เมื่อลิงคว้ากล้องคนไปถ่ายเซลฟี่ ลิงหรือคนเป็นเจ้าของรูป?
- David Slater เป็นช่างภาพสายธรรมชาติ และได้เดินทางไปถ่ายภาพ ติดตามวิถีชีวิตของฝูงลิงกังในป่าที่อินโดนีเซียเมื่อปี 2011 จนกระทั่งลิงกังตัวหนึ่งได้คว้ากล้องของ Slater มาแชะรูปเซลฟี่ตัวเอง
.
- รูปนี้แพร่กระจายไปทั่วโลกออนไลน์จน Wikipedia ก็ยังเอาไปใส่ในเว็บตัวเอง จนกระทั่ง Slater ฟ้องเว็บสารานุกรมนี้ว่าเอาผลงานของเขาไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต
.
- เดือดร้อนไปถึงสำนักงานลิขสิทธิ์ของอเมริกาที่สุดท้ายออกมาชี้ขาดว่า ในเมื่อลิงถ่ายภาพนี้เอง กฎหมายอเมริกาจะไม่คุ้มครองสิทธิ์ให้กับผลงานที่สร้างสรรค์โดยพืช สัตว์ และธรรมชาติ ดังนั้นภาพนี้ไม่ถือว่าใครเป็นเจ้าของ ใครจะเอาไปใช้ก็ได้ จนถึงตอนนี้ภาพนี้ก็ยังมีหราอยู่ใน Wikipedia ความซวยตกอยู่ที่ Slater ที่หมดค่าทนายไปหลาย
.
- เรื่องยังไม่จบเพียงเท่านี้ เมื่อปี 2015 องค์กรพิทักษ์สัตว์ PETA อ้างว่าพวกเขาสามารถตามหาลิงในรูปจนเจอ เป็นลิงตัวผู้อายุ 6 ปีชื่อว่า นารุโตะ และยื่นฟ้องศาลในฐานะตัวแทนของนารุโตะ ว่าเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์รูปถ่ายใบนั้นโดยชอบธรรม
.
- ศาลก็ออกมาอ้างตามกฎหมายลิขสิทธิ์ที่จะไม่คุ้มครองกรณีที่ผู้สร้างสรรค์ผลงานเป็นสัตว์ แต่ PETA ก็ยังไม่ยอมแพ้ ขณะนี้คดียังอยู่ในชั้นศาลอุทธรณ์ และเพิ่งโต้เถียงกันอย่างเผ็ดร้อนไปเมื่อวันที่ 12 ก.ค.ที่ผ่านมา
.
- PETA มองว่าเมื่อวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีก้าวหน้าขึ้น กฎหมายก็ต้องปรับปรุง ในกฎหมายลิขสิทธิ์ไม่ได้ระบุไว้ว่าความเป็นเจ้าของผลงานถูกจำกัดเอาไว้ในสปีชีส์ใดสปีชีส์หนึ่ง และอยากให้ตีความกฎหมายฉบับนี้ใหม่ ส่วนตัวนารุโตะเองก็คุ้นชินกับกล้องมาตั้งแต่เกิดแล้ว ก็ไม่แปลกที่มันจะเห็นความเชื่อมโยงระหว่างเงาตัวเองในเลนส์กับปุ่มชัตเตอร์ PETA หวังว่าค่าลิขสิทธิ์จากรูปถ่ายควรจะนำไปสู่การปกป้องฝูงลิงและถิ่นที่อยู่ของมัน
.
- ด้าน Slater ที่นอยแดกมาตั้งแต่ต้นก็ยังออกมายืนยันว่าภาพนี้เป็นสิทธิ์ของเค้า กว่าจะได้รูปนี้มาเค้าต้องหลอกล่อลิงสารพัดวิธี กว่าจะให้มันจ้องไปที่เลนส์ กว่าจะให้มันกดชัตเตอร์ แถมต้องทำให้มันไม่หลับตาอีก นี่มันไม่ใช่พฤติกรรมของลิงปกติแล้ว Slater ยังแย้งว่าเจ้านารุโตะนี้มันคนละตัวกับในรูปโว้ย ตัวที่ถ่ายเซลฟี่มันเป็นตัวเมีย นี่ตรูกำลังโดนฟ้องจากลิงถูกตัวหรือเปล่าเนี่ย
.
- ถ้าผลตัดสินออกมา PETA ชนะ น่าจะเป็นการปฏิวัติของมนุษย์วานรที่แท้ทรู เพราะกฎหมายที่เคยคุ้มครองแค่มนุษย์ จะคุ้มครองเหล่ามนุษย์วานรนี้แล้ว ก็น่าเป็นประเด็นต่อไปว่ากฎหมายเหล่านี้ควรเป็นกฎหมายประเภทไหนบ้าง และสิ่งมีชีวิตสปีชีส์ไหนอีกที่ควรได้รับการคุ้มครองแบบนี้
.
เรื่องนี้น่าจะถกกันได้ยาวๆ แบบไม่มีถูกผิด คุณล่ะอยู่ทีมไหน #ทีมลิง หรือ #ทีมช่างภาพ
.
ตัดภาพกลับมาที่ไทย เวลาช้างวาดรูปเสร็จนี่ใครเป็นเจ้าของผลงานวะ?