หน่วยวัดสุดพิลึกในระบบอิมพีเรียล จากถังเหล้ายักษ์ถึงหน่วยที่ชื่อฟินิกิน
ระบบอิมพีเรียลคือระบบวัดที่ดูตลกแบบ... ตลกจริงๆ! จนถึงขั้นมีหน่วยวัดถังเหล้าหรือไวน์ที่ชื่อว่า "บัตต์" (butt) ถ้าคุณเติมไวน์จนเต็มถัง นั่นหมายความว่าคุณมี "บัตต์โหลด" ของไวน์ แม้จะเรียกสั้นๆ ว่า "เต็มบัตต์" ก็ได้ นี่ยังไม่ขำพอใช่ไหม?
เอาจริงๆ ตอนนี้คนไม่ค่อยใช้คำว่า "ทั่น" หรือ "บัตต์" แล้วนะ หน่วยวัดโบราณเหล่านี้คงเหลือใช้แค่ในโรงกลั่นเหล้าหรือโรงเหล้าไวน์เท่านั้น แต่ความน่าสนใจอยู่ที่รากศัพท์ของมันที่พาเราย้อนกลับไปในยุคที่ถังเหล้ายักษ์เป็นตัวเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างชาติ คำเหล่านี้ไม่เพียงมาจากภาษาอังกฤษโบราณ แต่ยังมีที่มาจากภาษาดัตช์ อิตาลี และฝรั่งเศสอีกด้วย เช่น "บัตต์" มาจากคำว่า "บอตต์" (botte) ในภาษาฝรั่งเศสและอิตาลีสมัยกลาง ซึ่งหมายถึงรองเท้าบูท ส่วนในอิตาลีปัจจุบันยังใช้คำว่า "บอตต์" เรียกถังไวน์อยู่เลย
ถึงตรงนี้ คุณคงสงสัยแล้วว่า "หนึ่งบัตต์" มีไวน์ปริมาณเท่าไร? จริงๆ แล้วตัวเลขนี้เปลี่ยนแปลงมาหลายยุค แต่เราจะอ้างอิงข้อมูลจากโรงกลั่นวิสกี้ชื่อดังอย่างเดอะมักกัลลันในสกอตแลนด์ ซึ่งระบุว่า 1 บัตต์เท่ากับ 108 แกลลอนอิมพีเรียล* นอกจากนี้ 1 บัตต์ยังเป็นครึ่งหนึ่งของ "ทั่น" (tun) ที่มีขนาด 216 แกลลอน ส่วน "พันเชียน" (puncheon) คือหนึ่งในสามของทั่น หรือ 72 แกลลอน และ "เทียร์ซ" (tierce) คือหนึ่งในสามของพันเชียนอีกที ถ้าลดขนาดลงมาอีกครึ่งหนึ่งของบัตต์ (54 แกลลอน) จะได้ "ฮอกส์เฮด" (hogshead) ส่วนถังธรรมดาๆ นั้นมีขนาด 36 แกลลอน และหน่วยที่ฟังแล้วฮาไม่น้อยคือ "คิลเดอร์คิน" (kilderkin) ที่จุได้ 18 แกลลอน ส่วนหน่วยที่เล็กที่สุดคือ "เฟอร์คิน" (firkin) ที่จุเพียง 9 แกลลอน หรือจะเรียกมันว่า "รันด์เลต" (rundlet) ก็ได้
อย่าลืมว่าระบบวัดนี้ถูกคิดค้นมาโดยมนุษย์ยุคโบราณ ที่วัดน้ำหนักมนุษย์เป็น "สโตน" และวัดความสูงม้าเป็น "แฮนด์" แล้วก็ขอให้โชคดีกับการแปลงหน่วยนะ เพราะสูตรการแปลงนั้นไม่มีกฎเกณฑ์ตายตัวเลย! แต่ถึงอย่างนั้น ชื่อเรียกแต่ละหน่วยก็ยังน่าสนุกอยู่ดี






















