อาคารเรียนที่ยาวที่สุดในประเทศไทย

ตึกยาวอาคารเรียนที่ยาวที่สุดในประเทศไทย
ตึกยาว โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
วังบูรพาภิรมย์ เขตพระนคร กรุงเทพฯ

โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
สถาปัตยกรรมยุโรปแบบนีโอคลาสสิคที่ทอดยาวตามแนวถนนตรีเพชรนั้น คืออาคารเรียนของโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัยที่สร้างตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เรียกกันว่า “ตึกยาว” หรือ “ตึกหลังยาว” ลักษณะเป็นอาคาร 2 ชั้น กว้าง 11.35 เมตร ยาว 198.35 เมตร ผนังอาคารด้านติดถนนชั้นล่างเป็นแนวหน้าต่างโค้ง ส่วนชั้นบนบางส่วนถอยร่นผนังเข้าไปอยู่หลังแนวซุ้มโค้งที่เป็นทางเดิน ช่องทางเข้าสู่ภายในโรงเรียนทำเป็นหลังคาจั่ว ตกแต่งด้วยปัลลาเดียนโมทิฟตามแบบของวิลล่าที่ออกแบบโดยปัลลาดิโอ ผนังด้านภายในบริเวณโรงเรียนเป็นแนวทางเดินในซุ้มโค้ง (Arcade) ยาวตลอดทั้งสองชั้น ซึ่งแต่เดิมเป็นแนวทางเดินหน้าห้องเรียน

ตามประวัติพื้นที่ธรณีสงฆ์ของวัดราชบูรณะ แต่แรกทางวัดตั้งใจจะสร้างเป็นตึกแถวไว้เก็บค่าเช่า แต่ทางกระทรวงธรรมการ (ต่อมาเป็นกระทรวงศึกษาธิการ) ได้มีหนังสือกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขอพระราชทานที่ดินท้ายวัดราชบูรณะ และขอเช่าตึกที่ทางวัดต้องการจะสร้างเพื่อใช้เป็นประโยชน์ในการศึกษา ทางวัดจึงได้ตกลงก่อสร้างอาคารขึ้นเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2453 สร้างเสร็จในปี 2454 และให้กระทรวงธรรมการเช่า ในอัตราค่าเช่า 2,258.25 บาทต่อปี ตามที่ได้ตกลงกัน อาคารนี้เมื่อแรกสร้างมีห้องเรียน 14 ห้อง มีเฉลียงทางเดินทั้งด้านนอกและด้านใน แต่ต่อมาได้ตกลงกัน อาคารนี้เมื่อแรกสร้างมีห้องเรียน 14 ห้อง มีเฉลียงทางเดินทั้งด้านนอกและด้านใน แต่ต่อมาได้ก่อผนังปิดเฉลียงด้านติดถนนตรีเพชร

ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปีพ.ศ. 2488 ตึกยาวถูกระเบิดเสียหายเป็นบางส่วน และได้รับการบูรณะใหญ่ในปี 2517 ให้กลับสู่สภาพเดิม และมีการบูรณะอีกครั้งในปี 2522 โดยแก้ปัญหาโครงสร้างและการแตกร้าว ปัจจุบันอาคารนี้มิได้ใช้เป็นอาคารเรียน แต่ใช้เป็นอาคารเพื่อการบริหารและกิจกรรม เช่น ห้องผู้อำนวยการ ห้องคอมพิวเตอร์ ห้องประชาสัมพันธ์ และห้องชุมนุมต่างๆ อาคารนี้ได้รับการขึ้นทะเบียนโบราณสถานเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2530