เมื่อ “อิฐผึ้ง” กลายเป็นเงื่อนไขของการสร้างบ้าน
ลองนึกภาพเมืองสมัยใหม่ที่ตึกผุดขึ้นราวกับดอกเห็ด พื้นผิวเรียบเนียนทุกตารางนิ้วถูกปิดผนึกด้วยปูน เหล็ก และกระจกสะท้อนเงา ไม่มีร่องรอยแตก ไม่มีช่องว่างเล็ก ๆ ให้สิ่งมีชีวิตอื่นได้สอดแทรก โลกที่เราอยู่ทุกวันนี้กำลังเดินไปในทิศทางนั้น และผึ้งเดี่ยวเล็ก ๆ กว่า 250 ชนิดในสหราชอาณาจักร สัตว์ที่ไม่รวมฝูง ไม่ก้าวร้าว แต่กลับมีบทบาทสำคัญต่อระบบนิเวศกลับถูกกันออกไปอย่างเงียบ ๆ
ที่เมืองไบรตันและโฮฟ ริมทะเลอังกฤษ ชาวเมืองเพิ่งออกกติกาที่น่าสนใจตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2020 เป็นต้นมา: ใครก็ตามที่สร้างอาคารใหม่สูงเกิน 5 เมตร จะต้องติดตั้ง “อิฐผึ้ง” และกล่องรังนกสำหรับนกนางแอ่นสวิฟต์ ไว้ในโครงสร้างด้วย ฟังแล้วเหมือนจะเล็กน้อย แต่จริง ๆ มันสะท้อนความพยายามของเมืองที่จะดึง “ธรรมชาติ” กลับเข้ามาในสถาปัตยกรรม
“อิฐผึ้ง” มีขนาดเท่าอิฐปกติ แต่เจาะรูเล็ก ๆ หลายช่อง เหมือนการเลียนแบบโพรงดินหรือรอยแตกในกำแพงเก่า ๆ ที่ผึ้งเดี่ยวเคยใช้ทำรัง ช่องเหล่านี้ไม่ได้สร้างเพื่อคน แต่เพื่อสิ่งมีชีวิตตัวจิ๋วที่ไม่เคยถูกเชิญให้อยู่ในเมืองสมัยใหม่ การผลิตก็ยังพยายามเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ใช้วัสดุรีไซเคิลได้ถึง 75%
นี่คือ “การออกแบบร่วมกับสิ่งมีชีวิตอื่น” หรือ multispecies design เมืองไม่ได้ถูกคิดแค่สำหรับมนุษย์ แต่ต้องเป็นพื้นที่ของนก ผึ้ง และระบบนิเวศเล็ก ๆ ที่อยู่รอบตัวด้วย
แน่นอน เมื่อมีนโยบาย ก็ย่อมมีเสียงโต้แย้ง นักวิทยาศาสตร์บางคนอย่าง ศ.เดฟ โกลสัน จากมหาวิทยาลัยซัสเซ็กซ์ บอกว่ารูในอิฐบางรุ่นตื้นไป ไม่เหมาะกับผึ้งทุกชนิด แถมถ้าไม่ดูแล อาจสะสมไรหรือโรคได้อีก นี่คือข้อเท็จจริงเชิงวิทยาศาสตร์ที่เตือนว่า การช่วยเหลือธรรมชาติไม่ใช่แค่ “สร้างช่องแล้วจบ”
แต่มุมของผู้สนับสนุนก็บอกว่า อย่าเพิ่งรีบตัดสิน มันคือจิ๊กซอว์ชิ้นเล็กในภาพใหญ่ การปล่อยให้เมืองใหม่ทุกแห่งไร้ที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าเลยต่างหาก คือ “ภัยพิบัติความหลากหลายทางชีวภาพ” ที่เราแทบไม่รู้ตัว
และหากใช้มุมมองทางวัฒนธรรม บ้านและอาคารไม่ได้เป็นเพียงที่พักของมนุษย์ แต่คือร่างกายขนาดยักษ์ของเมืองที่หายใจอยู่ร่วมกับสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ถ้าเราปิดทุกช่องทางจนแน่นหนา เมืองก็จะกลายเป็นสิ่งมีชีวิตที่ “ตาบอดหูหนวก” ต่อสิ่งแวดล้อมรอบข้าง
อิฐผึ้งอาจเป็นเพียงสัญลักษณ์เล็ก ๆ ว่า เมืองเริ่มรู้จักหันมาฟังเสียงธรรมชาติอีกครั้ง ว่าเราสามารถก่อสร้างโดยไม่จำเป็นต้องตัดขาดความสัมพันธ์กับสัตว์อื่นเสมอไป
สุภาษิตจีนบอกว่า “เด็ดดอกไม้สะเทือนถึงดวงดาว” การใส่อิฐผึ้งเข้าไปในตึกหนึ่งก้อนอาจดูเหมือนไม่มีผลอะไร แต่หากมองลึก มันคือการประกาศว่า เมืองไม่ใช่จักรวาลที่มีแต่มนุษย์เป็นศูนย์กลาง ทุกการตัดสินใจทางสถาปัตยกรรมล้วนโยงถึงระบบนิเวศกว้างใหญ่
บางทีนี่อาจเป็นการเชื้อเชิญให้เราคิดต่อ เวลาปลูกบ้าน สร้างตึก หรือออกแบบเมืองต่อไป เราอาจต้องถามว่า “ในผนังปูนเหล่านี้ มีที่ว่างให้ชีวิตอื่นบ้างหรือไม่?”
อ้างอิงจาก:
* Vkind - Bee Bricks Becoming a Planning Requirement for Construction in Brighton
* The Guardian - Brighton bee bricks initiative may do more harm than good, say scientists
* Dezeen - Bee bricks become planning requirement for new buildings in Brighton * Homebuilding & Renovating - Bee Bricks Planning Initiative in New Homes Sparks Debate
* Green&Blue (บริษัทผู้ผลิต) - Bee Bricks compulsory in Brighton and Hove
'ฮุนเซน' ควันออกหู หลังลาวฉวยโอกาสขายของตัดหน้า แย่งสัมปทานจีน
‘ดร.ธรณ์’ แนะนำ ถ้าจะย้ายที่อยู่ จังหวัดไหนเหมาะที่สุด ที่ไม่มีมลพิษของฝุ่นและภัยพิบัติทางธรรมชาติ
พบเครื่องบิน "โบอิ้ง 737" ที่หายไป 13 ปี ถูกจอดทิ้งกลางสนามบิน
พืชที่มีพิษร้ายแรงเทียบเท่าพิษงูเห่า
ชาวนาเขมรยกมือไหว้วอนคนไทย “เปิดด่านช่วยด้วย” หลังราคาข้าวทรุดหนัก สวนทางคำพูดในอดีตที่เคยดูแคลนไทย
ชาว เกษตรกร เขมร กดดันไทยเปิดด่าน ควบรถไถเหยียบนาข้าวทิ้ง ราคาตกต่ำสุดขีด
เปิดการบ้านภาษาไทย เรียงอักษรให้เป็นคำ แบบนี้ยากไปไหม
แคปซูลกาลเวลา 1,700 ปี การค้นพบหลุมศพโรมันที่ "สมบูรณ์แบบ" ในฮังการี
10 อันดับเมืองที่มีมลพิษสูงสุดกรุงเทพฯ
🔍 ถอดรหัสปี 2568! คนไทยค้นหาอะไรบน Google มากที่สุด สะท้อนภาพสังคมแห่งปี
แบงก์เขมรปิด ฮุน โต! เผ่นหนี ลูกค้าถอนเงินไม่ได้
เปิดเงื่อนไขพนักงาน "ไดกิ้น" ที่จะได้รับทอง ไม่ขาด ไม่ลา ไม่สาย
‘ดร.ธรณ์’ แนะนำ ถ้าจะย้ายที่อยู่ จังหวัดไหนเหมาะที่สุด ที่ไม่มีมลพิษของฝุ่นและภัยพิบัติทางธรรมชาติ
ชาวนาเขมรยกมือไหว้วอนคนไทย “เปิดด่านช่วยด้วย” หลังราคาข้าวทรุดหนัก สวนทางคำพูดในอดีตที่เคยดูแคลนไทย
"ธรรมนัส" สวนดราม่าจัดซีเกมส์ ย้ำไทยพร้อม 100% แต่ขอทำแบบ "พึ่งตัวเองล้วนๆ"
Unseen ไทยแลนด์ เกาะรูปหัวใจ "ทุ่งทะเลหลวง" สุโขทัย
“ศุภจี” เฮ! ARASCO ซาอุฯ สั่งซื้อมันสำปะหลังอัดเม็ดเพิ่ม 3 หมื่นตัน ปีหน้าลุ้นพุ่งแตะ 1 แสนตัน
ตรวจพบมะเร็งลำไส้ระยะที่ 3 จากอาการที่หมอเห็น ทำให้หมอรู้สึกว่า "ละเลยมานานเกินไป!"
ทึ่งทั่วโลก : นี่คือสิ่งมีชีวิตที่สูงที่สุดและใหญ่ที่สุดในโลก Redwood และ Sequoia
Unseen ไทยแลนด์ เกาะรูปหัวใจ "ทุ่งทะเลหลวง" สุโขทัย
งดจ้าง vs เลิกจ้าง ต่างกันยังไง? ไม่เข้าใจมีสิทธิ “พัง” แบบไม่รู้ตัว!
