เนื้อหาโดยย่อกล่าวว่า หลังจากถูกหนุมานนำกล่องดวงใจมาเย้ย ทศกัณฐ์ก็เริ่มทำใจรู้ตัวแล้วว่า สงครามในครั้งนี้ ตนไม่อาจเอาชนะได้(และต้องเสียชีวิตด้วย) หลังจากกลับสู่ลงกาเพื่อสั่งเสียต่างๆนาๆแล้ว ทศกัณฐ์จึงออกทำศึกครั้งสุดท้าย ทว่าในศึกครั้งนี้ ทศกัณฐ์กลับแปลงร่างเป็นพระอินทร์งามสง่าจนพระรามตะลึง น้าวศรพรหมาสตร์แต่ไม่อาจยิงได้ หนุมานเตือนพระรามให้ปล่อยศร ศรพรหมาสตร์ต้องทศกัณฐ์ล้มลง ร่างกลับคืนดังเดิม
การจำแลงเป็นพระอินทร์ของทศกัณฐ์ในครั้งนี้ อาจมีนัยยะเชิงลึกด้านการปกครองแฝงอยู่ด้วย เพราะตามบันทึกพุทธนั้นพระอินทร์ได้ใชวัตรบท ๗ ข้อ ในการปฏิวัติสร้างสังคมใหม่(ระบบพระอินทร์สร้างเมือง) ดังนั้น การที่ทศกัณฐ์เลือกจำแลงเป็นพระอินทร์ในศึกสุดท้าย อาจมีความหมายว่า ต้องการลวงกองทัพฝ่ายพระรามว่า ตนนั้นใช้รูปแบบการปกครองจากวัตรบท๗ข้อสร้างสังคมลงกา เช่นเดียวกับที่พระอินทร์เคยทำมาก่อน ดังนั้น เมื่อพระรามเห็นปรากฏการณ์พระอินทร์จำแลงของทศกัณฐ์แล้ว จึงเกิดความสับสนจนไม่อาจตัดสินใจลงมือได้ ทว่าหนุมานรู้ทันว่า ระบบพระอินทร์สร้างเมืองที่ทศกัณฐ์แสดงให้ชมนั้น เป็นระบบปลอม เพราะเคยพบปรากฏการณ์พระอินทร์จำแลงมาแล้วในศึกอินทรชิต และผลจากการตกหลุมพลางของระบบการปกครองรูปแบบพระอินทร์สร้างเมืองอย่างปลอมๆในคราวนั้นทำให้พระลักษณ์ซึ่งเป็นผู้นำทัพพลาดท่าถูกศรนาคบาศจนย่ำแย่มาแล้วครั้งหนึ่ง หนุมานจึงรีบท้วงพระรามไม่ให้หลงกลซ้ำอีก พระรามจึงได้สติคืนมา และตัดสินใจลงมือขั้นเด็ดขาดทันที ฯ