ประเทศไทยติดอันดับ Top 3 ของเอเชีย ที่อัตราการเกิดน้อยที่สุดในโลก แซงหน้าประเทศญี่ปุ่น
ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศไทยประสบปัญหาอัตราการเกิดที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งในปี 2024 ประเทศไทยได้กลายเป็นหนึ่งใน 3 ประเทศที่มีอัตราการเกิดต่ำที่สุดในโลก โดยลดลงถึง 81% ในช่วง 74 ปีที่ผ่านมา ตัวเลขนี้สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในประเทศที่ส่งผลกระทบต่อทั้งปัจจุบันและอนาคตของประเทศในหลายมิติ
อัตราการเกิดในประเทศไทยในอดีต
ย้อนกลับไปในปี 1950 ประเทศไทยมีอัตราการเกิดเฉลี่ยประมาณ 6.2 คนต่อครอบครัว ซึ่งสะท้อนถึงสังคมเกษตรกรรมที่มีความเชื่อว่า “ลูกมาก ช่วยงานมาก” ในยุคนั้น ครอบครัวขนาดใหญ่เป็นเรื่องปกติ เด็ก ๆ ทำหน้าที่ช่วยเหลือในด้านการเกษตร และเป็นเสาหลักทางเศรษฐกิจในระยะยาวของครอบครัว
แต่เมื่อเข้าสู่ยุค 1970 ประเทศไทยได้เริ่มรณรงค์เรื่องการวางแผนครอบครัว ผ่านแคมเปญที่ได้รับการยกย่องจากนานาชาติ เช่น โครงการแจกถุงยางอนามัยฟรีในชุมชน ซึ่งทำให้อัตราการเกิดลดลงอย่างรวดเร็ว ในปี 2023 อัตราการเกิดเฉลี่ยในประเทศไทยลดลงเหลือ 1.2 คนต่อครอบครัว ซึ่งต่ำกว่าระดับทดแทน (replacement level) ที่ 2.1 คนต่อครอบครัว
สาเหตุของการลดลงของอัตราการเกิด
การลดลงของอัตราการเกิดในประเทศไทยไม่ได้เกิดขึ้นเพียงจากปัจจัยเดียว แต่เกิดจากหลากหลายปัจจัยที่เชื่อมโยงกัน ดังนี้:
1. การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ
เศรษฐกิจของประเทศไทยเปลี่ยนผ่านจากเกษตรกรรมสู่สังคมอุตสาหกรรมและบริการ การมีลูกไม่ได้เป็นข้อได้เปรียบทางเศรษฐกิจอีกต่อไป เพราะค่าครองชีพที่สูงขึ้นในเมืองทำให้การเลี้ยงดูบุตรกลายเป็นภาระที่ใหญ่โต
2. การศึกษาและการจ้างงาน
ประชากรไทย โดยเฉพาะผู้หญิง มีโอกาสเข้าถึงการศึกษามากขึ้น และมีบทบาทในตลาดแรงงานมากขึ้น ความสำเร็จในอาชีพการงานกลายเป็นเป้าหมายที่สำคัญกว่าการสร้างครอบครัว
3. การเปลี่ยนแปลงทางค่านิยม
ค่านิยมในสังคมไทยเปลี่ยนไป ผู้คนให้ความสำคัญกับการใช้ชีวิตส่วนตัว การท่องเที่ยว และการทำตามความฝันส่วนตัวมากกว่าการมีครอบครัวใหญ่ นอกจากนี้ การแต่งงานและการมีลูกในวัยที่ช้าลงก็เป็นปัจจัยที่ส่งผลโดยตรง
4. ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตร
ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในเรื่องการศึกษา สุขภาพ และความเป็นอยู่ที่ดี ทำให้คู่สมรสจำนวนมากเลือกที่จะไม่มีบุตรเพื่อรักษาคุณภาพชีวิตของตัวเอง
5. ปัญหาทางสุขภาพและการเจริญพันธุ์
ความเครียดจากการทำงานและการใช้ชีวิตในเมืองใหญ่ส่งผลต่อภาวะมีบุตรยากในประชากรวัยเจริญพันธุ์ รวมถึงปัญหาด้านสุขภาพ เช่น โรคเรื้อรังที่เพิ่มขึ้นในคนหนุ่มสาว
ผลกระทบของอัตราการเกิดที่ลดลง
อัตราการเกิดที่ลดลงส่งผลกระทบในหลากหลายมิติ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
1. สังคมผู้สูงอายุ
เมื่ออัตราการเกิดลดลง ประชากรผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งประเทศไทยกำลังเข้าสู่ “สังคมผู้สูงอายุระดับสุดยอด” (super-aged society) ในปี 2031 ส่งผลให้เกิดภาระทางเศรษฐกิจและสังคม เช่น การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุและความขาดแคลนแรงงานในอนาคต
2. การลดลงของกำลังแรงงาน
ประชากรวัยแรงงานที่ลดลงหมายถึงการขาดแคลนแรงงานในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ และอาจทำให้ต้องพึ่งพาแรงงานจากต่างชาติในอนาคต
3. ระบบประกันสังคม
การลดลงของจำนวนผู้เสียภาษีและผู้ที่จ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนประกันสังคม ทำให้รัฐบาลต้องเผชิญกับภาระที่เพิ่มขึ้นในการจัดการงบประมาณสำหรับดูแลประชากรสูงอายุ
4. การเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างครอบครัว
ครอบครัวขนาดเล็กหรือคู่สมรสที่ไม่มีบุตรกลายเป็นเรื่องปกติ ส่งผลให้ระบบครอบครัวขยาย (extended family) ที่เคยช่วยดูแลผู้สูงอายุอ่อนแอลง
เปรียบเทียบกับประเทศญี่ปุ่น
ประเทศไทยได้แซงหน้าญี่ปุ่นในฐานะประเทศที่มีอัตราการเกิดต่ำกว่า แม้ญี่ปุ่นจะเป็นที่รู้จักในเรื่อง “วิกฤตประชากร” มายาวนาน แต่การที่ประเทศไทยมีอัตราการเกิดที่ลดลงเร็วกว่าญี่ปุ่นสะท้อนถึงความแตกต่างในโครงสร้างสังคมและความพร้อมในการรับมือกับปัญหานี้
ญี่ปุ่นมีระบบสวัสดิการที่พัฒนาแล้ว และพยายามกระตุ้นการเกิดผ่านนโยบายสนับสนุน เช่น การให้เงินอุดหนุนครอบครัวที่มีบุตร และการสร้างความสมดุลระหว่างการทำงานและชีวิตส่วนตัว แต่ประเทศไทยยังคงเผชิญกับความท้าทายในการออกแบบนโยบายที่เหมาะสมกับบริบททางเศรษฐกิจและสังคมของตนเอง
อ้างอิงจาก: อ้างอิง
1. World Bank. (2024). Thailand Fertility Rate Trends. Retrieved from https://www.worldbank.org
2. United Nations Population Fund (UNFPA). (2024). Fertility Decline in Southeast Asia: Thailand’s Experience. Retrieved from https://www.unfpa.org
3. Bangkok Post. (2024). Thailand’s Birth Rate Falls Below Replacement Level. Retrieved from https://www.bangkokpost.com
4. Thai PBS World. (2024). Thailand Faces Fertility Crisis Amid Economic Changes. Retrieved from https://www.thaipbsworld.com
5. Japan Times. (2024). Comparing Fertility Rates in Asia: Thailand Overtakes Japan in Lowest Birth Rates. Retrieved from https://www.japantimes.co.jp
เครื่องบินรบไทยรุ่นใหม่ T50TH ลงสนามจริงครั้งแรกผลงานประทับใจ
วอลเลย์บอลชายไทย เฉือนชนะ อินโด คว้าทองซีเกมส์ในรอบ 8 ปี
ค้นพบแหล่งทองคำกว่า 500 ตัน มูลค่าสูงถึง 600,000 ล้านหยวน
คลังเขมรเกลี้ยง ฮุนเซน ขอเงินเดือนเอกชน 5% อ้างช่วยชาติ
ไทย ชวดเหรียญทอง ปันจักสีลัต ทั้งที่กำลังจะขึ้นรับเหรียญ
ชาวบ้านรู้! เพจดังแฉบ่อนพนันสารคาม เปิดเล่นโจ๋งครึ่ม 3 วันแล้ว ไม่กลัวกฎหมาย
สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า หากไม่ลงทะเบียน ใช้สิทธิเลือกตั้งไม่ได้ เริ่ม 20 ธ.ค.- 5 ม.ค. 69
วัดหลวงพ่อโอภาสี เมื่อการจุดไฟทำให้ปัญหาและอุปสรรคหายไปในพริบตา
สถานีรถไฟเกือบเจ๊ง แต่รอดเพราะแมวตัวเดียว ตำนาน ทามะนายสถานีขนฟูแห่งญี่ปุ่น
ถล่มอุโมงค์ลับ เนิน 350 ทัพฟ้าส่ง F-16 เสิร์ฟไข่ 6 รอบติด
ไฟในอย่าน่าออก ไฟนอกอย่าน่าเข้า
สุดสลดกลางกรุง สาววัย 36 ปีเสียชีวิตจากการตกจากคอนโดชั้น 35 ในเขตบางนา กทม.
เลขเด็ด "คำชะโนด (ปกเขียว)" งวดวันที่ 2 มกราคม 69 มาแล้ว!..ส่องเลย เลขไหนมาแรง!!
ค้นพบแหล่งทองคำกว่า 500 ตัน มูลค่าสูงถึง 600,000 ล้านหยวน
คลังเขมรเกลี้ยง ฮุนเซน ขอเงินเดือนเอกชน 5% อ้างช่วยชาติ
วอลเลย์บอลชายไทย เฉือนชนะ อินโด คว้าทองซีเกมส์ในรอบ 8 ปี
ไฟในอย่าน่าออก ไฟนอกอย่าน่าเข้า
อนุทิน ชาญวีรกูล นายกรัฐมนตรีให้คะแนนไทยในการจัดซีเกมส์ 100 เต็ม 10 พร้อมส่งกำลังใจถึงทีมชาติช้างศึกหลังพลาดเหรียญทอง
เด็กสาวคอโค้ง 90 องศา จากปากีสถาน สู่รอยยิ้มครั้งใหม่หลังการผ่าตัดในอินเดีย
ภาพวาดดินสอดำของเด็กอนุบาล เสียงตะโกนเงียบ ๆ ที่ผู้ใหญ่ต้องฟังให้ได้
เพื่อนชิ่งบิล 1,262 หยวน ทิ้งให้ “นายจาง” จ่ายคนเดียว เรื่องจริงที่สอนว่า กินข้าวต้องมีสติ ไม่ใช่แค่สั่งเมนู
มารู้จักหน่วย BHQ หน่วยองครักษ์ พิทักษ์ฮุนเซน
