การแปรรูปต้นขัดมอญ สร้างรายได้หลักพัน ให้แก่เกษตรกร

    ผู้คนในสมัยนิยมการหาวัสดุธรรมชาติมาดัดแปลงเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ภายในบ้านและไว้กวาดคืออีกอย่างที่คนสมัยก่อนหรือคนพื้นบ้านนั้นสามารถประดิษฐ์ขึ้นมาเพื่อใช้เองได้ และพืชที่นำมาทำไม้กวาดนั้นหลากหลายมากไม่ว่าจะเป็นดอกหญ้า  ดอกหญ้าตองกง  ก้านมะพร้าว หรือต้นหญ้าขัดมอญ ที่สามารถหาได้ง่ายๆภายในท้องถิ่น ซึ่งวันนี้เราจะมาทำความรู้จักกับพืชที่ชื่อว่า “หญ้าขัดมอญ” และยังเป็นพืชที่สร้างรายได้มหาสารให้แก่เกษตรกรได้อีกด้วย

        หญ้าขัดมอญ เป็นพืชล้มลุก ทรงพุ่มเตี้ย ตระกูลเดียวกับชบา ขึ้นเองตามธรรมชาติไม่ต้องปลูกและดูแลรักษา คนในสังคมเมืองคงไม่คุ้นชื่อคุ้นต้นไม้ชนิดนี้ หลายคนเห็นเป็นวัชพืชอย่างหนึ่งที่ต้องกำจัด นอกจากบางคนที่ช่างสังเกตธรรมชาติรอบตัวก็อาจจะพบว่า หญ้าขัดมอญ เป็นไม้พุ่มเตี้ยแตกกิ่งก้านหนาแน่น ใบเล็กเรียวเขียวเข้ม ยิ่งเวลาออกดอก สีเหลืองอ่อนหวานพราวพรายรายเรียงอยู่ทั่วทุกช่อใบ ชวนมองไม่น้อย แถมมีประโยชน์ในครัวเรือนหลายอย่าง ทั้งด้านการใช้สอยและสรรพคุณทางสมุนไพร

        หญ้าขัดมอญ มีชื่อภาษาไทยว่า ขัดมอญ ส่วนชื่อเรียกอื่นๆ ได้แก่ หญ้าขัด ขัดมอญ คัดมอญ หญ้ายุงปัดแม่ม่าย เป็นต้น ภาษาอังกฤษเรียกว่า Common sida หรือ Cuba jute นิเวศวิทยาและการแพร่พันธุ์ของหญ้าขัดมอญ พบขึ้นเองตามที่รกร้าง และป่าทั่วไปทุกภูมิภาค ชอบที่โล่งแจ้ง ไม่ชอบที่ชื้นแฉะ เจริญเติบโตได้กับดินทุกประเภท เป็นไม้พุ่มลำต้นตั้งตรง กิ่งก้านสาขามาก พืชใบเลี้ยงเดี่ยวเรียงสลับกัน ขอบใบหยักฟันเลื่อย ปลายใบแหลม ท้องใบมีขนสั้นๆ รูปแฉกปกคลุมบางๆ ดอกเป็นดอกเดี่ยวออกที่ซอกใบ กลีบดอกจะบางมีกลีบดอกสีเหลืองอ่อน กลีบเลี้ยงสีเขียว ผลเล็กค่อนข้างเรียบเมื่อแห้งจะแตกที่ปลาย ๕-๘ ฝา

            ชาวนาสมัยก่อนนิยมถอนมาทั้งต้น สัก ๔-๕ ต้น เลือกเอาที่โตเต็มที่ กิ่งก้านจะแก่และแข็ง ไม่เปื่อยผุง่าย ตากแห้ง ปล่อยให้ใบร่วงหมด แล้วมัดรวมกันพอเหมาะมือ ตัดส่วนรากทิ้งไปบ้าง ใช้เป็นไม้กวาดสำหรับกวาดลานนวดข้าว ก่อนลงมือนวดข้าว หรือกวาดข้าวเปลือกให้กองรวมกัน บ้านไหนมีอาชีพทำนาก็มักจะมีไม้กวาดอย่างนี้ใช้กันทุกหลัง และใช้กวาดลานบ้านอย่างหยาบๆ คนไทยที่พบเห็นพากันเรียกว่า ไม้กวาดมอญ เพราะเห็นกันคุ้นตาว่า ตามลานบ้านและลานนวดข้าวของคนมอญมีเจ้าไม้กวาดชนิดนี้พิงฝาบ้านอยู่ด้วยกันทั้งนั้น คนมอญเรียกว่า “นอมอะเม่าะฮ์” (ต้นไม้กวาด) ส่วนบางหมู่บ้านเรียก “นอมเปรี่ยมาย” ที่แปลเป็นไทยว่า “ต้นแม่ม่าย” ในหมู่บ้านที่เรียกว่าต้นแม่ม่ายก็จะมีความเชื่อและข้อห้ามตามติดมา นั่นคือ ใช้กวาดเฉพาะลานบ้านเท่านั้น ห้ามน้ำขึ้นบนบ้านชั้นบนอย่างเด็ดขาด เพราะไม่มีสามีคนไหนอยากให้ภรรยาตัวเองเป็นม่าย

     ซึ่งปัจจุบันมีการรับซื้อจำนวนมาก รับซื้อต้นสด ที่ความสูงตั้งแต่ 1- 1.70 เมตร  จ.ลพบุรี จ.สระบุรี จ.ชัยนาท จ.อยุธยา ภาคกลาง ไปซื้อถึงที่ 500-1000 กก.ขึ้นไป

ซึ่งที่นิยมมากในปัจจุบันคือการนำต้น ขัดมอญ ที่ได้ไปทำเป็นไม้ประดับในสวนหรือร้านอาหารซึ่งเป็นดึงดูดนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี