บางกอกคณิกา หนทางสู่อิสรภาพ คือ การเลิกทาส

บางกอกคณิกา Ep.6 นำเสนอให้เห็นว่า“...” ที่จัดว่าเป็นอาชีพที่ต่ำต้อยที่สุดในสังคมโดนกดขี่ข่มเหงและถูกตีตราว่าเป็นหญิงชั่ว รวมถึงคนอีก 33 ประเภท ที่เสียภาษีเพื่อขุดคลอง ลอกถนนในฐานะราษฎรในสยามเหมือนกับคนทั่วไป แต่กับไม่ได้รับสิทธิประโยชน์ทางกฎหมาย เช่น ขึ้นศาลไม่ได้ สิทธิขั้นพื้นฐานในการดำรงชีวิต และสวัสดิการต่าง ๆ ประกอบกับสามนางเอก ได้แก่ กุหลาบ โบตั๋น เทียนหยด เป็นทาสในเรือนเบี้ย ย่อมไม่มีสิทธิไถ่ตัวเป็นไท

ในสมัยรัชกาลที่ 5 มีกฎหมาย “พระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค รัตนโกสินทร์ศก 127” มีสาระสำคัญอยู่ 5 ข้อหลัก ๆ คือ
1) หญิงนครโสเภณีให้เป็นได้แต่โดยใจสมัคร ใครจะบังคับหรือล่อลวงมามิได้
2) ต้องเสียค่าธรรมเนียมสำหรับใบอนุญาตราคาสิบสองบาท มีอายุสามเดือนต่อใบ 
3) นายโรงหญิงนครโสเภณี ต้องเป็นผู้หญิงเท่านั้น เพื่อความสะดวกและปลอดภัยในการดูแลกันเอง
4) หญิงนครโสเภณีต้องไม่สร้างความรำคาญวุ่นวายแก่บุคคลภายนอก เช่น ฉุดลาก ยื้อแย่ง ล้อเลียน เป็นต้น
5) เจ้าพนักงานมีอำนาจเข้าไป เพื่อนำสมาชิกมาตรวจ ถ้าพบโรคก็ให้ส่งไปรักษาจนกว่าจะหาย แลอาจเพิกถอนหรือสั่งพักใช้ใบอนุญาต

ในหลวง ร.5 มีพระราชดำริที่จะเลิกทาสโดยปรึกษากับสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดิน ซึ่งเป็นผู้หลักผู้ใหญ่คนสำคัญในสมัยนั้นถึงการเลิกทาส เพราะทั้งพระองค์และข้าราชการผู้ใหญ่ทั้งปวงล้วนตระหนักเช่นเดียวกันว่าการเลิกทาสนั้นถือเป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่ ต้องใช้เวลานานพอสมควร และกระทำด้วยวิธีอันละมุนละม่อม ใช้กุศโลบายในการผ่อนสั้นผ่อนยาว เพราะจากการศึกษาการเลิกทาสในสหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นการกระทำอย่างบุ่มบ่ามกะทันหัน จึงเป็นชนวนแห่งการอุบัติสงครามกลางเมืองขึ้นระหว่างฝ่ายเหนือกับฝ่ายใต้ การรบราฆ่าฟันกันเองของสหรัฐอเมริกาในครั้งนั้นทำให้เสียเลือดและเกิดความสูญเสียอย่างมหาศาลตามมา และในที่สุดก็ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติทาส บังคับใช้ในราชอาณาจักรตั้งแต่วันที่ 1 เมษายน 2448 เป็นต้นไป ความสำคัญในพระราชบัญญัติดังกล่าวมีดังต่อไปนี้

1.ยกเลิกพิกัดเกษียณอายุทาส ให้บรรดาลูกทาสเป็นไทยทั้งหมด ผู้ที่เป็นทาสอยู่ให้ลดค่าตัวลงเดือนละ 4 บาทจนกว่าจะหมด ถ้ามีการเปลี่ยนนายเงิน ห้ามเพิ่มค่าตัวขึ้นอีก

2.ห้ามซื้อขายทาสอีกต่อไป ผู้ฝ่าฝืนจะต้องรับโทษทางอาญา

3.ประกาศใช้ประมวลกฎหมายอาญา ร.ศ.127 กำหนดโทษการซื้อขายทาสว่าเป็นความผิดต้องจำคุกตั้งแต่ 1 ปี ถึง 7 ปี และปรับตั้งแต่ 100 บาท ถึง 1,000 บาท กฎหมายนี้จึงช่วยให้ทาสลดน้อยลงและหมดไปอย่างรวดเร็ว

*จากไทม์ไลน์และบทพูดในละคร น่าจะยังอยู่ในช่วงข้อ 1 กับ 2 ก็ต้องชมต่อไปว่าละครบางกอกคณิกา จะเขียนหาทางออกตอนจบอย่างไร*