13 เมษา หรือวันไหนกันแน่ คือวันขึ้นปีใหม่ไทยในอดีต

สวัสดีครับเพื่อนๆ ทุกคน  ใกล้วันปีใหม่เข้ามาทุกทีแล้วนะครับ  หลายคนคงเตรียมตัวสำหรับกับการท่องเที่ยวในช่วงวันหยุดแสนวิเศษแห่งปี  แต่ถ้าถามว่าวันหยุดไทยในอดีตคือเดือนอะไร  หลายคนคงตอบทันทีว่าเมษายน  แต่ถ้าถามว่าแล้วตรงกับวันอะไร  ผมเชื่อว่าต้องมีผิดเกินครึ่งแน่นอนครับ  เพราะก่อนที่ผมจะมานั่งพิมพ์อยู่นี้ผมเองก็ตอบผิดครับ55555  ไม่น่าเชื่อว่าวันหยุดในอดีตของบ้านเมืองเราเองแท้ๆ กลับไม่รู้เสียอย่างนั้น  ก็เลยนำข้อมูลในอดีตมาเผยแพร่ให้เพื่อนๆ ได้อ่านกันครับ  

ความเป็นมาของ วันขึ้นปีใหม่ 

          ในอดีต วันขึ้นปีใหม่ของไทยได้มีการเปลี่ยนแปลงมาแล้ว 4 ครั้งคือ ครั้งแรกถือเอาวันแรม 1 ค่ำ เดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ซึ่ง ตรงกับเดือนมกราคม ครั้งที่ 2 กำหนดให้วันขึ้นปีใหม่ตรงกับวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ตามคติพราหมณ์ ซึ่งตรงกับเดือนเมษายนแต่วันทางสุริยคติไม่แน่นอน  คนสมัยก่อนจึงถือเอาวันที่ 13 เมษายน วันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่ด้วย

          การกำหนดวันขึ้นปีใหม่ใน 2 ครั้งนี้ ถือเอาทางจันทรคติเป็นหลัก ต่อมาได้ถือเอาทางสุริยคติแทน โดยครั้งที่ 3 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยูหัว  กำหนดให้วันที่ 1 เมษายน เป็นวันขึ้นปีใหม่ ตั้งแต่ พ.ศ.2432 เป็นต้นมา อย่างไรก็ตาม ประชาชนส่วนใหญ่โดยเฉพาะตามชนบทยังคงยึดถือเอาวันสงกรานต์เป็น วันขึ้นปีใหม่อยู่ ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองมาเป็นระบอบประชาธิปไตย ทางราชการเห็นว่าวันขึ้นปีใหม่วันที่ 1 เมษายน ไม่สู้จะมีการรื่นเริงอะไรมากนัก สมควรที่จะฟื้นฟูขึ้นมาใหม่ จึงได้ประกาศให้มีงานรื่นเริงวันขึ้นปีใหม่ในวันที่ 1 เมษายน 2477 ขึ้นใน กรุงเทพฯเป็นครั้งแรก

          การจัดงานวันขึ้นปีใหม่ที่ได้เริ่มเมื่อวันที่ 1 เมษายน ได้แพร่หลายออกไปต่างจังหวัดในปีต่อๆมา และในปี พ.ศ.2479 ก็ได้มีการ จัดงานรื่นเริงปีใหม่ทั่วทุกจังหวัด วันขึ้นปีใหม่วันที่ 1 เมษายน ในสมัยนั้นทางราชการเรียกว่า วันตรุษสงกรานต์

          ต่อมาได้มีการพิจารณาเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่อีกครั้งหนึ่ง โดยคณะรัฐมนตรีได้แต่งตั้งคณะกรรมการขึ้น ซึ่งมีหลวงวิจิตรวาทการ เป็นประธานกรรมการ ที่ประชุมมีมติเป็นเอกฉันท์ให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เป็นวันที่ 1 มกราคม ซึ่งถือว่าเป็นครั้งที่ 4 จนถึงปัจจุบัน โดยกำหนดให้วันที่ 1 มกราคม 2484 เป็น วันขึ้นปีใหม่เป็นต้นไป

          เหตุผลที่ทางราชการได้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่จากวันที่ 1 เมษายนมาเป็นวันที่ 1 มกราคม ก็คือ 

          1. ไม่ขัดกับพุทธศาสนาในด้านการนับวัน เดือน และการร่วมฉลองปีใหม่ด้วยการทำบุญ 
          2. เป็นการเลิกวิธีนำเอาลัทธิพราหมณ์มาคร่อมพระพุทธศาสนา 
          3. ทำให้เข้าสู่ระดับสากลที่ใช้อยู่ในประเทศทั่วโลก 
          4. เป็นการฟื้นฟูวัฒนธรรม คตินิยม และจารีตประเพณีของชาติไทย

          กิจกรรมที่ชาวไทยส่วนใหญ่มักจะยึดถือปฏิบัติในวันขึ้นปีใหม่ได้แก่ 

          1. การทำบุญตักบาตร โดยอาจตักบาตรที่บ้าน หรือไปที่วัดหรือตามสถานที่ต่างๆที่ทางราชการเชิญชวนไปร่วมทำบุญ 
          2. การกราบขอพรจากผู้ใหญ่ และอวยพรเพื่อนฝูง การมอบของขวัญ การมอบช่อดอกไม้ หรือการส่งบัตรอวยพร 
          3. การจัดงานรื่นเริง การจัดเลี้ยงในหมู่เพื่อนฝูง ญาติพี่น้องหรือตามหน่วยงานต่างๆ

          และเพื่อไม่ให้เพื่อนๆ งง  โดยเฉพาะครั้งที่ 2 กับครั้งที่ 3 ซึ่งเดือนเมษายนกับเดือนห้า ก็คือเดือนเดียวกัน  ดังนี้นะครับ

ปีใหม่ไทยในอดีตมีการเปลี่ยนแปลงทั้งหมด 4 ครั้ง

ครั้งที่ 1   วันแรม 1 ค่ำ เดือนอ้าย

ครั้งที่ 2   วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ซึ่งนับทางจันทรคติ เมื่อเทียบกับทาง จึงเป็นวันที่ไม่แน่นอน

ครั้งที่ 3   วันที่ 1 เมษายน (เดือน 5)

ครั้งที่ 4   วันที่ 1 มกราคม

          วันขึ้นปีใหม่นับเป็นโอกาสดีที่จะทำให้เราได้ทบทวนถึงการดำเนินชีวิตในอดีต  เพื่อจะได้แก้ไขข้อบกพร่องให้ดีขึ้น  หลายคนละทิ้งสิ่งต่างๆ ที่เลวร้ายให้มันผ่านไปกับวันสิ้นปีเก่า   ก็หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์กับทุกคน   ก่อนเขียนเรื่องนี้คิดว่าหากผมได้เผยแพร่ในโพสท์จัง เพื่อนๆ หลายคนคงได้รับข้อมูลที่อาจลืมเลือน  และถ้าหลายคนที่อ่านได้ทำการแชร์ต่อๆ กันไป  อย่างน้อยวันปีใหม่ไทยในอดีตก็อาจจะเป็นที่รู้จักสำหรับเด็กรุ่นใหม่ที่อาจไม่เคยรู้ด้วยซ้ำว่าเคยมีวันขึ้นปีใหม่ไทยในอดีต  ขออวยพรปีใหม่ล่วงหน้าแต่เพื่อนๆ ทุกคนในโพสท์จัง  ให้มีความสุข ความสำเร็จ คิดสิ่งใดสมความปรารถนาทุกประการนะครับ  แล้วพบกันใหม่ครับ....mata

เรียบเรียงโดย  พรชัย  สังเวียนวงศ์  mata

ขอบคุณภาพประกอบ google.co.th