ผีตาโขน ตำนานประเพณีสุดมันส์แห่งด่านซ้ายที่ใครก็ต้องมา

ผีตาโขน เป็นเทศกาลพื้นบ้านที่เต็มไปด้วยสีสันและความสนุกสนาน จัดขึ้นที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ในภาคอีสานของประเทศไทย ทุกปีช่วงเดือน 7 ตามปฏิทินไทย เทศกาลนี้มีรากฐานมาจากประเพณีบุญหลวง หรือ บุญผะเหวด ซึ่งเป็นงานบุญใหญ่ของชาวบ้านที่มีความเชื่อมโยงกับมหาเวสสันดรชาดก พระเวสสันดรและพระนางมัทรีที่กำลังจะเดินทางกลับเมืองหลวง บรรดาภูติผีและสัตว์ป่าในป่าออกมาส่งเสด็จด้วยความอาลัย จึงกลายมาเป็นต้นกำเนิดของเทศกาลผีตาโขนในปัจจุบัน

ในวันแรกของเทศกาล ที่เรียกว่า "วันโฮม" จะมีพิธีเบิกพระอุปคุตต์ บริเวณลำน้ำหมันและลำน้ำศอก ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของขบวนแห่ผีตาโขนที่ทุกคนรอคอย ผู้คนจะแต่งกายด้วยชุดผีตาโขนที่มีหน้ากากสูงใหญ่ ทำจากหวายและทาสีสดใส สวมใส่ชุดที่ทำจากผ้าสีสันฉูดฉาดและออกมาร่วมกันเต้นรำตามจังหวะดนตรีพื้นบ้าน สร้างบรรยากาศสุดครึกครื้น

วันที่สองของงานจะมีพิธีจุดบั้งไฟบูชา ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งไฮไลท์ของงาน นอกจากจะมีการแสดงผีตาโขนแล้วยังมีการแข่งขันเต้นรำและขบวนพาเหรดที่เต็มไปด้วยความคิดสร้างสรรค์และความสนุกสนาน วันสุดท้ายของเทศกาลจะเป็นวันที่ชาวบ้านรวมตัวกันเพื่อฟังเทศน์ เสริมสิริมงคลและปิดท้ายงานอย่างงดงาม

ความเชื่อดั้งเดิมยังคงเป็นหัวใจสำคัญของประเพณีผีตาโขน เช่น การที่ผู้เล่นผีตาโขนใหญ่ต้องถอดชุดและนำไปทิ้งในแม่น้ำหมัน เพื่อปัดเป่าความทุกข์และสิ่งไม่ดีออกไป ก่อนที่จะเริ่มต้นปีใหม่ด้วยความบริสุทธิ์และสดใส

นอกจากเป็นประเพณีที่สืบทอดมายาวนาน ผีตาโขนยังกลายเป็นสัญลักษณ์ของอำเภอด่านซ้าย และได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ เทศกาลนี้ไม่เพียงแต่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก แต่ยังสร้างความภาคภูมิใจให้กับชาวบ้านที่ร่วมกันอนุรักษ์และสืบสานประเพณีอันงดงามนี้เอาไว้ ใครที่ยังไม่เคยสัมผัสประเพณีนี้ ต้องมาลองสัมผัสความสนุกสนานและศรัทธาที่ด่านซ้ายสักครั้งในชีวิต แล้วคุณจะหลงรักในมนต์เสน่ห์ของผีตาโขน