ตำนานเจ้านางน้อยผู้เลอโฉม!! แห่งเขมรัฐเชียงตุง

เจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย เจ้าหญิงผู้งดงามดุจนางฟ้านางสวรรค์​ สมกับเป็นเจ้านางเเห่งเขมรัฐเชียงตุง "เจ้านาง" เป็นยศของผู้สืบสกุลมาจากเจ้าผู้ครองเชียงตุง ปัจจุบันยศเจ้านางยังคงมีปรากฏในประเทศไทยคือ "แพทย์หญิงเจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย" โดยท่านเป็นธิดาของเจ้าขุนศึกสุวรรณสงคราม ทายาทเจ้าผู้ครองนครเชียงตุง

เจ้าฟ้าขุนศึกสุวรรณสงคราม(ต้นตระกูล ขุนศึกเม็งราย) เกิดเมื่อปี พ.ศ.2458 เสียชีวิต 11 ก.พ พ.ศ 2535 สิริอายุรวม 77 ปี เป็นราชบุตรของเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินแถลง เจ้าผู้ครองนครเชียงตุง(เจ้าฟ้าเฒ่า) กับเจ้านางจามฟอง เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายมีนามเต็มว่า “เจ้าฟ้าขุนศึกสุวรรณสงคราม” หรือเรียกสั้นๆ ว่า “ขุนศึก”เจ้าฟ้าขุนศึกมีพี่น้องรวม 6 คน...ก่อนเข้ารับการศึกษาชั้นต้นในโรงเรียนรัฐบาลที่เมืองแม่เมี้ยว เจ้าฟ้าขุนศึกเคยบวชเป็นสามเณรที่วัดเทพศิรินทร์(กรุงเทพฯ)เป็นเวลา 2 พรรษา โดยได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่7 โปรดเกล้าฯ ให้กรมพระยาดำรงราชานุภาพเป็นองค์อุปฐาก.ต่อมาในปี พ.ศ.2473-2478 ได้เข้าศึกษาระดับวิทยาลัยที่ชานชิฟสคูล เมืองตองจี ในรัฐฉานภาคกลางซึ่งรัฐบาลอังกฤษจัดตั้งขึ้นเปิดรับเฉพาะลูกหลานเจ้าฟ้าเข้าศึกษาเท่านั้น เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วได้เข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยย่างกุ้ง

....ครั้นปี พ.ศ.2480เจ้าฟ้าก๋องไตเจ้าผู้ครองนครเชียงตุงผู้เป็นเชษฐาถูกลอบปลงพระชนม์(พระบิดาเจ้าจายหลวง) เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายจึงมารักษาการตำแหน่งเจ้าผู้ครองนครเชียงตุง ในระยะนี้เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายได้เข้ารับการอบรมจากรัฐบาลอังกฤษทั้งด้านวิชาการปกครอง การศาล การคลัง การป่าไม้ ตำรวจและกรมที่ดิน...จนกระทั่งปี พ.ศ.2482ได้รับโปรดเกล้าฯ จากพระเจ้าจอร์จที่6แห่งสหราชอาณาจักร.เป็นนายทหารประจำการในกองทัพอังกฤษที่เมืองแม่เมี้ยว(ยศร้อยโท) จนได้รับการเลื่อนยศเป็นร้อยเอก

....ปี พ.ศ.2484ได้รับตำแหน่งเจ้าหน้าที่ทูตทหารจีน และในปีเดียวกันได้กลับเข้ามาเรียนโรงเรียนเสนาธิการทหารที่พม่า หลังจากนั้นไปเรียนต่อเสนาธิการทหารที่อินเดีย เมื่อจบการศึกษามาได้รับตำแหน่งเสนาธิการประจำการกองทัพอังกฤษ ณ เมืองการาจี ปฏิบัติราชการทหารตลอดช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อสงครามสงบแล้ว กองบัญชาการทหารสูงสุดแห่งสหราชอาณาจักรได้แต่งตั้งให้เป็นทูตทหาร เข้ามาประจำที่ประเทศไทยเพื่อทำหน้าที่ปลดอาวุธทหารญี่ปุ่นในภาคเหนือ(ยศพันตรี)..ในปีถัดมาได้รับแต่งตั้งจากรัฐบาลอังกฤษให้เป็นกงสุลอังกฤษทำหน้าที่ดำเนินการเปิดกงสุลอังกฤษที่จังหวัดเชียงใหม่(ถูกปิดเนื่องจากสงครามโลก) ระหว่างนั้นได้สมรสกับนางสาวธาดา พัฒนถาบุตร บุตรหญิงของนายดาบแดงและนางบัวจันทร์ พัฒนถาบุตร

....เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายดำรงตำแหน่งกงสุลอังกฤษ ต่อมาจนกระทั่งกองทัพอังกฤษถอนตัวออกจากประเทศไทยเมื่อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ.2489 จึงได้กลับไปดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ที่นครเชียงตุง(เจ้าฟ้าจายหลวง ยังศึกษาอยู่ที่ประเทศออสเตรเลีย) ในขณะเดียวกันรัฐบาลอังกฤษก็ได้ให้ทำงานแทนรัฐบาลอังกฤษ.ตำแหน่งผู้ช่วยเรสสิเดนท์นครเชียงตุง ท่านเป็นผู้มุ่งมั่นพัฒนานครเชียงตุงทั้งในด้านการปกครอง การศาล การคลังและการศึกษา

.....หลังจากที่เจ้าฟ้าจายหลวงสำเร็จการศึกษาจากประเทศออสเตรเลียแล้ว เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งรายได้อยู่ช่วยเหลืองานเจ้าหลวงองค์ใหม่ที่นครเชียงตุงระยะหนึ่งและลาออกเมื่อปี พ.ศ.2501 ในปีเดียวกันท่านเดินทางกลับมาอยู่ที่เมืองเชียงใหม่และได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่9ให้มีสัญชาติไทยเมื่อปลายปี พ.ศ.2502

.. ชีวิตครอบครัวเจ้าฟ้าขุนศึกฯ สมรสกับ หม่อมธาดา พัฒนถาบุตร​ มีโอรสและธิดารวม 3 ท่าน หนึ่งในนั้นคือ แพทย์หญิงเจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย อดีตผู้อำนวยการโรงพยาบาลศูนย์ลำปาง

ปัจจุบัน เเพทย์หญิงเจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย ดำนงตำเเหน่งประธานเครือข่ายชมรมเบาหวานและอุปนายก คนที่2 พร้อมคณะสมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทยในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และดำแหน่งที่ปรึกษาอาวุโสสำนักงานหลักประกันสุขภาพเเห่งชาติ

พระมารดาหม่อมธาดา ขุนศึก-เม็งราย เป็นธิดาของแม่บัวจันทร์และนายดาบแดง พัฒนถาบุตร(หม่องพะอู) คหบดีบ้านวัวลาย จ.เชียงใหม่ เชื้อสายพม่า หม่อมธาดา เป็นพี่สาว ของ นายปรีดา พัฒนถาบุตร อดีต รัฐมนตรีหลายสมัยของไทย
.. เจ้านางเขมรัศมี ขุนศึกเม็งราย มีน้องสาว 1 ท่าน น้องชาย 1 ท่าน คือ
1.เจ้านางเขมวดี ขุนศึก-เม็งราย จิตรดอน เคยทำงานเป็นรองประธานกรรมการบริษัท พรีเมียร์ อินเตอร์เนชั่นแนล ที่ประเทศสหรัฐอเมริกา
2.เจ้าชายเขมรัฐ ขุนศึก-เม็งราย เคยทำงานตำแหน่งผู้จัดการภาค บริษัทสำรวจน้ำมันชลัมเบอเช่ ที่กรุงเทพฯ
.เจ้าขุนศึก มีพี่น้องร่วมสายโลหิต 6 องค์บุตรพระนางจามฟอง
ได้แก่

1 เจ้าฟ้ากองไต(ได้เป็นเจ้าฟ้าหอคำเชียงตุงต่อจากเจ้าพ่อ
แต่ถูก ฆ่าตายระหว่าง จัดงานภายในหอคำ เชียงตุง) เจ้าฟ้าก๋องไต เจ้าผู้ครองนครเชียงตุงสืบต่อจากเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินแถลง
2.เจ้าฟ้าอินทรา เป็นราชบุตรบุญธรรมเจ้าฟ้าสี่ป้อ เมืองสี่ป้อ และได้เป็นรัชทายาท
3.เจ้าฟ้าขุนเมือง เป็นราชบุตรเขยเจ้าเมืองสี่ป้อ
4.เจ้านางบัวสวรรค์ เป็นธิดาบุญธรรมของเจ้าตุ๊ย ราชมารดาเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินแถลง อยู่ที่หอใหม่
5.เจ้านางฟองแก้ว เป็นธิดาบุญธรรมของเจ้านางขันคำ พี่สาวเจ้าฟ้าก้อนแก้วอินแถลง อยู่ที่หอเจียงจันทร์
6.เจ้าฟ้าขุนศึกเม็งราย เป็นรัชทายาทลำดับ 3
พระบิดาพระเจ้าเชียงตุงเจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง มีชายา 6 พระองค์ มีโอรส-ธิดารวม 19 พระองค์ ได้แก่
1.เจ้าแม่ปทุมามหาเทวี
ราชธิดาเจ้าเมืองสิงห์ เป็นมหาเทวี(มเหสีเอก) มีราชธิดา 1 องค์ และราชบุตร 1 องค์ คือ
1.เจ้าหญิงทิพย์เกษร
2.เจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ
(พรหมลือ ณ เชียงตุง) (ต้นสกุล ณ เชียงตุง ได้สมรสกับเจ้าทิพวรรณ ณ ลำปาง (พ.ศ. 2446-2532) หลานสาวของเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต เจ้าหลวงลำปางองค์ที่ 13 (มารดาคือเจ้าหญิงฝนห่าแก้ว เป็นธิดาเจ้าหลวงลำปาง)

2.เจ้านางจามฟอง เดิมเป็นสามัญชนมีราชบุตร-ราชธิดารวม 6 องค์ได้กล่าวขั้นต้นไปแล้ว

3.เจ้านางบัวทิพย์หลวง หรือเจ้านางทิพย์หลวง มี 5 องค์ ได้แก่
1.เจ้านางแว่นแก้ว (เป็นมหาเทวีเจ้าฟ้าลอกจอก)
2.เจ้านางสุคันธา ณ เชียงตุง (สมรสกับเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ ราชบุตรของพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าหลวงเชียงใหม่องค์ที่ 9)
3.เจ้านางแว่นทิพย์ (เป็นชายาเจ้าฟ้าแสนหวี แต่ภายหลังหย่าร้าง)
4. เจ้าสิงห์ไชย
5. เจ้าแก้วมาเมือง

4.เจ้านางแดงหลวง มี 2 องค์ ได้แก่
1.เจ้าสายเมือง
2.เจ้านางจันทร์ฟอง (สมรสกับข้าราชการป่าไม้ชาวไทย)

5.เจ้านางบุญยวง มี 2 องค์ ได้แก่
1.เจ้านางฟองนวล
2.เจ้าบุญวาทย์วงศา (ท่านผู้นี้มีบทบาทในการต้อนรับกองทัพไทยที่บุกเข้าเชียงตุงในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง กองทัพพายัพของไทย ซึ่งนำโดยหลวงเสรีเริงฤทธิ์(พลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์) ได้ใช้คุ้มของท่านผู้นี้เป็นกองบัญชาการ)

6.เจ้านางบัวทิพย์น้อย มี 2 องค์ได้แก่
1. เจ้านางบัวน้อย
2.เจ้ายอดเมือง

พระเจ้าเชียงตุง เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง ส่งลูกชาย ๒ คนไปเรียนที่อังกฤษ คนโตเกิดจากหญิงสามัญชน องค์รองเกิดจากมเหสี ทั้งสองคนร่ำเรียน จนวันหนึ่ง เชียงตุงเกิดระส่ำระส่ายทางการเมือง เขาเลยเรียกลูกกลับมาที่บ้าน.. ลูกชายคนโตชื่อกองไท คนรองชื่อเจ้าพรหมลือ.. เจ้ากองไท ไปสมัครเป็นทหารอังกฤษ.. เจ้าพรหมลือไปรับตำแหน่งสำคัญอื่นอยู่ (เจ้าเมืองเหล็ก..ประมาณเจ้าหัวเมือง).. เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลงทรงไม่พอพระทัยมากที่เจ้ากองไทไปเข้ากับทหารอังกฤษ.. จึงเรียกตัวกับมาเป็นเจ้าแกมเมือง (เจ้าแกมเมืองคือตำแหน่งรัชทายาท) พอเจ้าเชียงตุงสิ้น เจ้ากองไทจึงได้เป็นเจ้าเมือง.. คนในประเทศก็แอบงงว่าทำไมไม่ตั้งเจ้าพรหมลือเป็น..เพราะเจ้าพรหมลือเกิดจากมเหสี ครองราชย์อยู่ได้พักหนึ่งเจ้ากองไทก็โดนลอบปลงพระชนม์.. ทหารอังกฤษจับตัวคนร้ายได้..ซักทอดไปที่เจ้าพรหมลือ.. แต่ไม่มีหลักฐานอะไรบ่งบอกว่าเจ้าพรหมลือทำ..ก็ไม่มีใครรู้ว่าทำจริงๆหรือถูกใส่ร้าย
เจ้าจายหลวงไปร่ำเรียนที่ประเทศออสเตรเลีย .. ช่วงที่กลับมาเป็นเจ้าเชียงตุง บ้านเมืองเชียงตุงระส่ำระส่ายอีกครั้ง พม่ามีอำนาจมาก.. ตรงกับราวๆสมัยรัชกาลที่ ๗ ทรงขอลี้ภัย ขอสัญชาติมาเป็นคนไทย แต่ไม่ได้ .. พม่าสั่งกักบริเวณอยู่ย่างกุ้ง (สมัยนายพลเนวิน)
ส่วนบุตรของเจ้าจายหลวง คือ เจ้าอู่เมือง ณ เชียงตุง หรือเจ้าอู่ เมิง ประสูติราวพ.ศ. ๒๔๘๙ เป็นบุตรในเจ้าจายหลวง กับ เจ้านางจันแก้วมหาเทวี เขาเป็นผู้สืบเชื้อสายเจ้าผู้ครองนครเชียงตุง (แต่ในนาม) คนปัจจุบัน ต่อจากบิดา
เจ้าจายหลวงได้ถูกคุมองค์ไปคุมขัง ณ ย่างกุ้ง เป็นเวลา 6 ปี และหลังจากนั้นมา ทางการพม่าก็ให้เจ้าจายหลวงประทับอยู่ในย่างกุ้งต่อมา จนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 14 กันยายน พ.ศ. 2540 และได้รับการถวายพระเพลิงพระศพที่ย่างกุ้ง เมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2540 โดยพระอัฐิของท่านได้นำมาบรรจุภายในกู่เจ้าฟ้าเชียงตุง
-เจ้านางเขมรัศมี ขุนศึกเม็งราย ท่านเคยเป็นดรัมเมเยอร์ด้วย สวยงามสง่าที่สุด ยิ่งมีคำนำหน้าว่า เจ้านาง
-ท่านเป็นอายุรแพทย์ที่ รพ.นครพิงค์เมื่อปี 42 ท่านมีความเนี้ยบและแม่นยำในวิชาการมาก
หอบ้านเม็งราย บ้านของเจ้าฟ้าเชียงตุง เชื้อสายพญามังรายแห่งล้านนา
เนื้อที่5ไร่เป็นบ้านที่เจ้าฟ้าขุนศึกซื้อให้บุตรธิดาพักอาศัย
.. เส้นทางถนนห้วยแก้ว​ ถ้ายังจำกันได้​ ทางฝั่งตรงกันข้าม​ เยื้องกับห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัลกาดสวนแก้ว​ทางทิศตะวันออก จะมีร้านขายเครื่องเงินชื่อดังอยู่ร้านหนึ่ง​
.. ชื่อร้านว่า​ ธาดาเครื่องเงิน​(ตั้งชื่อตามมารดาของท่านหม่อมธาดา) นั่นก็คือร้านของครอบครัวของท่านนั่นเอง
.. สำหรับผู้เฒ่าผู้แก่ในเชียงตุง​ หลายคนยังจำได้และพูดถึงเจ้าฟ้าขุนศึก​ เพราะสมัยก่อนท่านมักมาในหมู่บ้าน​ ช่วยชาวบ้านขายพืชผลทางการเกษตรและงานฝีมือครับผม

🙏เครดิต​ ขอบพระคุณ​เจ้าของภาพทุกท่านครับ
ภาพถ่ายขาวดำแต่งสีโดย #เชียงใหม่ที่คุณไม่เคยเห็น