ทำไมต้องขูดหินปูน
การขูดหินปูนเป็นวิธีรักษาทางทันตกรรมเพื่อกำจัดคราบหินปูนที่สะสมอยู่บริเวณฟันและซอกฟัน คราบหินปูนเกิดจากแบคทีเรียในช่องปากที่รวมตัวกันกับน้ำลายและเศษอาหาร เมื่อเวลาผ่านไป คราบหินปูนจะแข็งตัวจนกลายเป็นหินปูน ซึ่งยากต่อการทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันและไหมขัดฟันเพียงอย่างเดียว
คราบหินปูน เป็นสิ่งที่เกิดตามธรรมชาติในช่องปากของเรามีแบคทีเรียที่ไม่ก่อโรค ไม่เป็นอันตรายกับร่างกายเรา จะคอยช่วยย่อยสลาย เศษ อาหาร ที่หลงเหลืออยู่ ไม่ให้เน่าเปื่อย จนเป็นอันตรายกับเหงือกและฟันของเรา สิ่งที่หลงเหลือ จากแบคทีเรีย เมื่อรวมตัวกับ เยื่อบุผิวในช่องปาก ที่หลุดลอกหลังจากเซลล์เยื่อบุผิวเหล่านั้นตายไป จะเกิดเป็น คราบผสม (bio film) เคลือบอยู่ที่ฟัน คราบผสม biofilm เหล่านี้ หากเราแปรงฟัน บ้วนปากได้สะอาดจะหลุดหายไป (เหมือนเราถูขี้ไคลเวลาอาบน้ำ)
แต่ถ้าคราบเหล่านี้ ไม่หลุดลอกไป เมื่อรวมตัวกับเศษอาหาร จะจับเป็นคราบที่เหนียวและติดแน่นขึ้น ซึ่งมักจะติดอยู่ที่ร่องเหงือก กลายเป็นสิ่งที่เราเรียกว่า คราบหินปูน (ที่จริงในระยะแรก ยังไม่มีหินปูนเกาะ เป็นแค่คราบแข็งๆเฉยๆ สามารถกะเทาะออกได้ไม่ยาก) คราบหินปูนเหล่านี้ จะกลายเป็นที่สะสมของเชื้อแบคทีเรีย หรือเชื้อโรคแปลกถิ่น รวมถึงเชื้อไวรัส กลายเป็นบริเวณที่เชื้อโรคเจ้าถิ่นเข้าไปไม่ถึง เชื้อเหล่านี้ จะรวมตัวกับเศษอาหาร และเกิดกรดน้ำลายขึ้น ซึ่งกรดเหล่านี้แหละที่ทำให้ฟันผุกัดกร่อนเคลือบฟัน ไปจนถึงเนื้อฟันได้และอีกด้านหนึ่ง เชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัสที่เติบโต เพิ่มจำนวนบริเวณซอกคอฟัน จะทำให้ร่างกายมีปฏิกิริยา เพื่อต่อต้านเชื้อเหล่านี้ เกิดการอักเสบขึ้น กลายเป็นภาวะเหงือกอักเสบ
คราบหินปูนเอง ไม่ได้ทำอันตรายโดยตรงตั้งแต่แรก แต่ว่าการมีคราบหินปูน เป็นแหล่งสะสมให้แบคทีเรียเติบโต และ เกิดฟันผุ และเหงือกอักเสบได้ ซึ่งทั่ง 2 สาเหตุ ทำให้สุขภาพฟันเสียและฟันอาจจะไม่อยู่กับเรา ทำให้เราไม่มีฟันใช้งานได้
นอกจากนี้หากมีคราบหินปูนเกาะกันมากเข้า แน่นเข้า จะขยายวงกว้างขึ้นและแทรกเข้าไประหว่างคอฟัน กับเหงือก ทำให้เหงือกไม่ติดกับฟันเป็นภาวะที่เรียกว่า เหงือกร่น ซึ่งทำให้ฟันอาจจะโยกคลอนได้ง่ายครับ
การขูดหินปูนจึงมีความสำคัญต่อสุขภาพช่องปาก เพราะจะช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพเหงือกและฟันต่างๆ เช่น โรคปริทันต์อักเสบ เป็นโรคเหงือกที่เกิดจากการสะสมของคราบหินปูน เมื่อคราบหินปูนสะสมอยู่ใต้เหงือกจะทำให้เกิดการอักเสบ เหงือกแดงบวม เหงือกร่น ฟันโยก และอาจทำให้สูญเสียฟันได้ เหงือกอักเสบ เป็นโรคเหงือกที่เกิดจากการสะสมของคราบหินปูนในระยะแรก อาการของเหงือกอักเสบจะคล้ายกับโรคปริทันต์อักเสบ แต่จะไม่รุนแรงเท่า ฟันเหลือง หินปูนเป็นสาเหตุหนึ่งของฟันเหลือง เนื่องจากหินปูนมีสีเหลืองหรือน้ำตาล ซึ่งจะปกคลุมผิวฟัน ทำให้ฟันดูเหลืองขึ้น กลิ่นปาก หินปูนเป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย ซึ่งแบคทีเรียเหล่านี้จะสร้างสารที่มีกลิ่นเหม็นออกมา ทำให้ปากมีกลิ่นไม่พึงประสงค์
นอกจากนี้ การขูดหินปูนยังช่วยทำให้ฟันสะอาดและแข็งแรงขึ้นอีกด้วย ช่วยให้การแปรงฟันและการใช้ไหมขัดฟันมีประสิทธิภาพมากขึ้นอาจจะใช้น้ำยาบ้วนปาก เพื่อลดปริมาณ แบคทีเรีย ช่วยลดโอกาสในการเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากอื่นๆ ในอนาคต
โดยทั่วไปแล้ว ทันตแพทย์จะแนะนำให้ขูดหินปูนทุก 6 เดือน หรือบ่อยกว่านั้นหากมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเหงือกหรือฟัน