จุดกำเนิดแชร์ลูกโซ่
แชร์ลูกโซ่ มีจุดกำเนิดมาจากระบบการหลอกลวงทางการเงินที่เกิดขึ้นมาหลายทศวรรษที่ผ่านมา โดยมีแนวทางคล้ายคลึงกันในหลายๆ ประเทศทั่วโลก ระบบแชร์ลูกโซ่เริ่มต้นจากการนำเสนอผลตอบแทนสูงเกินจริงให้กับผู้ลงทุน โดยไม่ต้องการผลิตภัณฑ์หรือบริการที่แท้จริงเพื่อสร้างมูลค่า
จุดกำเนิดของแชร์ลูกโซ่
แชร์ลูกโซ่ (Ponzi scheme) มีต้นกำเนิดที่ชัดเจนจากบุคคลหนึ่งที่ชื่อว่า Charles Ponzi ในสหรัฐอเมริกาในปี 1920 ชาร์ลส์ พอนซี อ้างว่าเขาสามารถทำกำไรได้มหาศาลจากการแลกเปลี่ยนคูปองระหว่างประเทศ แต่แท้จริงแล้ว เขาได้นำเงินจากผู้ลงทุนรายใหม่มาจ่ายเป็นผลตอบแทนให้กับผู้ลงทุนรายเก่า โดยไม่มีธุรกิจหรือกำไรที่แท้จริงเกิดขึ้น ในที่สุดระบบก็พังทลายลงเมื่อไม่สามารถหาผู้ลงทุนรายใหม่ได้มากพอที่จะจ่ายเงินให้กับผู้ลงทุนรายเก่า
ลักษณะของแชร์ลูกโซ่
- ให้ผลตอบแทนสูงเกินจริง: แชร์ลูกโซ่มักอ้างว่าจะให้ผลตอบแทนสูงในระยะเวลาอันสั้น ซึ่งมากเกินไปกว่าการลงทุนทั่วไป
- ไม่มีธุรกิจที่แท้จริง: ไม่มีผลิตภัณฑ์หรือบริการที่สร้างรายได้ ธุรกิจเพียงแค่ใช้เงินจากผู้ลงทุนใหม่มาจ่ายให้ผู้ลงทุนเก่า
- การชักชวนคนอื่นเข้ามาลงทุน: มักจะกระตุ้นให้ผู้ลงทุนดึงดูดเพื่อนหรือครอบครัวเข้ามาลงทุนด้วยเพื่อเพิ่มจำนวนเงินในระบบ
การล่มสลายของแชร์ลูกโซ่
เมื่อระบบไม่สามารถหาผู้ลงทุนใหม่มาจ่ายผลตอบแทนให้กับผู้ลงทุนเก่าได้อีกต่อไป ระบบจะเริ่มล้มเหลว ผู้ลงทุนที่เข้ามาหลังสุดมักจะเป็นกลุ่มที่สูญเสียเงินมากที่สุด เนื่องจากพวกเขาไม่ได้รับผลตอบแทนใดๆ และเงินที่ลงทุนไปก็สูญหายไปพร้อมกับการล่มสลายของระบบ
ตัวอย่างที่สำคัญของแชร์ลูกโซ่
นอกจากกรณีของ Charles Ponzi ยังมีกรณีที่ใหญ่โตในยุคปัจจุบัน เช่น กรณีของ Bernie Madoff ในปี 2008 ซึ่งหลอกลวงนักลงทุนเป็นจำนวนมากทั่วโลกและเป็นการแชร์ลูกโซ่ที่มีมูลค่าสูงที่สุดในประวัติศาสตร์
การแชร์ลูกโซ่ในประเทศไทย
ในประเทศไทย มีหลายกรณีของการแชร์ลูกโซ่ที่เกิดขึ้น โดยส่วนใหญ่จะอ้างอิงการลงทุนที่ให้ผลตอบแทนสูง เช่น การลงทุนในอสังหาริมทรัพย์, สกุลเงินดิจิทัล, หรือธุรกิจที่ดูเหมือนจะให้ผลกำไรสูง แต่แท้จริงแล้วใช้เงินของนักลงทุนใหม่มาหลอกลวงนักลงทุนเก่า