ประเทศไทยติดอันดับ Top 3 ของเอเชีย ที่อัตราการเกิดน้อยที่สุดในโลก แซงหน้าประเทศญี่ปุ่น
ในช่วงไม่กี่ทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศไทยประสบปัญหาอัตราการเกิดที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง ซึ่งในปี 2024 ประเทศไทยได้กลายเป็นหนึ่งใน 3 ประเทศที่มีอัตราการเกิดต่ำที่สุดในโลก โดยลดลงถึง 81% ในช่วง 74 ปีที่ผ่านมา ตัวเลขนี้สะท้อนถึงการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมในประเทศที่ส่งผลกระทบต่อทั้งปัจจุบันและอนาคตของประเทศในหลายมิติ
อัตราการเกิดในประเทศไทยในอดีต
ย้อนกลับไปในปี 1950 ประเทศไทยมีอัตราการเกิดเฉลี่ยประมาณ 6.2 คนต่อครอบครัว ซึ่งสะท้อนถึงสังคมเกษตรกรรมที่มีความเชื่อว่า “ลูกมาก ช่วยงานมาก” ในยุคนั้น ครอบครัวขนาดใหญ่เป็นเรื่องปกติ เด็ก ๆ ทำหน้าที่ช่วยเหลือในด้านการเกษตร และเป็นเสาหลักทางเศรษฐกิจในระยะยาวของครอบครัว
แต่เมื่อเข้าสู่ยุค 1970 ประเทศไทยได้เริ่มรณรงค์เรื่องการวางแผนครอบครัว ผ่านแคมเปญที่ได้รับการยกย่องจากนานาชาติ เช่น โครงการแจกถุงยางอนามัยฟรีในชุมชน ซึ่งทำให้อัตราการเกิดลดลงอย่างรวดเร็ว ในปี 2023 อัตราการเกิดเฉลี่ยในประเทศไทยลดลงเหลือ 1.2 คนต่อครอบครัว ซึ่งต่ำกว่าระดับทดแทน (replacement level) ที่ 2.1 คนต่อครอบครัว
สาเหตุของการลดลงของอัตราการเกิด
การลดลงของอัตราการเกิดในประเทศไทยไม่ได้เกิดขึ้นเพียงจากปัจจัยเดียว แต่เกิดจากหลากหลายปัจจัยที่เชื่อมโยงกัน ดังนี้:
1. การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ
เศรษฐกิจของประเทศไทยเปลี่ยนผ่านจากเกษตรกรรมสู่สังคมอุตสาหกรรมและบริการ การมีลูกไม่ได้เป็นข้อได้เปรียบทางเศรษฐกิจอีกต่อไป เพราะค่าครองชีพที่สูงขึ้นในเมืองทำให้การเลี้ยงดูบุตรกลายเป็นภาระที่ใหญ่โต
2. การศึกษาและการจ้างงาน
ประชากรไทย โดยเฉพาะผู้หญิง มีโอกาสเข้าถึงการศึกษามากขึ้น และมีบทบาทในตลาดแรงงานมากขึ้น ความสำเร็จในอาชีพการงานกลายเป็นเป้าหมายที่สำคัญกว่าการสร้างครอบครัว
3. การเปลี่ยนแปลงทางค่านิยม
ค่านิยมในสังคมไทยเปลี่ยนไป ผู้คนให้ความสำคัญกับการใช้ชีวิตส่วนตัว การท่องเที่ยว และการทำตามความฝันส่วนตัวมากกว่าการมีครอบครัวใหญ่ นอกจากนี้ การแต่งงานและการมีลูกในวัยที่ช้าลงก็เป็นปัจจัยที่ส่งผลโดยตรง
4. ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตร
ค่าใช้จ่ายในการเลี้ยงดูบุตรเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะในเรื่องการศึกษา สุขภาพ และความเป็นอยู่ที่ดี ทำให้คู่สมรสจำนวนมากเลือกที่จะไม่มีบุตรเพื่อรักษาคุณภาพชีวิตของตัวเอง
5. ปัญหาทางสุขภาพและการเจริญพันธุ์
ความเครียดจากการทำงานและการใช้ชีวิตในเมืองใหญ่ส่งผลต่อภาวะมีบุตรยากในประชากรวัยเจริญพันธุ์ รวมถึงปัญหาด้านสุขภาพ เช่น โรคเรื้อรังที่เพิ่มขึ้นในคนหนุ่มสาว
ผลกระทบของอัตราการเกิดที่ลดลง
อัตราการเกิดที่ลดลงส่งผลกระทบในหลากหลายมิติ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
1. สังคมผู้สูงอายุ
เมื่ออัตราการเกิดลดลง ประชากรผู้สูงอายุจะเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งประเทศไทยกำลังเข้าสู่ “สังคมผู้สูงอายุระดับสุดยอด” (super-aged society) ในปี 2031 ส่งผลให้เกิดภาระทางเศรษฐกิจและสังคม เช่น การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุและความขาดแคลนแรงงานในอนาคต
2. การลดลงของกำลังแรงงาน
ประชากรวัยแรงงานที่ลดลงหมายถึงการขาดแคลนแรงงานในอุตสาหกรรมต่าง ๆ ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ และอาจทำให้ต้องพึ่งพาแรงงานจากต่างชาติในอนาคต
3. ระบบประกันสังคม
การลดลงของจำนวนผู้เสียภาษีและผู้ที่จ่ายเงินสมทบเข้ากองทุนประกันสังคม ทำให้รัฐบาลต้องเผชิญกับภาระที่เพิ่มขึ้นในการจัดการงบประมาณสำหรับดูแลประชากรสูงอายุ
4. การเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างครอบครัว
ครอบครัวขนาดเล็กหรือคู่สมรสที่ไม่มีบุตรกลายเป็นเรื่องปกติ ส่งผลให้ระบบครอบครัวขยาย (extended family) ที่เคยช่วยดูแลผู้สูงอายุอ่อนแอลง
เปรียบเทียบกับประเทศญี่ปุ่น
ประเทศไทยได้แซงหน้าญี่ปุ่นในฐานะประเทศที่มีอัตราการเกิดต่ำกว่า แม้ญี่ปุ่นจะเป็นที่รู้จักในเรื่อง “วิกฤตประชากร” มายาวนาน แต่การที่ประเทศไทยมีอัตราการเกิดที่ลดลงเร็วกว่าญี่ปุ่นสะท้อนถึงความแตกต่างในโครงสร้างสังคมและความพร้อมในการรับมือกับปัญหานี้
ญี่ปุ่นมีระบบสวัสดิการที่พัฒนาแล้ว และพยายามกระตุ้นการเกิดผ่านนโยบายสนับสนุน เช่น การให้เงินอุดหนุนครอบครัวที่มีบุตร และการสร้างความสมดุลระหว่างการทำงานและชีวิตส่วนตัว แต่ประเทศไทยยังคงเผชิญกับความท้าทายในการออกแบบนโยบายที่เหมาะสมกับบริบททางเศรษฐกิจและสังคมของตนเอง
อ้างอิงจาก: อ้างอิง
1. World Bank. (2024). Thailand Fertility Rate Trends. Retrieved from https://www.worldbank.org
2. United Nations Population Fund (UNFPA). (2024). Fertility Decline in Southeast Asia: Thailand’s Experience. Retrieved from https://www.unfpa.org
3. Bangkok Post. (2024). Thailand’s Birth Rate Falls Below Replacement Level. Retrieved from https://www.bangkokpost.com
4. Thai PBS World. (2024). Thailand Faces Fertility Crisis Amid Economic Changes. Retrieved from https://www.thaipbsworld.com
5. Japan Times. (2024). Comparing Fertility Rates in Asia: Thailand Overtakes Japan in Lowest Birth Rates. Retrieved from https://www.japantimes.co.jp
ไทย ชวดเหรียญทอง ปันจักสีลัต ทั้งที่กำลังจะขึ้นรับเหรียญ
ย้อนวันวาน “ศูนย์อาหารมาบุญครอง พ.ศ. 2535” ต้นแบบฟู้ดคอร์ทไทย จากคูปองเงินสด สู่ยุคสแกนจ่ายในปลายนิ้ว
แร็ปเปอร์หนุ่ม ฝังเพชรไว้ที่กลางหน้าผาก ก่อนจะโดนแฟนคลับกระชากออก
คลังเขมรเกลี้ยง ฮุนเซน ขอเงินเดือนเอกชน 5% อ้างช่วยชาติ
สปอร์ตไลท์โลกสาด! “วิน เมธวิน” ตัวพ่อไทยแลนด์ ทุบทุกสถิติ จากดาราสู่ไอคอนระดับโลก หล่อ รวย เก่ง ครบจบในคนเดียว
ถล่มอุโมงค์ลับ เนิน 350 ทัพฟ้าส่ง F-16 เสิร์ฟไข่ 6 รอบติด
แฉเรือทุนไทยขายน้ำมันให้เขมร อดีต สว ประกาศ เตือน ทัพเรือสั่ง 'จมเรือ' ได้ทันที เพราะประกาศกฎอัยการศึก
เข้าใจผิดว่าช็อกโกแลตพลาสติก เป็นช็อกโกแลตจริง! ให้เด็ก 137 คนในโรงเรียนอนุบาลทาน
ฝั่งเขมร อ้าง สอยโดรนไทยตก แต่ตรวจแล้วไม่ใช่ Dominator XP เป็นโดรนกองทัพบก DP-20
นาวิกยึดฐานเขมร เจออาวุธจีน ทุ่นระเบิดเพียบ แถมมีเอกสารฝึกวางกับระเบิดคาหนังคาเขา
เลขเด็ด "แม่นมาก ขั้นเทพ" งวดวันที่ 2 มกราคม 69 มาแล้ว!..คอหวยส่องด่วน!!
"ไก่ ภาษิต" สวีทหวานฉ่ำกับแฟนหนุ่ม..ดินเนอร์ฉลองวันเกิดสุดโรแมนติก
แร็ปเปอร์หนุ่ม ฝังเพชรไว้ที่กลางหน้าผาก ก่อนจะโดนแฟนคลับกระชากออก
ไมโครเวฟ 45 ปี จากครัวบ้านสู่พิพิธภัณฑ์ ตำนานความทนทานที่บริษัทผู้ผลิตยังต้องคารวะ
รวมภาพเรียกรอยยิ้มประจำวันนี้ ส่วนข้อคิดประจำวันก็คือ ทำวันนี้ให้ดีที่สุด เพราะอาทิตย์หน้า ก็ใกล้จะเข้าปีใหม่แล้ว เดี๋ยวงานค้าง เที่ยวไม่สนุก ขอบคุณครับ
เข้าใจผิดว่าช็อกโกแลตพลาสติก เป็นช็อกโกแลตจริง! ให้เด็ก 137 คนในโรงเรียนอนุบาลทาน
เช็คอินทางอารมณ์ Emotional Check-in
รู้หรือไม่ ? ที่มาและประวัติของ "สุกี้ยากี้" เป็นมาอย่างไร ?
ทึ่งทั่วโลก : หุบเขาเทวดาวั้งเซียนกู่" หมู่บ้านที่สร้างอยู่ริมหน้าผา สถานที่ท่องเที่ยวแสนน่าทึ่งของประเทศจีน
ทึ่งทั่วไทย : "น้ำตกแม่กาษา" น้ำตกลำธารใส Unseen แม่สอด จังหวัดตาก
ฮุน เซน จากทหารเขมรแดง สู่คนกุมอำนาจกัมพูชายาว 40 ปี
