บอระเพ็ด..สุดแสนขม
บอระเพ็ด ชื่อภาษาอังกฤษ Tinospora cordifolia
ชื่อวิทยาศาสตร์ของบอระเพ็ดคือ Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f&Thomson จัดเป็นไม้เถา
ชื่ออื่นๆ เช่น เถาหัวด้วน จุ่งจิง เจตมูลยาน หางหนู เครือเขาฮอ เจตมูลหนาม เป็นต้น
บอระเพ็ด เป็นไม้เนื้อแข็ง เป็นไม้เลื้อย เปลือกเถาหนา 1.5-2.5 มิลลิเมตร มีปุ่มกระจายทั่วเถา พอเมื่อแก่จะเห็นว่ามีปุ่มที่บนเถาบอระเพ็ดหนาและเห็นปุ่มได้ชัด จะเห็นบอระเพ็ดพันตามต้นไม้ ซึ่งเถาของบอระเพ็ดมีลักษณะกลมใหญ่ สมุนไพรชนิดนี้มีรสขมมาก
บอระเพ็ดสามารถใช้ได้ทั้ง ราก ลำต้น ใบ ดอก ผล
-ราก ใช้ลดไข้ ช่วยเจริญอาหาร ดับพิษร้อน เป็นยาอายุวัฒนะ เสริมสร้างภูมิต้านทานโรค ป้องกันมะเร็ง ลดความดัน บำรุงเหงือกและฟัน แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ขับลม แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
-เถา ลดไข้ บำรุงกำลัง บำรุงเลือด บำรุงธาตุ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ช่วยเจริญอาหาร เป็นยาอายุวัฒนะ ลดน้ำตาลในเลือด รักษาเบาหวาน ลดความดันโลหิต ขับเหงื่อ รักษาไข้มาลาเรีย บำรุงเหงือกและฟัน แก้ปวด ช่วยขับพยาธิไส้เดือน บำรุงน้ำดี รักษาโรคผิวหนัง
-ใบ ขับพยาธิ แก้ไข้ บำรุงธาตุ บำรุงเส้นเสียง แก้ปวดฝี ลดความร้อนของร่างกาย รักษาผดผื่นคัน บำรุงผิวพรรณและรักษาโรคผิวหนัง ชะลอวัย เป็นยาอายุวัฒนะ
-ดอก ใช้ฆ่าพยาธิในท้อง ในฟัน ในหู แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
-ผล ใช้ลดไข้ บำรุงเหงือกและฟัน แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
โทษของบอระเพ็ด
อาจทำให้มือ-เท้าเย็น แขนขาหมดแรงได้ หากว่ากินบอระเพ็ดเยอะและเป็นเวลานาน ติดต่อกัน
มีการทดลองในหนูขาว พบว่าการกินบอระเพ็ดมากๆ ติดต่อกันนานๆ เป็นพิษต่อไต ทำให้เป็นพิษต่อไตได้ สำหรับผู้ป่วยโรคตับและไตไม่ควรรับประทาน