อายุ
สมมติ
(ปี)

อายุของโลก
(ล้านปี)

ระยะเวลา
ก่อนถึงปัจจุบัน
(ล้านปี)

เหตุการณ์สำคัญ

0

0

4600
( PrecambrianPrecambrian: พรีแคมเบรียน : ช่วงเวลาทางธรณีวิทยาหรือหินที่มีอยู่หรือสะสมตัวอยู่ก่อนการเริ่มต้นของมหา ยุคพาลีโอโซอิก ช่วงเวลาดังกล่าวมีปริมาณร้อยละ ๙๐ ของเวลาทางธรณีกาลทั้งหมด แบ่งออกเป็นหน่วยย่อย ๆ โดยระบบที่แตกต่างกัน แต่การแบ่งช่วงเวลาใช้หลักฐานของการปรากฏขึ้นหรือการขาดหายไปของสิ่งมีชีวิต เป็นเครื่องกำหนด ดู Azoic และProterozoic ประกอบ )

โลกได้ก่อกำเนิดขึ้นจากการรวมตัวของฝุ่นละออง และโคจรรอบดวงอาทิตย์ อุกกาบาตที่พุ่งเข้าชนในขณะที่โลกมีขนาดประมาณ 80% ของปัจจุบัน ทำให้เศษวัตถุที่หลุดออกมารวมตัวกันเป็นดวงจันทร์

1

100

4500
(Precambrian)

วัสดุโลหะหนักรวมตัวกันในศูนย์กลางของโลกเกิด เป็นแกนโลก ต่อมาผิวโลกมีการเย็นตัวและแข็งตัวกลายเป็นเปลือกโลก ข้อมูลในช่วงเวลานี้มีน้อยมาก (ยังไม่พบหินในอายุนี้)

2

200

4400
(Precambrian)

แร่อายุแก่ที่สุดในโลกคือผลึกแร่ zircon ในประเทศออสเตรเลีย หลักฐานจากแร่นี้บ่งบอกว่ามีมหาสมุทรในช่วงเวลานี้ แต่ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่

5

500

4100
(Precambrian)

สิ้นสุดของช่วงเวลา HadeanHadean: ฮาเดียน : ดูคำอธิบายใน Priscoan (ชื่อที่ใช้เรียกช่วงเวลาที่ไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับโลก และไม่มีหลักฐานของหินใดๆ)

6

600

4000
(Precambrian)

หิน Ancaster Gneiss จากกรีนแลนด์คือหินที่มีอายุแก่ที่สุดในโลก (สี่พันล้านปี)

8

800

3800
(Precambrian)

หิน Akilia Gneiss (3850 ล้านปี) บ่งบอกหลักฐานคาร์บอนของสิ่งมีชีวิต แต่ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่

9

900

3700
(Precambrian)

หมวดหิน Banded Ironstoneironstone: หินเหล็ก : หินทุกชนิดที่มีแร่เหล็กเป็นองค์ประกอบหลัก โดยเฉพาะตะกอนที่มีแร่เหล็กประกอบอยู่ในปริมาณสูง ประยุกต์ใช้เรียกหินตะกอนปลายยุคพรีแคมเบรียนที่ไม่มี เชิร์ตปน อาจมีลักษณ์เป็นชั้น ๆ หรือไร้ชั้น ผิดกับหินตะกอนในหมวดหินแร่เหล็กซึ่งมี เชิร์ตปน โดยมากประกอบด้วยแร่เหล็กแบบเม็ดไข่ปลา Formations (BIFs) สันนิษฐานว่าเกิดจากแบคทีเรีย โดยออกซิเจนที่แบคทีเรียสร้างขึ้นทำปฏิกิริยาออกซิเดชันกับเหล็กไอออนในน้ำ ทะเลและตกตะกอนเป็นชั้นสีแดงของสนิมเหล็กบนพื้นมหาสมุทร เมื่อไม่มีการสร้างออกซิเจนทำให้เกิดการสะสมตัวของหินเชิร์ตสีเทาแทน ซึ่งชั้นหินทั้งสองนี้ก็คือลักษณะของหมวดหิน BIFs นอกจากนี้แล้วหมวดหินนี้ยังบ่งถึงการสังเคราะห์แสงในยุคแรกเมื่อประมาณ 3700 ล้านปีก่อน แต่ก็ยังไม่พบหลักฐานของซากดึกดำบรรพ์

11

1100

3500
(Precambrian)

หิน Apex Chertchert: ๑. หินเชิร์ต : หินชั้นเนื้อแน่น แข็ง เหนียว ผิวด้านถึงวาวเกือบคล้ายแก้ว มีรอยแตกแบบก้นหอยหรือคล้ายเสี้ยนไม้ ประกอบด้วยควอตซ์เนื้อจุรณผลึกหรือจุลผลึกประสานกัน อาจมีซิลิกาอสัณฐาน (โอพอล) ปนอยู่ด้วย บางครั้งมีสารมลทิน เช่น แคลไซต์ เหล็กออกไซด์ และซากสิ่งมีชีวิตอยู่ด้วย มีสีต่าง ๆ ถ้าสีเข้มเรียกว่า หินเหล็กไฟ สีแดงเรียกว่า แจสเพอร์ ลักษณะด้านคล้ายดินเผาเรียกว่า พอร์เซลลาไนต์ (porcellanite) ถ้ามีลักษณะด้าน สีเขียว เรียกว่า เพรส ๒. เชิร์ต : แร่ควอตซ์เนื้อจุรณผลึกชนิดหนึ่ง (ตะวันตกของออสเตรเลีย) อายุ 3465 ล้านปี ครั้งหนึ่งเคยเชื่อว่ามีซากดึกดำบรรพ์ที่แก่ที่สุดอยู่ภายในหิน แต่ปัจจุบันยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ อย่างไรก็ตามในพื้นที่ Pilbara ทางตะวันตกเฉียงเหนือของออสเตรเลีย พบหินที่มีองค์ประกอบเป็นซิลิกามากอายุ 3500 ล้านปี มีร่องรอยของรูขนาดเล็กจำนวนมากยาวประมาณ 40 ไมครอน และขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางเล็กกว่าเส้นผม แม้ว่าบางรอยอาจเกิดจากกระบวนการอนินทรีย์ แต่ก็มีนักธรณีวิทยาบางคนเชื่อว่าเกิดขึ้นจากแบคทีเรียชนิดกินหิน (rock-eating bacteria) แต่ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่

16

1600

3000
(Precambrian)

สโตรมาโทไลต์ (stromatolites) เกิดขึ้นจากสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน ซึ่งเป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวขนาดเล็ก และสังเคราะห์แสงได้ โดยการดึงแร่แคลไซต์จากน้ำทะเลสร้างขึ้นเป็นโดม ปัจจุบันสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินยังคงมีการสร้างโดมสโตรมาโทไลต์ใน Shark Bay ประเทศออสเตรเลีย

25

2500

2100
(Precambrian)

ออกซิเจนซึ่งเป็นผลผลิตของเสียจากแบคทีเรีย ได้กลายเป็นสารพิษสำหรับสิ่งมีชีวิตเหล่านี้ในยุคแรกๆ เริ่มแรกออกซิเจนจะถูกกักเก็บไว้ในหิน เช่น BIFs และหินปูน แต่ต่อมาปริมาณออกซิเจนนั้นมีมากเกินกว่าที่จะกักเก็บไว้ในหินเช่นเดิมจึง ได้แพร่เข้าสู่ชั้นบรรยากาศ หินภาคพื้นทวีปสีแดง (Terrestrial Red Beds) จึงได้กำเนิดขึ้นเมื่อ 2100 ล้านปีก่อน โดยกระบวนการออกซิเดชันของเหล็ก ต่อมาออกซิเจนที่หลงเหลืออยู่ก็สะสมตัวอยู่ในชั้นบรรยากาศ

31

3100

1500
(Precambrian)

ในบรรยากาศมีออกซิเจนน้อยยูคาริโอต (eukaryote) ซึ่งเป็นเซลล์พื้นฐานของสิ่งมีชีวิตเกือบทุกชนิดบนโลก เช่น โปรโตซัว เห็ดรา พืช และสัตว์ทั้งหลายได้ถือกำเนิดขึ้น (เฉพาะแบคทีเรีย และสิ่งมีชีวิตในอาณาจักร Monera เท่านั้นที่ประกอบด้วยเซลล์แบบโปรคาริโอต (prokaryote) ยูคาริโอตใช้ออกซิเจนในกระบวนการ metabolism นอกจากนี้พบว่ากระบวนการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศยังถูกวิวัฒนาการขึ้น และซากโปรโตซัวที่พบในหินอายุ 1000 ล้านปี นั้นสามารถบ่งบอกถึงการเพิ่มขึ้นของจำนวนและความหลากหลายของยูคาริโอตแรก เริ่มชนิดนี้ได้เป็นอย่างดี

39

3900

700
(Precambrian)

นักพันธุศาสตร์คาดการณ์ว่าสิ่งมีชีวิตใน อาณาจักรสัตว์ได้ถือกำเนิดขึ้นเมื่อ 1000 ล้านปีก่อน แต่ไม่พบหลักฐานในบันทึกทางธรณีวิทยา การศึกษา Choanoflagellate ซึ่งเป็นโปรติสที่มีส่วนประกอบทางพันธุกรรมแบบเดียวกับที่พบในสัตว์ ทำให้สัญนิษฐานได้ว่าสิ่งมีชีวิตในอาณาจักรสัตว์น่าจะมีวิวัฒนาการมาจากสิ่ง มีชีวิตเหล่านี้ ซากดึกดำบรรพ์ร่องรอยที่เก่าแก่ที่สุดพบในออสเตรเลีย และแอฟริกามีอายุ 700 ล้านปีก่อน

40

4000

600
(Precambrian)

พบซากดึกดำบรรพ์ของสัตว์หลายเซลล์ชนิดแรกอายุ 600 ล้านปี ได้แก่Charnia หรือ ‘sea pen’ หนอนต่างๆ สัตว์คล้ายเม่นทะเล และแมงกะพรุน จำนวนเล็กน้อย นอกจากนี้ยังพบ fecal pellet ในหินที่ สก็อตแลนด์อันเป็นผลิตผลของสัตว์ที่มีลำไส้อีกด้วย

41

4100

500
(~Cambrian-Ordovician)

สัตว์ที่มีโครงร่างแข็ง (เปลือกและโครงกระดูก) เช่น ไตรโลไบท์ หรือสัตว์จำพวกหอยและปลาหมึกถือกำเนิดขึ้นเมื่อ 545 ล้านปีก่อน (เริ่มต้นยุคแคมเบรียน) หลังจากนั้นไม่นานสัตว์ที่มีโครงร่างแข็งทุกชนิด ได้แก่ ปะการัง ไครนอยด์ แบรคิโอพอด นอติลอยด์ แกรบโตไลท์ และสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กเช่น ฟอแรมมินิเฟอรา  ก็ได้มีวิวัฒนาการตามมา กระดูกสันหลังของปลาชนิดแรกที่เกิดในยุคแคมเบรียนตอนต้นประกอบด้วยแคลเซียม ซึ่งต่อมามีวิวัฒนาการอีกเล็กน้อยและสามารถนำมาเปรียบเทียบได้กับสัตว์ที่มี กระดูกสันหลังชนิดอื่นรวมถึงมนุษย์เราด้วย

42

4200

400
(~Ordovician-Devonian))

ปริมาณโอโซนในบรรยากาศมีมากเพียงพอ พืชเกิดวิวัฒนาการจากสาหร่ายและครอบครองพื้นที่บนบก โดยเริ่มจากพวก bryophyte พืชไม่มีท่อลำเลียงในยุคออโดวิเชียนตอนกลาง (ประมาณ 450 ล้านปีก่อน) และ Cooksonia พืชมีท่อลำเลียงชนิดแรกในยุคไซลูเรียน ตอนปลาย (420 ล้านปีก่อน) ต่อมาไม่นานสัตว์บกจึงค่อยๆปรากฏขึ้น

43

4300

300
(~Carboniferous-Permian)

ยุคดีโวเนียนตอนปลาย (ประมาณ 350 ล้านปีก่อน) พบการดำรงชีวิตของสัตว์ในที่ลุ่มชื้นแฉะได้แก่ หนอน และหอยทากร่วมกับซากดึกดำบรรพ์ของพืชยุคแรก สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำเริ่มใช้ชีวิตบนบกและในเวลาอันสั้นเกิดวิวัฒนาการเป็น สัตว์เลื้อยคลานที่ไม่จำเป็นต้องอาศัยอยู่ใกล้แหล่งน้ำเพื่อรักษาร่างกายให้ เปียกชื้นอีกต่อไป เริ่มมีการเกิดและขยายตัวของป่าฝนเขตร้อนประมาณ 320 ล้านปีก่อน

44

4400

200
(~Triassic-Jurassic)

225 ล้านปีก่อน สัตว์เลื้อนคลานพวกจิ้งจก กิ้งก่า หรือจระเข้ เกิดวิวัฒนา การเป็นไดโนเสาร์ โครงสร้างของกระดูกสะโพกที่แตกต่างออกไปอย่างชัดเจนทำให้พวกมันสามารถยืน อยู่บนขาที่เหยียดตรงได้ ไดโนเสาร์บางชนิดเป็นสัตว์สองเท้าและได้วิวัฒนาการเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ชนิดแรกซึ่งเป็นสัตว์กินแมลงลักษณะคล้ายหนูเมื่อประมาณ 210 ล้านปีก่อน

45

4500

100
(Cretaceous)

ประมาณ 140 ล้านปีก่อน นกชนิดแรกชื่อว่า Archaeopteryx เกิดวิวัฒนาการมาจากไดโนเสาร์กินเนื้อชนิดมีขน ตามมาด้วยกำเนิดของพืชดอกชนิดแรกชื่อ Archaefructus (มีรังไข่แต่ไม่มีดอก) เมื่อ 130ล้านปีก่อน และหลังจากนั้นไม่นานก็มีพืชสายพันธุ์เดียวกับ magnolia เกิดขึ้นซึ่งพบเป็นซากดึกดำบรรพ์ดอกไม้ที่เก่าแก่ที่สุด

8 เดือนก่อน

4535

65
(~Cretaceous-Paleocene)

เกิด การสูญครั้งใหญ่ของมวลสิ่งมีชีวิตประมาณ 65-70%ของทั้งหมด ได้แก่ แอมโมไนต์ เบลเลมไนท์ สัตว์เลื้อยคลานที่บินได้และไดโนเสาร์ (พวกนกซึ่งอยู่ปลายสุดของสายวิวัฒนาการของไดโนเสาร์มีชีวิตรอดมาได้)

7 เดือนก่อน

4550

50-60
(~Paleocene-Eocene)

วิวัฒนาการและการแตกสายพันธุ์ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมเป็นไป อย่างรวดเร็วหลังจากการสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์ โดยเฉพาะในสมัยอีโอซีน (ประมาณ 40-55 ล้านปีก่อน) พวกมันครอบครองอาณาเขตทั้งบนบก ในน้ำและอากาศ

4 เดือนก่อน

4565

35
(~Oligocene)

ไพรเมตชนิดแรกที่มีสายพันธุ์เดียวกับตัวลีเมอร์เกิดขึ้นปลาย ยุคครีเตเชียสก่อนการสูญพันธุ์ของไดโนเสาร์เล็กน้อย พวกลิงมีกำเนิดเมื่อ 35ล้านปีก่อน แล้ววิวัฒนาการอย่างรวดเร็วเป็น dryopithecine เมื่อ 25 ล้านปีก่อน ตามด้วยเอปหรือลิงไม่มีหางเมื่อ 17 ล้านปีก่อน

2 เดือนก่อน

4585

15
(Miocene)

ทุ่ง หญ้าปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกระหว่างช่วงเวลาอันยาวนานที่อากาศค่อยๆเย็นตัวลง พืชดอกชนิดนี้ถือว่ามีความสำคัญกับมนุษย์มากที่สุดเพราะเป็นแหล่งอาหารอัน ได้แก่ ข้าวสาลี ข้าวบาร์เล่ย์  ข้าวโพด และข้าว เป็นต้น สัตว์จำนวนมากอาศัยประโยชน์จากทุ่งหญ้า โดยเฉพาะพวกที่อาศัยอยู่ตามพื้นดิน

ประมาณ 3 อาทิตย์ก่อน

เกือบ 4600

5-6
(Pliocene)

เกิด hominid (สิ่งมีชีวิตที่เหมือนแต่ไมใช่มนุษย์) สกุล Australopithecus  ซึ่งเชื่อว่ามีหลากหลายสปีชีส์  ล่าสุดค้นพบกะโหลกศีรษะอายุ 7 ล้านปีที่ถูกสัญนิษฐานว่าเป็นของ hominid ชนิดแรกแต่บางคนเชื่อว่าน่าจะเป็นกระดูกของเอปมากกว่า Australopithecus afarensis (‘Lucy’) วิวัฒนาการขึ้นเมื่อ 5 ล้านปีก่อน และ Australopithecus boisei (‘Nutcraker Man’) สปีชีส์สุดท้ายมีชีวิตอยู่ในช่วง 2.3-1.4 ล้านปีก่อน

ประมาณ 7-8 วันก่อน

2-2.5
(Pliocene)

เกิดวิวัฒนาการของมนุษย์ชนิดแรก Homo habilis ในแอฟริกา ซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งที่ห่อหุ้มสมองบ่งบอกว่าส่วนกลางที่ควบคุมการพูดหรือ ออกเสียงเพิ่งจะเริ่มพัฒนาขึ้น

6-7 วันก่อน

2-1.6
(Pliocene)

Homo erectus วิวัฒนาการขึ้น ประมาณ 1.6 ล้านปีก่อนในแอฟริกา ประกอบด้วย 2 สปีชีส์คือ H. ergaster และ H. erectus ถือว่าเป็นมนุษย์สปีชีส์แรกที่มีการย้ายถิ่นไปยุโรปและเอเชีย

5 วัน ก่อนจนกระทั่ง “คืนสุดท้าย”

1.3
(Pleistocene)

จุดเริ่มต้นของยุคน้ำแข็ง แต่ก็เป็นช่วงเวลาที่อากาศมีความแปรปรวนอย่างมาก บางครั้งเกาะอังกฤษถูกปกคลุมด้วยพืดน้ำแข็งหนาร่วม 1 กิโลเมตร บางครั้งเกิดทุนดรา และบางครั้งมีอากาศอบอุ่นยิ่งกว่าในปัจจุบัน ในช่วงเวลาที่อากาศอบอุ่นจะพบสิงโต ฮิปโป และแร็ดอยู่บนเกาะอังกฤษ แต่เมื่อเป็นที่ราบทุนดราสิ่งมีชีวิตกลับเป็น ช้างแมมมอธ หมาป่า และกวางเอ็ลคขนาดใหญ่ ยุคน้ำแข็งบนเกาะนี้สิ้นสุดเมื่อประมาณ 10000 ปีก่อน

 2 วันก่อน

0.5
(Holocene/Recent)

เกิดHomo heidelbergensis หรือ 'Heidelberg Man' หรือในเกาะอังกฤษรู้จักในชื่อ 'Swanscombe Man' และ 'Boxgrove Man' ซากดึกดำบรรพ์ที่เก่าแก่ที่สุดอายุ 500000 ปี

อายุสมมุติ (ปี)

อายุของ โลก(ล้านปี)

ระยะเวลาก่อนถึงปัจจุบัน (ปี)

เหตุการณ์สำคัญ

46

13ชั่วโมงก่อน

4600

150000

Homo neanderthalensis วิวัฒนาการ ขึ้น (คาดว่ามาจาก Homo heidelbergensis) และแพร่กระจายทั่วยุโรประหว่างยุคน้ำแข็ง พบซากดึกดำบรรพ์ส่วนมากที่ประเทศแถบเมดิเตอเรเนียน และบางพื้นที่ในเยอรมันและอังกฤษ

12 ชั่วโมงก่อน

130000

มนุษย์ปัจจุบัน (Homo sapiens) วิวัฒนาการขึ้นในแอฟริกาคาดว่าจากสายพันธุ์ของ  “Rhodesia Man” หรือ Homo rhodesiensis อย่างไรก็ตามวิวัฒนาการของ Homo นั้นมีหลายทฤษฎีพยายามอธิบายและยังเป็นที่โต้แย้งกันอยู่ และแนวคิดที่ว่าเรามีวิวัฒนาการมาจาก Homo neanderthalensis นั้นถือว่ามีข้อบกพร่องอยู่มาก

3.5 ชั่วโมง ก่อน

35000

มนุษย์ละทิ้งแอฟริกาแล้วมาอาศัยอยู่ทั่วยุโรปและเอเชีย เมื่อ 35000 ปีก่อน และมนุษย์ Neanderthal สูญพันธุ์ไปใน 5000 ปีต่อมา

1 ชั่วโมงก่อน

11000

มนุษย์เริ่มทำเกษตรกรรม

1 นาทีก่อน

250

เกิดการปฏิวัติอุตสาหกรรม ในช่วงเวลา 60 วินาทีสุดท้ายนี้เราทำให้เกิดมลภาวะ ขยะกัมมันตรังสี รูในชั้นโอโซน ฝนกรด การสูญพันธุ์จำนวนมาก และอื่นๆ

*นักวิทยาศาสตร์กลุ่มหนึ่งนำโดย ศาสตราจารย์  Paul Crutzen  (นักวิทยาศาสตร์รางวัลโนเบล) พยายามเสนอยุคใหม่ที่มีชื่อว่า Anthropocene ซึ่งเป็นยุคที่เกิดจาการกระทำของมนุษย์ แต่ก็ยังไม่ได้รับการอนุมัติให้ใช้อย่างเป็นทางการในวงการธรณีวิทยา*

4600-9000

4600 ปีต่อไป

สิ่ง ที่จะเกิดขึ้นต่อไปนั้น ใครจะสามารถทำนายได้ ในเมื่อโลกเปลี่ยน แปลงไปอย่างมากในช่วง 4600 ล้านปีที่ผ่านมา  ในเบื้องต้นเราอาจจะนึกถึงการเพิ่มขึ้นของมลภาวะหรือการสูญพันธุ์ การเปลี่ยนแปลงของชั้นบรรยากาศ ภาวะโลกร้อนที่นำไปสู่การเอ่อล้นของน้ำทะเลเข้าท้วมภาคพื้นทวีป ต่อจากนั้นเล่า “การสูญสิ้นของมวลมนุษยชาติ” ล่ะหรือ แล้วอะไรที่จะวิวัฒนาการขึ้นเพื่อครองโลกต่อจากเรา สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมยังต้องรอให้ไดโนเสาร์สูญพันธุ์ก่อนจึงเริ่มมี วิวัฒนาการแบบก้าวกระโดด แล้วอะไรที่กำลังรอให้เราสูญพันธุ์อยู่ อาจจะเป็นโอกาสของพวกแมลง หรือสิ่งที่เราไม่เคยรู้จักมาก่อน ในระยะยาว อาจเกิดการจะระบบใหม่ของแผ่นทวีปต่างๆ โลกในภาวะเรือนกระจก และยุคน้ำแข็ง ท้ายที่สุดดวงอาทิตย์เปลี่ยนเป็นดาวยักษ์สีแดง เกิดซุปเปอร์โนวาทำลายล้างดาวเคราะห์ทั้งหมด ทุกสิ่งทุกอย่างจึงจบสิ้นสูญสลายไป