ชนเผ่าอุยกูร์ เป็นใครและมาจากไหนกัน
ต้องสารภาพไว้เลยว่า ครั้งแรกที่ได้ยินชื่อ อุยกูร์ นั้น ก็มาจากข่าวที่ขัดแย้งกับทางการจีน จากนั้นก็ไม่ค่อยได้รู้อะไรมากนักกับชนเผ่าอุยกูร์ งั้นเรามาทำความรู้จักไปพร้อมกัน โดยต้นกำเนิดของชาวอุยกูร์สามารถสืบเสาะกลับไปได้ถึง 299 -200 ปี ก่อน ค.ศ. มีชนเผ่าเร่ร่อนทางเหนือและทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน เรียกว่า ติงหลิงเหริน (คนติงหลิง) ติงหลิง มักอาศัยอยู่แถวภูเขา แม่น้ำสายใหญ่ และทุ่งหญ้าในเขตมองโกลเลียของจีนในปัจจุบัน ดำรงชีพด้วยการล่าสัตว์หรือเลี้ยงสัตว์ ไม่มีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง เปลี่ยนที่อยู่อาศัยไปเรื่อยๆ นพื้นที่แถวนี้ ไม่ได้มีแค่เผ่าติงหลิง แต่ยังมีอีกหลายเผ่าหลายกลุ่ม ต่อสู้แย่งชิงพื้นที่และทรัพยากร เผ่าติงหลิงพ่ายแพ้สู้ไม่ไหว จึงตกเป็นแรงงานทาสของกลุ่มที่อยู่เหนือกว่า ค.ศ.400-500 ผู้นำเผ่าติงหลิง นามว่า กูลี่เผยโหลว ได้ร่วมกลุ่มติงหลิง 9 กลุ่ม เป็นกลุ่มใหญ่ เปลี่ยนชื่อเป็นหุยเหอ
โดยชนเผ่าหุย แยกมาจากกลุ่มหนึ่งของหุยเหอ สมัยราชวงศ์ถัง ค.ศ.618-907 เผ่าหุยเหอต้องต่อสู้กับเผ่าทูเจี๋ย จึงได้เข้ากับกับราชวงศ์ถัง ราชสำนักถังได้ส่งกองทัพมาช่วยหุยเหอ จนหุยเหอมีชัยชนะเหนือทูเจี๋ย และสามารถตั้งรัฐของตนเองขึ้นมา ชื่อว่า หุยเหอหานกั๋ว โดยเป็นรัฐข้าราชบริพารของราชวงศ์ถัง ในปี ค.ศ.788 หุยเหอได้ส่งหนังสือให้กับราชวงศ์ถัง ขอเปลี่ยนชื่อเป็น หุยเจวียน ค.ศ.840 รัฐหุยเหอหานกั๋วล่มสลาย โดยถูกพวกเสียเจี๋ยซือทางเหนือรุกราน มีทั้งโดนจับและอพยพ
โดยกลุ่มหลักย้ายมาที่ซียวี่ คือบริเวณเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ในปัจจุบัน ในช่วงราชวงศ์มองโกล กลุ่มหุยเจวียนได้ยอมอยู่ใต้ชาวมองโกล เพื่อหลีกเลี่ยงการทำสงคราม ในปลายทศวรรษที่ 1870 กองทัพชิงเข้ายึดซินเจียงและปราบกบฏ ใน ปี ค.ศ.1884 ซินเจียงได้รับการสถาปนาเป็นมณฑลอย่างเป็นทางการ สำหรับชื่อเผ่าอุยกูร์ หรือ เหวยหวูเอ๋อร์จู๋นั้น เริ่มเปลี่ยนมาใช้เมื่อปี ค.ศ.1935 คำว่าอุยกูร์ ในภาษาของอุยกูร์ แปลว่า ช่วยเหลือเอื้อเฟื้อ, สามัคคี สำหรับชนเผ่าอุยกูร์ในอดีตเริ่มแรกเดิมทีไม่ได้นับถืออิสลาม แต่นับถือศาสนาพุทธและซาม่าน ใน ปี ค.ศ.900 จึงเริ่มมีการนับถือศาสนาอิสลามเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ปัจจุบัน อุยกูร์เป็นชนเผ่ากลุ่มน้อยของจีนที่มีประชากรมากเป็นอันดับที่ 2 นั่นเอง . . . ประวัติความเป็นมานั้นถือได้ว่ามีเรื่องราวที่ผ่านมามากมายเลยทีเดียว