การที่คนเราตัดสินใจผิดบ่อย ๆ นั้นเกิดจากหลายปัจจัยทั้งทางด้านจิตวิทยาและปัจจัยภายนอกที่มีผลกระทบต่อการคิดและการตัดสินใจของเรา นี่คือบางเหตุผลที่สามารถอธิบายได้ว่า ทำไมคนถึงตัดสินใจผิดบ่อย ๆ
อิทธิพลของอารมณ์
อารมณ์มีผลต่อการตัดสินใจอย่างมาก เมื่อเราอยู่ในสภาวะเครียด, โกรธ หรือวิตกกังวล เรามักจะตัดสินใจในแบบที่ไม่สมเหตุสมผลและอาจนำไปสู่การตัดสินใจผิดพลาด เพราะเมื่ออารมณ์สูงขึ้น, การคิดเชิงตรรกะจะถูกเบี่ยงเบนไป
Bias หรืออคติในการตัดสินใจ
- Confirmation Bias: คนมักจะเลือกหาข้อมูลที่ยืนยันความคิดหรือความเชื่อเดิมของตัวเอง และมองข้ามข้อมูลที่ขัดแย้งกับความเชื่อเหล่านั้น ทำให้ตัดสินใจผิดพลาด
- Anchoring Bias: การที่ข้อมูลแรกที่เราได้รับมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของเรา แม้ว่าข้อมูลนั้นจะไม่ถูกต้องหรือไม่สมบูรณ์
ขาดข้อมูลหรือการวิเคราะห์
การตัดสินใจมักจะเกิดขึ้นโดยอาศัยข้อมูลที่ไม่ครบถ้วนหรือไม่มีการวิเคราะห์อย่างละเอียด ซึ่งอาจทำให้เราไม่สามารถมองเห็นภาพรวมได้ ทำให้ตัดสินใจผิดพลาด
การตัดสินใจภายใต้ความกดดัน
เมื่อเราต้องตัดสินใจในเวลาจำกัดหรือภายใต้ความกดดัน, การคิดและการตัดสินใจอาจไม่เป็นไปตามตรรกะที่ดีที่สุด การทำให้ตัวเองรีบเร่งหาคำตอบอาจทำให้เราละเลยทางเลือกที่ดีที่สุด
Overconfidence Bias
บางครั้งคนเรามีความมั่นใจในตัวเองเกินไป ซึ่งอาจทำให้เราประเมินสถานการณ์หรือข้อมูลผิดพลาด และมั่นใจในการตัดสินใจที่ไม่เหมาะสม เพราะคิดว่าเรารู้ดีที่สุด
ความคุ้นเคยกับการตัดสินใจในแบบเดิม
หากเราเคยตัดสินใจในลักษณะเดียวกันมาก่อนแล้วประสบความสำเร็จ เราก็อาจจะมีแนวโน้มที่จะทำซ้ำอีก แม้ว่าครั้งนี้จะไม่เหมาะสมกับสถานการณ์ หรืออาจมีปัจจัยใหม่ ๆ ที่ทำให้การตัดสินใจในลักษณะเดิมนั้นไม่เหมาะสม
การขาดการเรียนรู้จากความผิดพลาด
บางครั้งคนเราตัดสินใจผิดพลาดซ้ำ ๆ เพราะไม่ได้เรียนรู้จากข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้นในอดีต ถ้าไม่สะท้อนหรือปรับปรุงวิธีการตัดสินใจ เราก็อาจจะทำผิดซ้ำเดิม
การหลงในคำแนะนำของผู้อื่น
บางครั้งเราอาจเชื่อและติดตามคำแนะนำจากผู้อื่นมากเกินไป โดยไม่ตรวจสอบหรือพิจารณาเอง ซึ่งอาจทำให้เราเดินไปในทิศทางที่ไม่ถูกต้อง
ความซับซ้อนของการตัดสินใจ
บางครั้งการตัดสินใจที่เราต้องทำมีความซับซ้อนเกินไป มีหลายตัวแปรที่ต้องพิจารณา ซึ่งอาจทำให้เราไม่สามารถวิเคราะห์และตัดสินใจได้อย่างถูกต้อง
การหลีกเลี่ยงความไม่แน่นอน (Loss Aversion)
ทฤษฎีทางจิตวิทยาบอกว่าเรามักจะมีความรู้สึกกลัวการสูญเสียมากกว่าความรู้สึกดีเมื่อได้กำไร การกลัวการสูญเสียนี้สามารถทำให้เราเลือกทางเลือกที่ไม่เหมาะสมเพียงเพื่อหลีกเลี่ยงความไม่แน่นอน แม้จะทำให้เราไม่ได้ผลตอบแทนที่ดีที่สุด
การตัดสินใจผิดพลาดเป็นเรื่องปกติในชีวิตมนุษย์ แต่การเข้าใจว่าทำไมเราถึงตัดสินใจผิด และพยายามปรับปรุงกระบวนการคิดและการตัดสินใจ จะช่วยให้เราเรียนรู้จากประสบการณ์และลดการตัดสินใจผิดในอนาคตได้ค่ะ