กะทกรก พืชมหัศจรรย์ในสวนคุณ
กะทกรกเป็นพืชไม้เถาเลื้อยที่มีลักษณะคล้ายตำลึง มีลำเถาค่อนข้างคดเคี้ยวไปมา และมีหนามเล็ก ๆ กระจายอยู่ห่าง ๆ ตามลำเถา ใบของกะทกรกเป็นใบเดี่ยว รูปใบมีลักษณะมนโค้ง ผิวเรียบ และปลายใบแหลม โดยจะแยกเป็นสามแฉก จุดที่ใบและเส้นใบติดต่อกันมีสีแดงเรื่อ และบริเวณใกล้โคนก้านใบมีแฉกแหลมเล็กเรียงตรงกันข้ามสลับกัน ก้านใบมีขนาดเท่ากับก้านไม้ขีด และยาวประมาณ 5–6 เซนติเมตร
บนก้านใบมีขนอ่อนเป็นฝอยเล็ก ๆ ดอกของกะทกรกมีลักษณะเด่นที่ก้านดอกยาวกว่าใบ ดอกบานมีลักษณะกลมกว้าง กลีบดอกมีสีขาวและแซมด้วยริ้วสีม่วง ผลของกะทกรกมีลักษณะค่อนข้างกลมขนาดปลายนิ้วมือ และถูกห่อหุ้มด้วยสิ่งที่เรียกว่า “รก”
เมื่อผลสุกจะมีสีเหลืองสามารถรับประทานได้รสชาติจะออกหวานเปรี้ยวมีเม็ดเล็กๆเด็กสมัยก่อนชอบเด็ดมากินตามทาง กะทกรก เป็นสมุนไพรที่หมอยาพื้นบ้านไทยใช้ช่วยทำให้นอน หลับสบายคลายวิตกกังวล ช่วยป้องกันไม่ให้ฝันร้าย เป็นสมุนไพรในงานสาธารณสุขมูลฐานอาเซียน
มีสรรพคุณช่วยให้นอนหลับ หมอยาพื้นบ้านประเทศเวียดนามใช้ส่วนใบทำชาเพื่อช่วยให้นอนหลับ และ บรรเทาอาการเกี่ยวกับระบบประสาท ยังแสดงฤทธิ์ต้านซึมเศร้าในหนูทดลอง อีกทั้งสารสกัดเอทา- นอลยังสามารถยับยั้งฤทธิ์เสพติดของ มอร์ฟีนในหนูทดลองได้ โดยไม่แสดงฤทธิ์ กระตุ้นหรือกดประสาทส่วนกลาง และไม่มีฤทธิ์เสพติด ตำรับยา บำรุงประสาททำให้หลับสบาย ช่วยให้เลือดลมไหลเวียนดี
นำรากหรือทั้งใบที่ได้ตากจนแห้งแล้ว ประมาณ 1 กำมือ ต่อน้ำ 1 ลิตร มาต้มให้เดือด แล้วนำมาดื่มอุ่นๆ ครั้งละ ½-1 แก้วชา วันละ 2 เวลา เช้า และเย็น หลังอาหาร หรือเมื่อมีอาการ หรือนำยอดใบอ่อน และผลอ่อน มาห่อใบตองแล้วย่างไฟ หรือนำมานึ่งจิ้ม น้ำพริกหรือน้ำบูดู รับประทานเป็นผักเหนาะรับประทานกับข้าวได้อีกด้วย