แล้วเทศกาล​กินเจ​ที่จีนแผ่นดินใหญ่​ จะยิ่งใหญ่กว่าบ้านเรามั้ย!?

เข้าถึงช่วงเทศกาลกินเจ เราจะทราบกันดีว่างานในไทยนี่จะคึกคักครื้นเครงกันมาก โดยเฉพาะตามย่านที่อยู่อาศัยของลูกหลานชาวจีน​ ที่จะเห็นธงสีเหลือง​ ตัวอักษรสีแดงประดับกันไปทั่ว​ แล้ว​ แล้วที่หลายๆ คนสงสัยก็คือ แล้ว งานกินเจในประเทศจีน เองล่ะ หน้าตาแตกต่างจากของเรามากไหม? จัดกันยิ่งใหญ่อลังการ มีการแห่ขบวนคนทรงอย่างเราหรือเปล่า?

ตอบตรงนี้เลยว่าไม่ ไม่มี​ ใช่ไม่ต้องห๊ะ​ ถ้าคุณไปเที่ยวจีน ฮ่องกง ไต้หวัน แล้วคิดว่าจะพบกับธงสีเหลืองประดับประดาทั่วไปอย่างไทยนั้น คงต้องผิดหวังแน่ๆ ถามคนที่นั่นหลายๆ คนยังงงด้วยซ้ำว่ามันคือเทศกาลอะไร​ อ้าว ไหนบอกว่าเป็นเทศกาลของลูกหลานชาวจีนไง มันก็ใช่ ที่มาของเทศกาลนี้ก็มาจากชาวจีนจริงๆ เพียงแต่ว่าเขาไม่ได้ทำกันอย่างแพร่หลาย หรือเป็นเทศกาลใหญ่ที่มีประเพณีร่วมกันทั่วโลกเหมือนอย่างวันตรุษจีน

การกินเจนั้นเป็นเรื่องเฉพาะถิ่น ไม่ได้ทำกันทั่วทั้งประเทศ คนจีนที่กินเจส่วนใหญ่เป็นชาวจีนฮกเกี้ยน และแต้จิ๋ว อยู่ในมณฑลฟูเจี้ยน ซึ่งชาวจีนในละแวกนี้ก็มักอพยพย้ายถิ่นฐานมาอาศัยอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น มาเลเซีย สิงคโปร์ และภาคใต้ของประเทศไทย ซึ่งเค้าจะไม่เรียกว่าเทศกาลกินเจ แต่จะเรียกว่า เทศกาลเฉลิมฉลองของพระราชาธิราชทั้ง 9 (Nine Emperor Gods Festival) ในประเทศจีนเองแม้จะพอมีอยู่บ้างแต่ก็หายากมากๆ แล้ว เป็นประเพณีแบบลัทธิเต๋ารวม 9 วัน กำหนดเอาวันตามจันทรคติ คือ เริ่มต้นตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำ ถึง ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีนของทุกปี

เมื่อชาวจีนอพยพมาถึงแถบนี้ (ปีนัง ภูเก็ต) ก็นำเอาเทศกาลกินเจติดมาด้วย โดยมีการผสมผสานหลอมรวมเข้ากับรูปแบบความเชื่อของท้องถิ่น กลายมาเป็นเทศกาลกินเจแบบเฉพาะของลูกหลานชาวจีนในประเทศไทย สำหรับในประเทศจีนนั้นเทศกาลนี้กลับหายไป เนื่องจากการเปลี่ยนผ่านการปกครองสู่คอมมิวนิสต์ รัฐบาลได้ทำลายหนังสือเรียน และเกือบทุกอย่างที่เกี่ยวกับพิธีกรรมทางศาสนา จนค่อยๆ เลือนหายไปจากจีนแผ่นดินใหญ่ในที่สุด​

ทางด้านชาวจีนในสิงคโปร์ ฮ่องกง ก็ถูกปกครองโดยอังกฤษมาก่อน ประเพณีเก่าแก่จึงหายไป เป็นสังคมแบบสมัยใหม่มากขึ้น ส่วนในมาเลเซีย อินโดนีเซีย ก็เป็นประเทศที่ส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิม จึงไม่แปลกที่จะไม่ได้จัดเทศกาลกินเจกัน ดังนั้นมันจึงรุ่งเรือง และปฎิบัติสืบต่อกันมามากที่สุดในประเทศไทยนั่นเอง

ประเทศจีนเป็นประเทศที่มีอาณาบริเวณกว้างใหญ่ไพศาลมาก แค่ข้ามจากมณฑลหนึ่งไปอีกมณฑลหนึ่งก็แทบจะเหมือนคนละประเทศกันแล้ว ไม่ว่าจะภาษา วัฒนธรรม ความเชื่อต่างๆ ที่ถ้าไปถามคนจีนเองยังงง เช่น ไปถามคนจีนทางเหนือเรื่องติ่มซำ เขาก็จะไม่รู้จัก (จุดกำเนิดอยู่แถวฮ่องกง กวางตุ้ง) ไปถามเรื่องคนจีนไม่กินเนื้อเพราะนับถือเจ้าแม่กวนอิมไหม เขาก็งง เพราะที่นั่นกินกันเป็นล่ำเป็นสันมาก​ ถ้ามีโอกาสจะมาแพลมให้ฟัง