เลือดหมดอายุ
หลายคนคงคิดว่า เลือดของเราในร่างกายมันมีหมดอายุด้วยเหรอ เราจะต้องตายก่อนแล้วเลือดถึงหมดอายุ หรือเลือดหมดอายุก่อนแล้วเราถึงจะตาย
ให้คิดกันเล่นๆครับ แต่หมอกอล์ฟจะเฉลยให้ว่า เม็ดเลือดแดงของคนเรามีอายุประมาณ 90-120วัน ดังนั้นเมื่อเม็ดเลือดแดงแก่หรือหมดอายุขัย ร่างกายจะมีการทำลายและกำจัดออก โดยเม็ดเลือดขาวที่คอยช่วยเก็บกินให้ ส่วนสารสีแดงที่ถูกปล่อยออกมาก็จะถูกกำจัดโดยม้าม นั่นเอง ดังนั้นตลอดทุกวินาที จะมีการสร้างเม็ดเลือดแดงใหม่ และทำลายเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุอยู่เสมอ
ส่วนเลือดจางนั้น เกิดได้กับเม็ดเลือดที่ยังมีชีวิตอยู่ ยังไม่หมดอายุ แต่เป็นการติดสีที่ตางกว่าเม็ดเลือดปกติ สาเหตุจากการขาดวิตามิน โรคธาลัสซีเมีย หรือขาดธาตุเหล็ก เป็นต้น
เมื่อความเข้มข้นของสารสีแดงหรือฮีโมโกลบินบนเม็ดเลือดไม่เพียงพอ ประสิทธิภาพของการขนส่งออกซิเจนไปทั่วร่างกายก็ไม่ดี ทำให้ เหนื่อยเพลียง่าย ซีด บางทีต้องใช้การสร้างเม็ดเลือดจากบริเวณอื่นช่วยเสริมจากไขกระดูก จึงทำให้ กระดูกบริเวณหน้ามีโหนกหนและนูนกว่าคนปรกติ ซึ่งเป็นลักษณะหน้าตาจำเพาะของคนที่ป่วยเป็นธาลัสซีเมียนั่นเอง
ถ้าเราตรวจเลือดแล้วส่องกล้องดูสดๆ (live blood) เราจะสามารถดูความผิดปรกติของเม็ดเลือดแดงเราคร่าวๆได้ อย่างเช่น
ขนาดใหญ่กว่าปกติ พบในคนที่เป็นโลหิตจาง, ขาดกรดโฟลิก, ขาดวิตามินบี12, โรคตับ
ขนาดเล็กกว่าปกติ พบในโรคธาลัสซีเมีย, ขาดธาตุเหล็ก
เม็ดเลือดแดงรูปเป้า เห็นมีจุดกลมสีชมพู อยู่ตรงกลางคล้ายรูปเป้า สามารถพบได้ในภาวะความผิดปกติของฮีโมโกลบิน และโรคตับ
เม็ดเลือดแดงรูปปาก เป็นเซลล์เม็ดเลือดแดง ที่บริเวณติดสีจางกลางเซลล์มีลักษณะเป็นรูป
สี่เหลี่ยมผืนผ้า พบได้ในโรคตับ โรคพิษสุราเรื้อรัง ภาวะเสียสมดุลของสารเกลือแร่ และความผิดปกติชนิดที่เป็นมาแต่กำเนิด
เม็ดเลือดแดงรูปไข่ พบได้มากในโรคเลือดชนิดเป็นมาแต่กำเนิด นอกจากนี้ยังสามารถพบได้บ้างใน
ภาวะโลหิตจางชนิดต่างๆ
เม็ดเลือดแดงรูปหยดน้ำตา พบได้ในภาวะไขกระดูกเป็นพังผืด โรคโลหิตจางขาดวิตามิน B12
โรคของไขกระดูกบางชนิด โรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย และโรคโลหิตจางชนิดเม็ดเลือดแตก
เม็ดเลือดแดงรูปหนามแหลม พบได้ในภาวะไตวายเรื้อรัง ภาวะเสียเลือดเฉียบพลัน มะเร็งกระเพาะ
อาหาร และโรคขาดเอนไซม์บางชนิด
เม็ดเลือดแดงรูปเสี้ยว พบได้ในภาวะเม็ดเลือดแตกในหลอดเลือดเล็ก แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวกรุนแรง และ ภาวะเลือดแข็งตัวในหลอดเลือดชนิดแพร่กระจาย
เม็ดเลือดแดงรูปเคียว พบได้ในโรคโลหิตจางเม็ดเลือดแดงรูปเคียว โรคฮีโมโกลบิน เอส ซี และโรคฮีโมโกลบิน เอส บี
ส่วนการติดสีที่ผิดปรกติหรือสิ่งแปลกปลอมในเม็ดเลือดแดงก็สามารถบอกโรคจากสารพิษได้เช่นกัน เช่น ถ้าพบพิษจากสารตะกั่ว เม็ดเลือดแดงจะพบลักษณะเป็นเม็ดกลมๆ อาจเล็กหรือใหญ่ ติดสีฟ้า-เทา อยู่ภายในเม็ดเลือดแดงเช่นเดียวกับคนที่เป็นโรคพิษสุราเรื้อรัง
เช่นเดียวกับการเรียงตัวของเม็ดเลือด ปรกติไม่ควรจะติดกันเป็นก้อน เหมือนเรียงเหรียญบาทซ้อนกันเป็นชั้นๆ มันควรจะเดินตัวเดี่ยวๆสบายๆ และไม่จับกันให้อุดตันหลอดเลือด นอกจากนี้หากพบแบคทีเรียในเลือดมากเกินเหตุอาจแสดงถึงสภาวะท้องผูก ขับถ่ายลำบากได้อีกด้วย
ปัจจุบันนี้การตรวจเม็ดเลือดแดงเพื่อหารสารพิษหรือดูว่าขาดวิตามินอะไรมากไหม ก็ทำได้ไม่ยาก แค่เจาะปลายนิ้วเหมือนผู้ป่วยเบาหวาน แล้วก็ใช้เลือดปริมาณนิดเดียวหยดลงบนสไลด์ ส่องกับกล้องจุลทรรศน์ แค่นี้ก็เตือนตัวเองเพื่อตรวจหาความผิดปรกติของร่างกายได้แต่เนิ่นๆแล้วครับ