"hamam" วัฒนธรรมการอาบน้ำของชาวตุรกี

9 กุมภาพันธ์ 2557 (09:20)โพสท์โดย คุณชายชุน

การอาบน้ำแบบตุรกี ซึ่งมีชื่อในภาษาท้องถิ่นว่า “ฮามัม” (hamam) เป็นลักษณะการอบไอน้ำ และ อาบน้ำเพื่อการผ่อนคลาย อันมีลักษณะเฉพาะและเป็นที่นิยมเป็นอย่างมากในสมัยจักรวรรดิออตโตมัน ซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ที่บริเวณตุรกีตามแผนที่ในปัจจุบัน

ซากของ hamamโบราณ ที่ยังคงหลงเหลือให้เห็นในตุรกี

หากเราอยากเข้าไปอาบน้ำใน hamam แล้วกังวลเรื่องพิธีกรรมหรือการปฏิบัติตัวในhamamเพราะถือว่าเป็นวัฒนธรรมของเขา เรามีวิธีปฏิบัติทั่วๆ ไปมาบอก

• เริ่มแรกให้เข้าไปคุยกับพนักงานต้อนรับ (ส่วนใหญ่พูดภาษาอังกฤษได้) และเลือกระดับ วิธีการ ที่คุณต้องการ อาบเอง มีพนักงานจัดการให้ นวดน้ำมันด้วยก็ได้ แล้วก็จ่ายเงิน หลังจากนั้นพนักงานจะพาไปที่ห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า ถอดชุดและอื่นๆ ออก

• การถอดเสื้อผ้านั้น คุณจะโป๊แค่ไหนก็ได้ โดยส่วนใหญ่ที่ hamam จะมีแยกส่วนผู้หญิงและผู้ชายอยู่แล้ว โดยมากสำหรับผู้ชายจะมีผ้าที่ปิดสะโพกลงมา ส่วนผู้หญิงตุรกีจะมีผ้าคลุมตัวและจะไม่ถอดออกจนกว่าจะถึงเวลาอาบน้ำจริงๆ แต่ถ้าคุณอยากเปลือยจริงๆ ก็ไม่มีใครว่า หรือถ้าคุณอายก็สามารถใส่ชุดว่ายน้ำแทนก็ได้ ถ้าคุณไป hamam แบบรวมหญิงและชาย สำหรับผู้ชายจะต้องใส่อย่างน้อยที่สุดคือกางเกงว่ายน้ำ

• พนักงานจะมีชุดให้ (เป็นผ้าลายหมากรุกสีแดงผืนใหญ่คล้ายผ้าเช็ดตัว) คุณสามารถใช้ใส่จากห้องเปลี่ยนเสื้อผ้า ไปที่ hamam

• คุณจะได้รองเท้าจากพนักงานด้วย (อาจเป็นรองเท้าไม้แบบโบราณหรือรองเท้าแตะสีสะท้อนแสง) ควรจะใส่ไว้ด้วยเพราะพื้นหินอ่อนเปียก อาจจะทำให้ลื่นล้มได้

• เมื่อคุณถูกพาเข้าไปใน hamam จะพบกับห้องนั่งพักทำด้วยหินอ่อนร้อนๆ มี göbektaş (หิน ) อยู่รอบๆ พื้นตรงกลาง จะนอนหรือนั่งพิงผนังก็ได้ เป็นการเรียกเหงื่อและสารพิษให้พร้อมจะถูกล้างออกไป

• หลังจากนั้น ถ้าคุณเลือกแบบบริการตัวเอง ให้อาบน้ำถูสบู่จากน้ำในอ่างหิน ถ้าคุณเลือการบริการจากพนักงาน ก็ให้คุณนั่งจนเหงื่ออออก 15 นาที แล้วให้นอนที่ขอบของ göbektaş แล้วล้างด้วยน้ำอุ่น

• การนวดด้วย kese (ถุงมือหยาบๆ) ขึ้นอยู่กับพนักงาน เป็นประสบการณ์ที่น่าสนุกมากๆ ถ้าน้อยๆ หน่อยก็เหมือนแมวตัวใหญ่ๆ มาอาบน้ำให้ ถ้าหนักหน่อยก็ลองนึกภาพพายุกระดาษทราย ถ้าคุณรู้สึกว่ากำลังจะเป็นกวางถูกถลกหนังละก็ ใช้ภาษาสากลบอกให้พนักงานทำเบาลงได้

• ต่อมาคือสบู่ พนักงานจะตีฟองจำนวนมากด้วยฟองน้ำแล้วบีบลงบนตัวคุณ เหมือนการอาบน้ำในอ่างแต่ไม่มีอ่าง ฟองจะไหลไปทั่วทุกตารางนิ้วบนตัวแล้วก็ล้างออกและตามด้วยแชมพู เมื่อทำความสะอาดจนหมดจดแล้วคุณจะรู้สึกเบาหวิว สดชื่น

• ถ้าคุณเลือกนวดน้ำมันก็จะถูกพาไปอีกห้องหนึ่ง หากคุณรู้สึกกระปรี้กระเปร่าสุดๆ แล้วอาจข้ามขั้นตอนนี้ไป

• หลังจากนวดเสร็จแล้ว สบู่และน้ำมัน ที่เหลือยังเป็นของคุณ นักท่องเที่ยวหลายคนที่เมื่อเสร็จขั้นตอนต่างๆแล้วก็จะรีบออกไป อย่าทำอย่างนั้น เพราะคุณสามารถเตร็ดเตร่อยู่ในนั้น ทำให้ร่างกายร้อนขึ้น และเย็นลงด้วยการสาดน้ำ ทำซ้ำอย่างนี้ไปเพื่อให้กล้ามเนื้อได้ผ่อนคลาย

ในอดีตนั้นสถานที่บริการอาบน้ำแบบตุรกี นับได้ว่ามีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง เนื่องจากเป็นสถานบริการสาธารณะที่ไม่มีการแยกชนชั้นวรรณะทางสังคม ทุกคนสามารถเข้าไปใช้บริการกันได้อย่างทั่วถึง จึงกลายเป็นศูนย์รวมทางสังคมที่สำคัญเป็นอย่างมากในสมัยนั้น

ปัจจุบันในตุรกียังสามารถพบเห็นสถานบริการอาบน้ำแบบตุรกีได้ตามเมืองใหญ่ๆ ของตุรกี โดยที่อาคารสำหรับอาบน้ำยังคงลักษณะแบบดั้งเดิม และมีความโอ่อ่าจนเป็นอีกจุดที่น่าสนใจไปท่องเที่ยว นอกจากนี้ยังมีมือนวดชั้นครู ที่เป็นผู้ชายสูงอายุคอยให้บริการนวดตามสถานบริการเหล่านั้น