ลักษณะ และอาการ ของคนที่"ขาดสารอาหาร"
โรคขาดสารอาหารเกิดจากการที่ร่างกายไม่ได้รับสารอาหารที่จำเป็นอย่างเพียงพอ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ทั้งจากการรับประทานอาหารไม่เพียงพอหรือการขาดสารอาหารที่หลากหลายพอที่จะช่วยให้ร่างกายทำงานได้อย่างสมบูรณ์ สารอาหารที่สำคัญ เช่น โปรตีน วิตามิน และเกลือแร่ หากขาดสารอาหารเหล่านี้จะส่งผลให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายทำงานผิดปกติและอาจนำไปสู่โรคแทรกซ้อนร้ายแรงได้
อาการของโรคขาดสารอาหาร อาจแตกต่างกันไปตามสารอาหารที่ร่างกายขาดหาย โดยอาการสำคัญ ได้แก่
1. ขาดโปรตีน
โปรตีนมีความสำคัญต่อการเจริญเติบโต การฟื้นฟูเซลล์ และการสร้างกล้ามเนื้อ การขาดโปรตีนอาจทำให้เกิด
- อาการบวม ตัวบวมน้ำ เพราะโปรตีนช่วยควบคุมปริมาณน้ำในเซลล์
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง และลีบลง
- ผิวหนังแห้งแตก และผมร่วง
- ภูมิคุ้มกันลดลง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อง่ายขึ้น
2. ขาดพลังงาน (แคลอรี่)
แคลอรี่หรือพลังงานจากอาหารจำเป็นต่อการทำงานของร่างกาย หากขาดแคลอรี่นาน ๆ ร่างกายจะใช้ไขมันและกล้ามเนื้อเป็นพลังงานแทน ซึ่งทำให้เกิด
- น้ำหนักตัวลดลงอย่างมาก ร่างกายผอมแห้ง
- กล้ามเนื้อลีบและอ่อนแรง
- รู้สึกอ่อนเพลีย ไม่มีกำลัง
- เด็กที่ขาดพลังงานอาจมีการเจริญเติบโตที่ล่าช้าเมื่อเทียบกับเด็กในวัยเดียวกัน
3. ขาดวิตามิน
วิตามินต่าง ๆ มีบทบาทในการเสริมสร้างการทำงานของร่างกายหลายส่วน อาการของการขาดวิตามินหลัก ๆ มีดังนี้
- วิตามินเอ หากขาดวิตามินเออาจทำให้มีปัญหาด้านการมองเห็น โดยเฉพาะในที่มืดหรือแสงน้อย (เรียกว่าตาบอดกลางคืน) และอาจมีอาการตาแห้งซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อที่ตา
-วิตามินบี วิตามินบีมีหลายชนิด การขาดวิตามินบีทำให้รู้สึกอ่อนเพลีย ระบบประสาทมีปัญหา เช่น อาการเหน็บชา และอาจเกิดภาวะโลหิตจางเนื่องจากการสร้างเม็ดเลือดผิดปกติ
- วิตามินซี การขาดวิตามินซีอาจทำให้เลือดออกตามไรฟัน ฟันหลุดง่าย แผลหายช้า และภูมิคุ้มกันลดลง ทำให้ป่วยได้ง่ายขึ้น
-วิตามินดี วิตามินดีมีส่วนสำคัญในการดูดซึมแคลเซียม หากขาดจะทำให้กระดูกอ่อนในเด็ก (โรคกระดูกอ่อน) และกระดูกพรุนในผู้ใหญ่
4. ขาดเกลือแร่
เกลือแร่หลายชนิดมีบทบาทสำคัญต่อการทำงานของอวัยวะในร่างกาย การขาดเกลือแร่ส่งผลได้หลายด้าน
- ธาตุเหล็ก หากขาดธาตุเหล็ก ร่างกายจะไม่สามารถสร้างฮีโมโกลบินในเลือดได้เพียงพอ ทำให้เกิดภาวะโลหิตจาง ซึ่งจะรู้สึกอ่อนเพลีย ไม่มีเรี่ยวแรง หัวใจเต้นเร็ว
- แคลเซียม แคลเซียมเป็นส่วนสำคัญของกระดูกและฟัน การขาดแคลเซียมทำให้กระดูกอ่อนและเปราะแตกง่าย และในระยะยาวอาจเกิดโรคกระดูกพรุน
-ไอโอดีน ไอโอดีนจำเป็นต่อการสร้างฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์ การขาดไอโอดีนทำให้เกิดโรคคอพอก และในเด็กอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตและการพัฒนาสมอง
การป้องกันและรักษา
การรับประทานอาหารที่หลากหลายและครบทั้ง 5 หมู่เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคขาดสารอาหาร หากสงสัยว่าขาดสารอาหาร ควรปรึกษาแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญเพื่อรับการตรวจวิเคราะห์และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคให้เหมาะสม