แนะ ‘กินเจ’ ลดอ้วน! ชี้กินเจปีนี้เงินสะพัด 4.39 หมื่นล้านบาท

กระทรวงสาธารณสุข ชี้คนไทยป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจเฉลี่ยชม.ละ 30 คน เสียชีวิตเฉลี่ยชม.ละ 2 คน แนะนำประชาชนใช้เทศกาลถือศีลกินเจ กินอย่างถูกหลักโภชนาการ ผู้ป่วยโรคเรื้อรังและโรคหัวใจ ขอให้งดอาหารหมักดองอาหารกระป๋อง/แปรรูป อาหารรสหวานจัด เค็มจัด ไขมันสูง เลือกร้านที่สะอาด

เมื่อวันที่ 28 กันยายน 2559 - ศ.คลินิก เกียรติคุณ นพ.ปิยะสกล สกลสัตยาทรรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขกล่าวว่า ในวันที่ 29 กันยายนของทุกปีเป็นวันหัวใจโลก โดยสมาพันธ์หัวใจโลกกำหนดประเด็นรณรงค์ปีนี้ว่า เพิ่มพลังให้ชีวิต (Power your Life)  เพื่อให้ประชาชนทั่วโลกประเมินความเสี่ยงตนเองและหันมาดูแลสุขภาพเพื่อหัวใจที่แข็งแรง อีกทั้งวันที่ 1-9 ตุลาคม 2559 เป็นเทศกาลกินเจ เป็นช่วงเวลาที่ประชาชนจะรักษาศีล ปฏิบัติธรรม และไม่เบียดเบียนชีวิตสัตว์ โดยงดการบริโภคเนื้อสัตว์ หันมากินผักผลไม้ ส่งผลดีต่อสุขภาพกายและจิตใจ ช่วยลดการเจ็บป่วยจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ที่เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งแต่ละปีทั่วโลกมีผู้เสียชีวิต 17.5 ล้านคน คนไทยมีแนวโน้มการป่วยและเสียชีวิตจากโรคนี้เพิ่มมากขึ้น

โดยเฉพาะโรคหลอดเลือดหัวใจ ข้อมูลในปี 2558 มีผู้เสียชีวิต 18,922 คน เฉลี่ยชั่วโมงละ 2 คน ส่วนผู้ป่วยเฉลี่ยชั่วโมงละ 30 คน ล่าสุดในปี 2559 มีผู้ป่วยรายใหม่ 10,957 คน มีค่าใช้จ่ายในการรักษาปีละกว่า 155,000 ล้านบาท  กระทรวงสาธารณสุข ได้ดำเนินการทั้งด้านการป้องกัน ลดปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคหัวใจ และการพัฒนาระบบบริการสุขภาพในทุกเขตสุขภาพ มีสถาบันโรคทรวงอก กรมการแพทย์เป็นแม่ข่าย เพื่อให้ผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้รับการรักษา ด้วยยาละลายลิ่มเลือดหรือการขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูนอย่างรวดเร็ว ผลการดำเนินงานในปีนี้สามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยได้กว่าร้อยละ 90

จึงขอให้ประชาชนใช้โอกาสเทศกาลถือศีลกินเจในการปรับพฤติกรรมสร้างสุขภาพ กินถูกหลักโภชนาการ ครบ 5หมู่ อย่างพอเพียง กินโปรตีนจากถั่วและผลิตภัณฑ์จากถั่ว เช่น เต้าหู้ โปรตีนเกษตร ทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ หลีกเลี่ยงอาหารประเภทแป้ง ทอด มีไขมันสูง มีรสเค็มจัด หวานจัด กินผักและผลไม้สดให้หลากหลายหลากสี และล้างผักผลไม้ให้สะอาดเพื่อลดสารพิษตกค้าง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ขอให้งดอาหารหมักดอง อาหารกระป๋อง อาหารแปรรูป ซึ่งจะมีเกลือ ไขมัน และน้ำตาลสูงด้วย เน้นการกินธัญพืชหรือถั่วเมล็ดแห้งที่หลากหลาย อาทิ ถั่วแดง  ถั่วเขียว งาเพิ่มกากใยอาหาร กินข้าวกล้องแทนข้าวขาว และเติมเต็มคุณค่าโภชนาการด้วยผลไม้รสไม่หวานจัด เสริมด้วยการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ลดละเลิกบุหรี่และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในช่วงเทศกาลเจหรือตลอดไป เพื่อให้มีสุขภาพดี ไม่เจ็บป่วยจากโรคเรื้อรัง และเพิ่มพลังชีวิต ให้หัวใจแข็งแรง

ด้านนายแพทย์วชิระ เพ็งจันทร์ อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า อาหารเจส่วนใหญ่ มักเป็นแป้ง และอาหารทอดที่มีไขมันสูง การกินเจให้มีสุขภาพดีและน้ำหนักไม่ขึ้น คือการกินอาหารให้ครบทุกมื้อ ในปริมาณเพียงพอ เน้นกินผัก และผลไม้สดที่ไม่หวานเกินไป  เมนูเจสุขภาพที่สามารถทำรับประทานเองง่ายๆ ในช่วงเทศกาลกินเจ   ได้แก่ ก๋วยเตี๋ยวหลอด ปอเปี๊ยะสด ยำเต้าหู้ ลาบเต้าหู้ น้ำพริกหนุ่ม พล่าหัวปลี ส้มตำผลไม้  เป็นต้น สำหรับการล้างผักผลไม้ เพื่อกำจัดยาฆ่าแมลงให้หมดไปหรือลดปริมาณลงไปจนไม่เป็นอันตราย ทำได้โดยการลอกเปลือกที่สามารถลอกได้ทิ้งไป แล้วล้างด้วยน้ำไหล 2นาที หรือแช่ด้วยน้ำเกลือ 2 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 4 ลิตร น้ำผสมน้ำส้มสายชูครึ่งถ้วยตวงต่อน้ำ  4 ลิตร หรือน้ำผสมโซเดียมไบคาร์บอเนต 1 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 4 ลิตร นาน 15 - 30 นาที จากนั้นล้างด้วยน้ำเปล่าอีก 2 ครั้ง สำหรับผักบางชนิด เช่นคะน้า กะหล่ำ ถั่วฝักยาว หากมีคราบขาวจับที่กาบใบหรือฝักมากเกินไปล้างน้ำหลายๆ ครั้ง และคลี่ใบถูหรือล้างด้วยการเปิดน้ำไหลผ่านผักสดอย่างน้อย 2 นาทีก่อนรับประทาน หรือนำไปปรุงประกอบอาหาร

พญ.จิตสุดา บัวขาว ที่ปรึกษากรมการแพทย์ กล่าวว่า ผู้ที่เป็นโรคหัวใจจะมีอาการเตือน คือ แน่นบริเวณกลางหน้าอก คล้ายมีอะไรมากดทับ ร้าวไปที่กราม สะบักหลัง หรือแขนซ้ายด้านใน อาการแน่นหน้าอกแต่ละครั้งประมาณ 3-5นาที จะดีขึ้นเมื่อนั่งพัก เหนื่อยง่ายกว่าปกติ เหงื่อออก ใจสั่น หัวใจเต้นผิดปกติ หน้ามืดเป็นลม    บางรายมีอาการคล้ายโรคกระเพาะหรือกรดไหลย้อน ในการรักษาแพทย์จะใช้การรักษาด้วยยา เพื่อรักษาอาการ ควบคุมปัจจัยเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนของโรค หรือการทำบอลลูนขยายเส้นเลือดที่ตีบและอุดตัน พร้อมทั้งใส่ขดลวดค้ำยัน หรือการผ่าตัดเปลี่ยนทางเดินหลอดเลือดหัวใจ

ด้านนพ.สัญชัย ชาสมบัติ ผู้อำนวยการสำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กล่าวว่า การปฏิบัติตนเพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ โดยการเพิ่มพลังให้ชีวิต (Power your life) เพื่อสุขภาพหัวใจที่ดี มี 3 หลักการ คือ 1.เติมพลังให้หัวใจ (Fuel your heart)  ลดการบริโภคอาหารแช่แข็งและแปรรูป ซึ่งมีเกลือ น้ำตาลและไขมันสูง เลือกดื่มน้ำเปล่าหรือน้ำผลไม้ที่ไม่หวาน เปลี่ยนขนมหวานเป็นผลไม้สด เพิ่ม ผลไม้ ผัก ให้ได้ 5 ส่วนหรือ 5 กำมือต่อวัน หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ 2.ออกกำลังกายให้หัวใจขยับ (Move your heart) ทำตัวให้กระฉับกระเฉงเสมอ โดยออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาที 5 ครั้งต่อสัปดาห์ เช่น เต้นรำ เดินเล่น หรือการทำงานบ้าน เดินขึ้นลงบันไดแทนการใช้ลิฟต์และบันไดเลื่อนเดินหรือปั่นจักรยานแทนการขับรถยนต์ และ3.รักษ์หัวใจ (Love your heart) โดยงดสูบบุหรี่ ข้อมูลทางวิชาการระบุว่าการเลิกสูบบุหรี่ 2 ปี จะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดลง หากเลิกสูบบุหรี่ภายใน 15 ปี ความเสี่ยงจะเหลือเท่าคนที่ไม่ได้สูบบุหรี่

ด้านนายแพทย์ดนัย ธีวันดา รองอธิบดีกรมอนามัย ว่าช่วงเทศกาลกินเจ ควรระมัดระวังในการบริโภคอาหารเจ เนื่องจากอาหารเจส่วนมากจะมีรสหวาน มัน เค็ม และมีแป้งเป็นส่วนประกอบ วิธีการปรุงมักจะเป็นการทอด ผัด ซึ่งใช้น้ำมันมาก ส่วนร้านที่จำหน่ายอาหารเจ มักจะปรุงไว้นานและปรุงครั้งละมากๆ ดังนั้นการเลือกซื้อควรคำนึงถึงความสะอาด โดยอาหารที่ปรุงสำเร็จต้องใส่ในภาชนะที่สะอาดปลอดภัย มีการปกปิด วางสูงจากพื้นอย่างน้อย 60 เซนติเมตร และควรนำมาอุ่นทุกๆ 4 ชั่วโมง หากซื้อกลับบ้านและไม่กินทันทีควรเก็บในตู้เย็นที่อุณหภูมิไม่เกิน 5องศาเซลเซียส สิ่งที่ต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ คือ การทำอาหารไว้ล่วงหน้าไม่ควรนานเกิน 4ชั่วโมง เพราะจะทำให้อาหารบูดเสียได้ ต้องมีการป้องกันแมลงวัน ใช้ภาชนะที่สะอาด ปลอดภัย

นายแพทย์ดนัย กล่าวต่อไปว่า การเลือกซื้ออาหารเจสำเร็จรูป ควรเลือกร้านที่ผู้ปรุงจำหน่าย มีการสวมผ้ากันเปื้อน หมวกคลุมผม ใช้อุปกรณ์หยิบจับอาหาร หรือใส่ถุงมือ ไม่ใช้ภาชนะโฟมใส่อาหารเจ ควรเลือกซื้ออาหารเจจากร้านอาหารหรือแผงลอยมีป้ายสัญลักษณ์ อาหารสะอาด รสชาติอร่อย (Clean Food Good Taste) สำหรับผัก ผลไม้ ในกรณีที่ปรุงอาหารกินเองที่บ้าน ต้องนำมาล้างด้วยน้ำไหล 2 นาที หรือแช่ด้วยน้ำเกลือ 2 ช้อนโต๊ะ ต่อน้ำ 4 ลิตร หรือน้ำผสมน้ำส้มสายชูครึ่งถ้วยตรงต่อน้ำ 4 ลิตร หรือน้ำผสมโซเดียมไบคาร์บอเนตหนึ่งช้อนโต๊ะต่อน้ำ 4 ลิตร โดยแช่นาน 15-30 นาที จากนั้นล้างด้วยน้ำเปล่าอีก 2 ครั้ง สำหรับผักกาด กะหล่ำปลี ควรคลี่ใบและล้างให้สะอาด ปรุงให้สุกด้วยความร้อน โดยอาหารเจทุกเมนูต้องลดหวาน มัน เค็ม คำนึงถึงการเติมสารปรุงแต่งอาหาร เพราะความเค็มจะมีโซเดียมสูงที่ส่งผลต่อการเกิดภาวะความดันโลหิตสูงและทำให้ไตทำงานหนัก ส่วนความหวานจะทำให้เสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวานได้

“ทั้งนี้ การเลือกซื้ออาหารเจที่ได้คุณค่าทางโภชนาการ ผู้บริโภคควรเลือกอาหารที่มีถั่วหรือผลิตภัณฑ์จากถั่ว เช่น น้ำเต้าหู้ ฟองเต้าหู้ โปรตีนเกษตร เพื่อเสริมโปรตีน ให้เลี่ยงอาหารประเภทผัด ทอด เพราะมีไขมันสูง หากได้รับมากเกินความจำเป็นของร่างกายจะทำให้น้ำหนักเกินและอ้วนได้ โดยเฉพาะน้ำมันในการปรุงอาหาร ไม่ควรเกิน 6 ช้อนชาต่อวัน เน้นอาหารเจประเภทต้มที่มีผักเป็นส่วนประกอบ เช่น ต้มจืดเจ ต้มยำเจ พะโล้เจ จับฉ่าย เป็นต้น ส่วนอาหารเจที่เหลือจากการกิน ต้องใส่ตู้เย็น และนำมาอุ่นให้ร้อนก่อนกินทุกครั้ง”รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวในที่สุด

 กลุ่มเสี่ยงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ ได้แก่ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ผู้ที่สูบบุหรี่ มีภาวะน้ำหนักเกิน/โรคอ้วนลงพุง ผู้มีอายุ 45 ปีขึ้นไปที่มีญาติสายตรงเป็นโรคนี้ ผู้ที่ขาดการออกกำลังกาย กินผักและผลไม้น้อยและผู้ที่มีภาวะเครียดประจำ จึงขอให้กลุ่มเสี่ยงดังกล่าว รับการประเมินโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดอย่างน้อยปีละ 1 ครั้งที่โรงพยาบาลใกล้บ้าน หรือประเมินด้วยตนเองได้ที่ http://med.mahidol.ac.th/cvmc/thaicv/ หรือแอพพลิเคชั่น Thai CV risk calculator ทั้งระบบ android และ IOS

.....................................

หอการค้าไทยเผยโพลเงินสะพัดช่วงเทศกาลกิจเจปีนี้ 4.39 หมื่นล้านบาท โตขึ้นจากปีก่อน 4.2% ถือเป็นการขยายตัวสูงสุดในรอบ 3ปี สะท้อนเศรษฐกิจกำลังฟื้นตัว 

นายธนวรรธน์ พลวิชัย ผู้อำนวยการศูนย์พยากรณ์เศรษฐกิจและธุรกิจ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย เปิดเผยถึงผลสำรวจพฤติกรรมการใช้จ่ายในช่วงเทศกาลกินเจ จากกลุ่มตัวอย่าง 1,206 ตัวอย่าง ระหว่างวันที่ 19-27 ก.ย.2559 ว่า เทศกาลกินเจปีนี้คาดว่าจะมีเม็ดเงินสะพัดรวม 4.39 หมื่นล้านบาท ขยายตัวเพิ่มขึ้นจากปีก่อน 4.2% เป็นการขยายตัวสูงสุดในรอบ 3 ปี นับจากปี 2557 ที่มีการขยายตัวต่ำกว่า 3% สอดคล้องกับแนวโน้มเศรษฐกิจที่กำลังฟื้นตัวดีขึ้น

อย่างไรก็ดี ค่าใช้จ่ายโดยรวมตลอดช่วงเทศกาลกินเจปีนี้ เฉลี่ยต่อคนอยู่ที่ 9,700 บาท เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจากปีก่อนที่มีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยอยู่ที่ 9,669 บาท สะท้อนให้เห็นว่าคนยังระมัดระวังการจับจ่ายใช้สอยอยู่

ทั้งนี้ ส่วนใหญ่ 46.5% มองว่าราคาอาหารระหว่างในช่วงเทศกาลกินเจปีนี้สูงกว่าราคาอาหารในช่วงไม่กินเจ และ 51% มองว่า ราคาอาหารและวัตถุดิบในการปรุงอาหารเจปีนี้เพิ่มขึ้นจากปีก่อน โดยลักษณะการบริโภคอาหารเจปีนี้ส่วนใหญ่จะเป็นการซื้อของมาทำเอง ซื้ออาหารปรุงสำเร็จและซื้ออาหารสำเร็จรูป (มาม่าและโจ๊กซอง)

"บรรยากาศการซื้อขาย จับจ่ายตลอด 9 วันช่วงเทศกาลกินเจปีนี้น่าจะคึกคักขึ้น เพราะคนนิยมหันมากินเจมากขึ้น คนที่ไม่เคยกินก็หันมาเริ่มกินเพราะเชื่อว่าจะทำให้มีสิ่งดีๆ เกิดขึ้นและเป็นเทรนด์ที่จะล้างพิษไปในตัว แต่การใช้จ่ายเฉลี่ยต่อคนที่เพิ่มขึ้นไม่มากก็สะท้อนให้เห็นว่าคนยังระมัดระวังการใช้จ่ายอยู่" นายธนวรรธน์ กล่าว

นายธนวรรธน์ กล่าวต่อว่า สัดส่วนในการซื้ออาหารสำเร็จรูป/กึ่งสำเร็จรูปเริ่มมีสัดส่วนที่ใกล้เคียงกับการซื้อของมาทำกินเองและการซื้ออาหารปรุงสำเร็จ จึงทำให้คาดว่า เม็ดเงินส่วนใหญ่จะเข้าไปอยู่ในร้านค้าสะดวกซื้อมากขึ้นตามวิถีชีวิตคนเมือง รวมทั้งยังพบว่า เริ่มมีการสั่งซื้อผ่านสื่ออนไลน์ที่มีบริการจัดส่งและซื้อผ่านระบบคอลเซ็นเตอร์ที่มีการจัดส่งเพิ่มขึ้นด้วย

สำหรับผลการสำรวจภาพรวมพฤติกรรมการกินเจปีนี้พบว่า ส่วนใหญ่ 64.5% ไม่กินเจ มีเพียง 35.5% ที่กินเจ โดยกลุ่มคนที่กินเจส่วนใหญ่มีเชื้อสายจีน ส่วนกลุ่มที่ไม่กินเจเพราะ ไม่มีเชื้อสายจีน มองว่าอาหารเจแพง และหาซื้อลำบาก แต่คนกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะกินเจมากขึ้น เพื่อสร้างบุญกุศล อยากลองชิมรสชาติอาหารเจ และตามกระแส

นอกจากนี้ ยังพบว่า พฤติกรรมการใช้จ่ายในช่วงเทศกาลกินเจปีนี้ เพิ่มขึ้นทั้งด้านของปริมาณและมูลค่า โดยกลุ่มที่มีปริมาณการซื้อเพิ่มขึ้น ได้แก่ อาหารกระป๋อง อาหารเจสำเร็จรูปและกึ่งสำเร็จรูป อาหารเจสำเร็จรูปแช่เย็น แช่แข็ง ผักและผลไม้ ขณะที่การซื้อชุดขาวและอุปกรณ์ในการรับประทานมีปริมาณที่ลดน้อยลง