ทศพิธราชธรรม บทที่ ๒๗ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

โดย เดชา เวชชพิพัฒน์

(Credit ภาพพระบรมฉายาลักษณ์ wikipedia)

        มัททะวังคืออ่อนโยนผู้เกี่ยวข้อง

ใจเรืองรองเมตตาปรานียิ่ง

รู้นำพารู้สึกผู้พักพิง

ให้ใจจริงใจแท้แก่ประชา

        ทรงมองเห็นมองทะลุมองใจคน

ด้วยพระชนม์เพียงยี่สิบพรรษา

มีพระราชดำริแก่พารา

ถึงเวลาเลิกทาสวรรณะไทย

        อีกเป็นการบริหารงานมนุษย์

ครั้งแรกสุดในสยามยุคสมัย

มีพื้นฐานขั้นตอนค่อยเป็นไป

เรื่องอ่อนไหวไม่อ่อนใจอ่อนแรงยาว

        เมื่อฝรั่งยโสกล่าวตื้นเขิน

ความเจริญเป็นภาระคนผิวขาว

ด้วยขันติพระปิยะทรงพร่างพราว

ไร้เรื่องราวรุนแรงจนเสียที

        ปฏิรูปปกครองป้องรักษา

สองสภาตามนิยมสมศักดิ์ศรี

แต่เกิดเหตุวังหน้ามาลองดี

ทำราคีพระประสงค์พระหทัย

        อีกทรงคิดเป็นอาทิตย์ในแสงสูรย์

ธรรมนูญแห่งรัฐยอมอยู่ใต้

อะวิโรธะนังภูวไนย

พร้อมพาไทยก้าวหน้าสู่สากล

        ทอดพระเนตรทัชมาฮาลมีดำรัส

ควรแจงจัดงบประมาณให้ส่งผล

ต่อไพร่ฟ้าราษฎรต่อมวลชน

สร้างถนนขุดคูขยายคลอง

        ทานังคือการให้ไม่สิ้นสุด

สยามรุดหน้าไกลกว่าเพื่อนผอง

สิ่งก่อสร้างมากมายเกิดก่ายกอง

เริ่มเรืองรองด้วยเมตตาจากราชัน

        ทางรถไฟสายแรกไปปากน้ำ

คนคลาคล่ำหัวลำโพงคนสุขสันต์

จะเดินทางไปไหนไม่กีดกัน

ในเขตขัณฑ์แห่งไหนไม่ไกลเกิน

        เกิดถนนเยาวราชราชวิถี

สง่าศรีราชดำเนินเดินหงส์เหิน

โปรดเป็นช่างสร้างถนนทรงเพลิดเพลิน

ไม่ขัดเขินขัตติยะผู้ทรงงาน

        ทั้งลอกคลองขุดคลองเป็นของใหม่

เพื่อการใช้ขนผักขนข้าวสาร

เช่นคลองเปรมประชากรอันโอฬาร

เพื่อประสานกรุงเทพโยธยา

        คลองประเวศบุรีรมย์เชื่อมคลองด่าน

ทางน้ำผ่านบางปะกงตรงทิศา

เชื่อมท่าจีนคลองทวีวัฒนา

สุดฮือฮาคลองรังสิตรังสรรค์แดน

        การเล่าเรียนในบ้านเมืองของเรานี้

จะเป็นที่จำเป็นสำคัญแสน

เป็นดำรัสแก่นักเรียนกลุ่มแก่นแกน

ทรงวางแผนการศึกษาราษฎร

        “ฉันยินดีไล่หนังสือเป็นครั้งแรก”

เป็นเรื่องแปลกเรื่องใหม่การเรียนสอน

เคยแต่ไล่หนังสือสงฆ์ครองจีวร

อำนวยพรนักเรียนสวนกุหลาบ

        “เราไม่ได้ไปเรียนเป็นฝรั่ง”

ทรงสอนสั่งลึกซึ้งทรงขนาบ

แต่เป็นไทยที่รู้เท่ารู้ทันทาบ

ชาวไถ่บาปต่างชาติต่างพารา

        การศึกษาก้าวหน้าทั้งในนอก

โอรสออกไปเรียนไปศึกษา

นำวิชาความรู้นำกลับมา

พัฒนาบ้านเมืองให้ก้าวไกล

        กรมพระจันทบุรีนฤนาท

ทรงเก่งกาจการคลังภาษาไข

เกิดคู่มือบาลีอังกฤษไทย

ชาดกใหญ่เรื่องจันทกุมาร

        กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์

ทรงประสิทธิ์ประสาทด้านงานศาล

ตั้งโรงเรียนระเบียบรัฐอัยการ

เป็นตำนานพระบิดากฎหมายไทย

       กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช

ทรงพิเศษด้านการบินนำสมัย

สร้างกองทัพอากาศประกาศชัย

บนฟ้าใสต่อสู้คู่นภา

        กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์

ทรงเป็นนักยุทธศาสตร์อารักขา

เรือรบหลวงพระร่วงนำเข้ามา

พัฒนาสัตหีบฐานทัพเรือ

        การเสด็จประพาสต้นแสนลำบาก

ทรงยอมจากสุขสบายยอมขาดเหลือ

เพื่อฝรั่งเห็นเราเท่าว่านเครือ

เพื่อเขียนเสือให้วัวกลัวรู้เกรงใจ

        ทรงร่วมงานพัชราภิเษก

แห่งองค์เอกวิกตอเรียควีนยิ่งใหญ่

เป็นชาติเดียวมาจากเอเชียไกล

เป็นเงื่อนไขสำคัญต่อฐานา

        ทรงเสด็จเมืองเซนต์ปีเตอร์สเบิร์ก

ทรงนำฤกษ์เกริกเกียรติยิ่งหนักหนา

ภาพถ่ายคู่นิโคลัสพระเจ้าซาร์

มีคุณค่ากว่าอาวุธสุดลือนาม

        ทุกประเทศในยุโรปล้วนโอบอ้อม

ศีรษะค้อมให้กษัตริย์แห่งสยาม

ทรงเครื่องแบบจอมทัพสง่างาม

น่าเกรงขามน่ายำเกรงบารมี

         หอไอเฟลทรงขึ้นด้วยอักโกธะ

ขัตติยะระงับโกรธจิตหมองศรี

ฝรั่งเศสยิ่งใหญ่ยอดไพรี

ไม่เสียทีให้อารมณ์ข่มเรื่องควร

        ทรงยอมไป “ไกลบ้าน” เพื่ออยู่ใกล้

ความเป็นไทอิสระมหิศวร

ทรงยอมเสี่ยงพระชนม์ชีพป่วยประชวร

สร้างฉนวนกันอมิตรคิดโรมรัน

        “ถ้าสยามสิ้นสุดเอกราช

ฉันคงขาดคงสุดใจไปแค่นั้น”

ทรงกล่าวไว้ด้วยหทัยใจจาบัลย์

ทรงอัดอั้นเมื่อต่างชาติมารุกราน

        ทรงอดทนอดกลั้นอย่างที่สุด

ยอมยื้อยุดเสรีภาพไม่หักหาญ

ปลุกขันติขันแข็งสู้แรงมาร

ยอมให้ทานส่วนน้อยเพื่อส่วนโต

        เสียดินแดนเขมรด้านส่วนนอก

แสนช้ำชอกหัวเมืองลาวที่อักโข

เขตเกาะช้างเกาะกงถูกเฉโก

ทรงตอบโต้ด้วยหทัยประดุจทอง

        ปิยะคือผู้เป็นที่รักยิ่ง

สถิตสิงในใจไทยทั้งผอง

ปิตุภูมิอยู่รอดปลอดยึดครอง

เราแซ่ซ้องสรรเสริญทั่วแผ่นดิน