตอนเช้า 8:30 น. วันที่ 15 พฤศจิกายน 1889

ซึ่งวันนั้นเป็นวันก่อตั้งประเทศบราซิลขึ้น โดยในขณะนั้นเมืองรีอูจีฌาเนย์รูเป็นเมืองหลวง และเวลา 8 โมงครึ่งนั้นเป็นเวลาที่กลุ่มดาวกางเขนใต้ปรากฏสูงสุดบนท้องฟ้าในลักษณะที่ระนาบไม้กางเขนตั้งฉากเส้นของฟ้าพอดี

ดาวที่ถูกคัดเลือกมาใส่ในธงชาตินั้นมีด้วยกันทั้งหมด ๒๗ ดวง จากทั้งหมด ๙ กลุ่มดาว เนื่องจากบราซิลแบ่งการปกครองออกเป็น ๒๗ รัฐ แต่ละดวงเป็นตัวแทนของรัฐต่างๆ

กลุ่มดาวทั้ง ๙ ตามหมายเลขในรูป

1. ดาวโพรคีออน (Procyon) แห่งกลุ่มดาวหมาเล็ก
2. กลุ่มดาวหมาใหญ่ ๕ ดวง รวมถึงดาวสว่างที่สุดคือดาวซิริอุส (ดาวโจร, Sirius)
3. ดาวคาโนปุส (Canopus) แห่งกลุ่มดาวกระดูกงูเรือ
4. ดาวรวงข้าว (สปิกา, Spica) แห่งกลุ่มดาวหญิงสาว
5. กลุ่มดาวไฮดรา ๒ ดวง
6. กลุ่มดาวกางเขนใต้
7. ดาวซิกมาแห่งกลุ่มดาวออกแทนส์ (Sigma Octantis) ดาวที่ประจำอยู่ขั้วฟ้าใต้
8. กลุ่มดาวสามเหลี่ยมทางใต้ ๓ ดวง
9. กลุ่มดาวแมงป่อง ๘ ดวง รวมถึงดาวสว่างที่สุดคือดาวปาริชาต (อันทาเรส, Antares)

นี่เป็นภาพดาวบนท้องฟ้าในขณะนั้นซึ่งจำลองโดยใช้โปรแกรม stellarium

 

ภาพนี้วงตำแหน่งของดาวและกลุ่มดาวที่ถูกคัดเลือกมาใส่ในธง

 

ข้อสังเกต

- ทิศเหนือใต้ออกตกจะกลับทางกับการมองแผนที่บนโลก เพราะนี่เป็นการมองไปบนท้องฟ้า ลองจินตนาการว่าเรานอนหงายแล้วหันหัวไปทางทิศเหนือ เราจะจบว่าทางขวาคือทิศตะวันตกและทางซ้ายคือทิศตะวันออกตามภาพ

- ภาพตำแหน่งดาวบนธงนั้นจะกลับด้านกันกับท้องฟ้าจริงๆ เนื่องจากออกแบบโดยเสมือนว่ามองออกมาจากด้านนอกทรงกลมท้องฟ้า (ซึ่งไม่มีใครออกไปส่องได้จริงๆ ได้แค่จินตนาการ) จึงเห็นตำแหน่งดาวกลับจากมองจากพื้นดิน

- 8 โมงครึ่งนั้นเป็นเวลากลางวัน ดวงอาทิตย์ย่อมส่องสว่างอยู่บนฟ้าซึ่งก็คือก้อนสีขาวใหญ่สุดตรงกลางค่อนไปทางซ้ายของภาพ ที่จริงแล้วจึงไม่สามารถเห็นดาวได้แม้แต่นิดเดียว ดังนั้นจึงเป็นเพียงแค่แนวคิด ไม่มีใครไปสังเกตดาวตอนนั้นจริงๆแน่นอน

- ขนาดของดาวนั้นแสดงตามความสว่างจริงๆของดาวนั้น ยิ่งสว่างเด่นชัดก็ยิ่งใหญ่

- ดาวที่เลือกมาส่วนใหญ่เป็นดาวสว่างเด่นบนท้องฟ้า เช่น ซิริอุสแห่งกลุ่มดาวหมาใหญ่ คาโนปุสแห่งกลุ่มดาวกระดูกงูเรือ และกลุ่มดาวกางเขนใต้ แต่บางดวงที่สว่างและเด่นชัดในขณะนั้นอย่างดาวอัลฟาม้าครึ่งคนกลับไม่ถูกเลือกมาใส่ ในขณะที่ดาวบางดวงไม่ได้สว่างเด่นนักก็มีการนำมาใส่

- ดาวหมายเลข 7 ที่อยู่ล่างสุดของภาพคือดาวซิกมาออกแทนส์ เป็นดาวที่อยู่ประจำตรงขั้วฟ้าใต้ เช่นเดียวกับดาวเหนือที่อยู่ประจำขั้วเหนือ เพียงแต่มันไม่สว่างเด่นเลย มีลำดับสว่างคือ 5.70 จางจนแทบมองไม่เห็น มืดกว่าดาวดวงอื่นทั้งหมดที่อยู่บนธง แต่สำคัญเพราะดาวดวงอื่นในซีกฟ้าใต้ล้วนโคจรรอบมัน ดังนั้นจึงได้เป็นสัญลักษณ์แทนเขตการปกครองพิเศษซึ่งเป็นที่ตั้งของกรุงบราซีเลีย เมืองหลวงของบราซิล

- มีดาวดวงเดียวที่อยู่เหนือเส้นคาดตรงกลาง นั่นคือดาวรวงข้าว เป็นดาวดวงเดียวในนี้ที่อยู่ในซีกฟ้าเหนือ ดาวดวงอื่นเป็นดาวในซีกฟ้าใต้ทั้งหมด ดาวรวงข้าวนี้แทนรัฐปารา (Pará) ซึ่งเป็นรัฐหนึ่งที่อยู่ซีกโลกเหนือ แต่ความจริงแล้วมีอีกหลายรัฐที่อยู่ซีกโลกเหนือ แต่ดาวอื่นกลับอยู่ทางใต้หมด

รายชื่อรัฐต่างๆทั้ง ๒๗ รัฐ พร้อมกับดาวที่แสดงถึงรัฐนั้นๆ

- อามาโซนัส (Amazonas) ดาวโพรคีออน (Alpha Canis Minoris, Procyon)
- มาตูโกรซู (Mato Grosso) ดาวซิริอุส (Alpha Canis Majoris, Sirius)
- อามาปา (Amapá) ดาวเบตา หมาใหญ่ (Beta Canis Majoris)
- รงโดเนีย (Rondônia) ดาวแกมมา หมาใหญ่ (Gamma Canis Majoris)
- โรไรมา (Roraima) ดาวเดลตา หมาใหญ่ (Delta Canis Majoris)
- โตกังชีนส์ (Tocantins) ดาวเอปซิลอน หมาใหญ่ (Epsilon Canis Majoris)
- ปารา (Pará) ดาวรวงข้าว (Alpha Virginis, Spica)
- ปีเอาอี (Piauí) ดาวปาริชาต (Alpha Scorpii, Antares)
- มาราญาง (Maranhão) ดาวเบตา แมงป่อง (Beta Scorpii)
- เซอารา (Ceará) ดาวเอปซิลอน แมงป่อง (Epsilon Scorpii)
- อาลาโกอัส (Alagoas) ดาวเธตา แมงป่อง (Theta Scorpii)
- แซร์ฌีปี (Sergipe) ดาวอิโอตา แมงป่อง (Iota Scorpii)
- ปาราอีบา (Paraíba) ดาวแคปปา แมงป่อง ( Kappa Scorpii)
- รีอูกรังจีดูนอร์ชี (Rio Grande do Norte) ดาวแลมบ์ดา แมงป่อง ( Lambda Scorpii)
- แปร์นังบูโก (Pernambuco) ดาวมิว แมงป่อง (Mu Scorpii)
- มาโตโกรโซดูซูล (Mato Grosso do Sul) ดาวอัลฟา งูไฮดรา ( Alpha Hydrae)
- อากรี (Acre) ดาวแกมมา งูไฮดรา (Gamma Hydrae)
- ซางเปาลู (São Paulo) ดาวอัลฟา กางเขนใต้ (Alpha Crucis, Acrux)
- รีอูจีฌาเนย์รู (Rio de Janeiro) ดาวเบตา กางเขนใต้ (Beta Crucis, Mimosa)
- บาเอีย (Bahia) ดาวแกมมา กางเขนใต้ (Gamma Crucis, Gacrux)
- มีนัสเฌไรส์ (Minas Gerais) ดาวเดลตา กางเขนใต้ (Delta Crucis)
- อิสปีรีตูซังตู (Espírito Santo) ดาวเอปซิลอน กางเขนใต้ (Epsilon Crucis)
- รีอูกรังจีดูซูล (Rio Grande do Sul) ดาวอัลฟา สามเหลี่ยมทางใต้ (Alpha Trianguli Australis)
- ซังตากาตารีนา(Santa Catarina) ดาวเบตา สามเหลี่ยมทางใต้ (Beta Trianguli Australis)
- ปารานา (Paraná) ดาวแกมมา สามเหลี่ยมทางใต้ (Gamma Trianguli Australis)
- โกยาส (Goiás) ดาวคาโนปุส (Alpha Carinae Canopus)
- ดิสตรีตู เฟเดราล (Distrito Federal) หรือเมืองหลวงบราซีเลีย (Brasília) ดาวซิกมา ออกแทนส์ (Sigma Octantis)

นอกจากบราซิลแล้วยังมีอีกหลายประเทศที่ใส่กลุ่มดาวลงไปในธงชาติ เช่นประเทศออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ ซึ่งมีการใส่กลุ่มดาวกางเขนใต้ลงในธง แต่ก็ไม่มีประเทศไหนที่ใส่ดาวลงบนท้องฟ้าจริงลงไปเยอะเท่า ธงชาติบางชาติอย่างสหรัฐอเมริกาอาจใส่ดาวลงไปเยอะมากถึง ๕๐ ดวง แต่นั่นไม่ได้มีอะไรเกี่ยวพันกับดาวบนฟ้า

ดังนั้นธงชาติบราซิลจึงเป็นธงที่มีความเกี่ยวข้องกับดาราศาสตร์มากที่สุด และน่าสนใจศึกษา



ข้อมูลเรียบเรียงจาก : wikipedia