"ไข่ผำ" พืชจิ๋ว ที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงมาก

ไข่ผำ หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า "ไข่น้ำ" หรือ "ไข่แหน" มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Wolffia globosa จัดอยู่ในกลุ่มพืชน้ำประเภทเล็กที่ลอยอยู่บนผิวน้ำ มีลักษณะเล็กมากจนมองเห็นได้เพียงจุดเล็กๆ เหมือนเม็ดฝุ่น นับว่าเป็นพืชดอกที่เล็กที่สุดในโลก และไม่มีรากที่เจริญเติบโตเหมือนพืชทั่วไป พบมากในแหล่งน้ำตื้นของประเทศไทยและหลายประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 ลักษณะทางกายภาพของไข่ผำ

- ขนาด ไข่ผำมีขนาดเล็กมากประมาณ 0.5-1.5 มิลลิเมตร ทำให้มองดูคล้ายไข่ปลาเล็กๆ ลอยบนผิวน้ำ

- สี ไข่ผำมีสีเขียวสดซึ่งเกิดจากคลอโรฟิลล์ในเซลล์ของมัน

- การเจริญเติบโต ไข่ผำสามารถเติบโตได้ดีในน้ำที่มีสารอาหารสูง เช่น บ่อน้ำที่มีอินทรียวัตถุ หรือน้ำเสียจากการเกษตรที่มีไนโตรเจนและฟอสฟอรัส

-การแพร่พันธุ์ ไข่ผำสามารถแพร่พันธุ์ได้รวดเร็ว โดยวิธีการแบ่งเซลล์ ทำให้ขยายพันธุ์และแพร่กระจายไปตามแหล่งน้ำที่อุดมสมบูรณ์ได้ง่าย

 คุณค่าทางโภชนาการของไข่ผำ

ไข่ผำเป็นพืชที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและได้รับการยอมรับว่าเป็นอาหารโปรตีนจากพืชที่มีศักยภาพในการทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ โดยคุณค่าทางโภชนาการของไข่ผำที่สำคัญ ได้แก่

1.โปรตีน ไข่ผำมีโปรตีนประมาณ 40% ของน้ำหนักแห้ง ซึ่งสูงเมื่อเทียบกับพืชอื่นๆ เป็นโปรตีนคุณภาพดีที่มีกรดอะมิโนที่จำเป็นครบถ้วน

2.วิตามินบี12 ซึ่งหายากในพืชและมักพบในอาหารสัตว์ ไข่ผำจึงเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่ทานมังสวิรัติ

3.วิตามินเอและเบต้าแคโรทีน บำรุงสายตาและเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย

4.ธาตุเหล็ก ช่วยป้องกันภาวะโลหิตจางและเสริมสร้างเม็ดเลือดแดง

5.แคลเซียมและฟอสฟอรัส ช่วยบำรุงกระดูกและฟันให้แข็งแรง

6.กรดไขมันโอเมก้า-3 ช่วยลดการอักเสบและเสริมสร้างสุขภาพของหัวใจ

7. สารต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอการเสื่อมของเซลล์และลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรัง

 การนำไข่ผำมาใช้ในอาหาร

ไข่ผำเป็นพืชที่สามารถนำมาใช้ในการประกอบอาหารได้หลายรูปแบบ เนื่องจากมีรสชาติไม่ฉุนและมีกลิ่นหอมของพืชเล็กน้อย สามารถนำมาใช้ได้ทั้งในอาหารคาวและหวาน เช่น

- แกงไข่ผำ เป็นเมนูพื้นบ้านไทยที่ใช้ไข่ผำร่วมกับเครื่องแกงเพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ

- ยำไข่ผำ เป็นการผสมไข่ผำกับผักและน้ำยำ มีรสชาติเปรี้ยวหวานเผ็ดเล็กน้อย

- ไข่เจียวไข่ผำ เป็นการผสมไข่ไก่กับไข่ผำเพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการในไข่เจียว

- นำไปผสมในน้ำปั่นหรือสมูทตี้ เพิ่มคุณค่าทางโภชนาการในเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ

ประโยชน์ทางสิ่งแวดล้อมและศักยภาพทางการเกษตร

ไข่ผำสามารถเจริญเติบโตได้รวดเร็ว และมีคุณสมบัติช่วยลดสารพิษในน้ำ เนื่องจากสามารถดูดซับไนโตรเจนและฟอสฟอรัสที่เป็นส่วนประกอบในสารเคมีการเกษตร จึงถือว่ามีบทบาทสำคัญในระบบนิเวศแหล่งน้ำ และยังมีศักยภาพในการเป็นแหล่งโปรตีนที่ยั่งยืนและสามารถพัฒนาเพื่อผลิตในเชิงเกษตรอุตสาหกรรมได้อีกด้วย