ตำนานนาคี..ที่เชียงแสน
หลาย ๆ คน คงเคยได้ดูละคร เรื่อง "นาคี" ผ่านทางโทรทัศน์ หรือทางจอแก้วมาบ้างแล้ว แต่ท่านเคยรู้หรือไม่ ? ว่าละครเรื่องนี้มีที่มาจากเรื่องเล่า ตำนาน "เวียงหนองหล่ม" อ.เชียงแสน จ. เชียงราย
แถบภาคเหนือของไทย มีนิทานปรัมปราที่เล่าสืบ ๆ ต่อกันมาว่า นานมาแล้ว.. กษัตริย์สิงหนวัติ ได้นำชาวบ้านของตน ออกเดินทางเสาะหาพื้นที่ ๆ เหมาะสมในการตั้งรกรากเพื่อสร้างเมืองใหม่ แต่หาแล้วหาเล่าก็ไม่ถูกใจสักที จนกระทั่งเมื่อชาวบ้านได้เดินทางมาถึงแถบแม่น้ำโขง กษัตริย์สิงหนวัติก็ได้พบกับชายชุดขาวแปลกหน้า ซึ่งพอได้ทักทายและพูดคุยกัน จึงได้รู้ว่าชายชุดขาวนั้น คือ พญานาคแห่งลุ่มแม่น้ำโขง พญานาคได้ยื่นข้อเสนอให้กับกษัตริย์สิงหนวัติว่า เขาสามารถที่จะเสาะหาพื้นที่ ๆ อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การตั้งรกรากให้กับชาวบ้านทั้งหมดได้ แต่เขาขอสัญญาเพียงข้อเดียว คือ เมื่อตั้งเมือง และอยู่อาศัยกันแล้วให้พวกท่านทั้งหมดช่วยกันรักษาศีลรักษาธรรม แล้วอุทิศบุญกุศลให้กับเขาอย่างสม่ำเสมอ
กษัตริย์สิงหนวัติได้ตอบรับข้อเสนอของพญานาคโดยทันที พญานาคจึงชี้ไปยังพื้นที่รอบข้างทิวเขาริมแม่น้ำกก ชาวบ้านต่างช่วยกันสร้างบ้านแปลงเมือง และตั้งชื่อเมืองนี้ว่า โยนกนาคพันสิงหนวัติ หรือ โยนกนาคนครสิงหพันธุ เพื่อเป็นการให้เกียรติแก่กษัตริย์สิงหนวัติและเผ่าพันธุ์ของพญานาคไปในคราวเดียวกัน
หลังจากนั้นประชาชนก็อยู่ดีมีสุข พร้อมทั้งช่วยกันรักษาศีลธรรมตามคำมั่นสัญญา เสมอมาหลายชั่วอายุคน จวบจนกระทั่งวันหนึ่งในยุคสมัยของพระเจ้ามหาไชยชนะนั่งบัลลังก์ครองเมืองโยนกนาคนคร มีชาวบ้านกลุ่มหนึ่งได้ออกไปหาปลาที่แม่น้ำกกหลังหมู่บ้านตามวิถีของชาวบ้าน แต่ในวันนั้นพิเศษกว่าทุกๆ วัน เพราะชาวบ้านจับปลาไหลเผือกตัวใหญ่มาได้ 1 ตัว ชาวบ้านจึงนำกลับมาที่หมู่บ้าน และนำไปถวายแก่พระราชา พระองค์จึงได้รับสั่งให้ฆ่าปลาไหลเผือกนั้น และทำการแบ่งปันแจกจ่ายกัน กินไปทั่วทั้งเมือง ยกเว้นหญิงม่ายชราตาบอดนางหนึ่ง ซึ่งไม่มีลูกมีหลาน จึงไม่มีใครนึกถึง และนำปลาไหลเผือกไปให้นางกินในวันนั้น
ในวันนั้น มื้อค่ำของทุก ๆ บ้าน จึงเต็มไปด้วยเนื้อปลาไหลเผือก อิ่มหมีพลีมันกันถ้วนหน้า แต่หารู้ไม่ว่า !! ปลาไหลเผือกตัวนั้น คือ ลูกของพญานาคแห่งลุ่มแม่น้ำโขง พญานาคผู้เป็นพ่อพอได้รู้ข่าวก็โกรธมาก ตามตำนานได้เล่าว่าพญานาคนั้นได้ทำการรบแบบเต็มอัตราศึก ลุยเข้าไปในใต้เมือง เพื่อหวังจะถล่มเมืองให้ราบเป็นหน้ากอง ตกดึกในค่ำคืนนั้นจึงเกิดแผ่นดินไหวใหญ่ 2 ครั้ง ทำให้เมืองโยนกนาคนครทรุดตัวลง กลายเป็นหนองน้ำเกือบทั้งเมือง เหลือเพียงบ้านของหญิงม่ายนางนั้นเพียงหลังเดียว ที่ยังเป็นพื้นดินเหมือนเกาะ โผล่พ้นอยู่กลางน้ำ ชาวบ้านจึงเรียกเกาะกลางน้ำนั้นว่า เกาะแม่ม่าย และเรียกเมืองโยนกนาคนครว่า เวียงหนองล่ม หรือ เวียงหนองหล่ม หรือ เวียงหนอง จวบจนกระทั่งทุกวันนี้.