เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย : พยาธิ

พยาธิ เป็นสิ่งมีชีวิตประเภทปรสิต 
ดำรงชีวิตอยู่ได้โดยการแย่งและดูดซึมสารอาหารจากร่างกาย 
และสืบพันธุ์ในร่างกายของคนและสัตว์ 

>>  บางชนิดก็ไม่ก่อความเดือดร้อนต่อร่างกายคนและสัตว์ที่มันอาศัยอยู่ 
เพียงแต่แย่งดูดซึมอาหารเท่านั้น 

>>  บางชนิดก็ก่อให้เกิดพยาธิสภาพรุนแรงถึงชีวิตได้ถ้าไม่ได้รับการรักษาได้

บนโลกนี้มี พยาธิอยู่จำนวนมากกว่า 3200 ชนิด 
และวันนี้เราได้คัดเลือกพยาธิที่สยดสยอง และน่าขยะแขยง ที่เหลือเชื่อว่ามันมีอยู่จริง 

บางชนิดอยู่ใกล้ตัวเราอย่างไม่น่าเชื่อ...... 

อันดับ 10 Taeniasis (Tapeworm)

หรือที่บ้านเราเรียกกันว่า พยาธิตัวตืด นั่นเอง 
มีอยู่ 2 ชนิดที่สามารถเข้าร่างกายของคนได้ คือ ตัวตืดวัว (Taenia saginata) 
และตัวตืดหมู (Taenia solium)
 
ลักษณะโดยทั่วไป คือ ตัวแบน คล้ายเส้นข้าวซอย มีความยาวหลายเมตร ลำตัวเป็นปล้องๆ สีขาวขุ่น  ที่สยองก็อย่างที่เห็นในภาพคือมันจะหลุดปนออกมากับอุจจาระคน หรืออาจจะคืบคลานออกมาจากทวารหนัก สยองหนักไปอีกคือภายในตัวมันจะมีไข่พยาธิ  วัวหรือหมูกินไข่พยาธิเข้าไปแล้ว ไข่จะโตเป็นระยะตัวอ่อนเรียก เม็ดสาคู เมื่อคนกินเนื้อหมู วัว แบบดิบหรือสุกๆ ดิบๆ 
ตัวอ่อนก็จะโตเป็นพยาธิตัวแก่ในลำไส้เล็กของคน จากนั้นก็ซอนไซไปยังอวัยวะต่างๆ เช่น สมอง ตา หัวใจ ปอด และกล้ามเนื้อ ทำให้เกิดอาการอาการหิวบ่อย รับประทานอาหารมาก แต่ร่างกายผอมลง รู้สึกอ่อนเพลีย อาการทางประสาท นอนไม่หลับหรือเวียนศีรษะ มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ไม่สบายท้อง และอาจมีอาการท้องเสียร่วมด้วย (เนื่องจากคนถูกตัวตืดแย่งอาหาร ) บางทีรุนแรงอาจถึงตายได้ 






รูปไข่และตัวอ่อนของพยาธิที่ฝังตัวอยู่ในเนื้อหมู ลักษณะเหมือนเม็ดสาคู 






อันดับ 9 Bot Fly Larva

ข่าวครึกโครมเมื่อปีที่แล้วที่พบว่ามีหนอนออกมาจากตัวคนนั่นเอง

แมลงวันตัวเบียน เป็นแมลงที่พบเห็นได้ทั่วโลก ส่วนมากจะอยู่ในแถบแอฟริกากลางและใต้
มีอยู่หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นแมลงวันตัวเบียนม้า, แมลงวันตัวเบียนกวาง 
แต่ที่น่ากลัวที่สุดคือแมลงวันตัวเบียนคน  โดยแมลงวันตัวเบียนคนนี้จะวางไข่บน
บนยุงหรือแมลงอะไรก็ตามที่บินเกาะคนอยู่บ่อยๆ เมื่อยุงดูดเลือดคน 
ไข่ของแมลงวันตัวเบียนจะย้ายมาอยู่บนผิวหนัง 
แล้วเมื่อมันเจริญเติบโตจากดัดแด้และก็มาเป็นหนอนดัดแด้อยู่ใต้ผิวหนัง 
จากนั้นมันจะกินน้ำเลี้ยงและเนื้อบางส่วนของผิวหนังของเรา 
วันดีคือดีมันอาจซอนไซเพื่อกินอวัยวะต่างๆ ในร่างกายของเรา เช่น สมอง, ลูกนัยต์ตา,อัณฑะ 
พอถึงเวลาโตเต็มที่ก็จะดันตัวออกมา 
เสมือนเอเลี่ยนโผล่จากร่างกายของคนยังไงอย่างงั้น 



   

   








อันดับ 8 Ascaris infection

พยาธิไส้เดือน หรือ พยาธิตัวกลมนั่นเอง

คุณเห็นภาพนี้อาจอ้วกได้ แต่ก็ต้องยอมรับว่านี้คือเรื่องจริง และมันเกิดขึ้นแล้วในรอบตัวเรา พยาธิที่เห็นคือพยาธิไส้เดือน  ว่ากันว่าเป็นพยาธิที่เข้าไปอยู่ร่างกายคนถึงหนึ่งในสี่ของประชากรโลก 
มักเกิดขึ้นในเขตร้อน และเข้าไปสู่ร่างกายของเขาจากการรับประทานอาหารที่ปนเปื้อนไข่พยาธิ 
และเมื่อไข่เจริญเติบโตที่ลำไส้เล็ก ตัวเมียจะออกไข่ประมาณ 200,000 ฟองต่อวัน!!
(คิดดูสิในท้องเราเต็มไปด้วยพวกนี้จะสยองขนาดไหน) 
บางส่วนอาจออกมาพร้อมอุจจาระ แต่ในขณะที่บางส่วนสยองกว่านั้นคือมันซอนไชผ่านผนังลำไส้ เข้าไปสู่ปอด และออกมายังทางเดินหายใจ ก่อนจะถูกกลืนกลับเข้าไปและเจริญเป็นตัวเต็มวัยในลำไส้ซึ่งมีความยาวถึง 30 เซนติเมตร (ประมาณ 12 นิ้ว) เกาะติดกับผนังของลำไส้(ตัวเต็มวัยมีอายุถึง 1-2 ปี) ทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการอักเสบ ไข้ และท้องเสีย ปวดท้อง(ท้องมานโต) และมีอาการแทรกซ้อนจากการไชไปตามส่วนต่างๆ ของร่างกายของพยาธิตัวอ่อน




นี่เป็นภาพลำไส้ที่อัดแน่นไปด้วยพยาธิตัวกลม ของเด็กน้อยชาวอินเดีย อายุเพียง 5 ขวบ  









อันดับ 7  Onchocerciasis


หรือมีชื่อไทยว่า ตาบอดแถบแม่น้ำ (River blindness, onchocerciasis) 
เนื่องจากว่าแหล่งเพาะเชื้อนี้อยู่ที่แม่น้ำ โดยพาหนะนำเชื้อคือ ริ้นดำ 
ที่มีแหล่งเพาะพันธุ์ตามน้ำไหล โดยวางไข่บนผิวน้ำ 
หรือใต้ผิวน้ำและเมื่อเกิดมาก็เป็น ตัวอ่อนของพยาธิตัวกลมชนิด Onchocerca volvulus 
อาศัยอยู่ตามลำธารใกล้ก้อนหินและวัตถุอื่นๆ มีการเคลื่อนไหวคล้ายหนอนคืบ และเมื่อมาสู่คนโดยเข้าทางตา หนอนจะเข้าไปในตาคน ทำให้สายตาเสียและตาบอด โรคนี้ระบาดมากในชนบทของแอฟริกาอเมริกกลางและอเมริกาใต้ 











อันดับ 6  Lymphatic Filariasis

โรคเท้าช้าง เป็นโรคที่เกิดจากหนอนพยาธิตัวกลมฟิลาเรีย 
มีลักษณะคล้ายเส้นด้ายอาศัยอยู่ในระบบน้ำเหลืองของคน โดยมียุงเป็นพาหะนำโรค
มีอาการที่เห็นได้ชัด คือ ขา แขน หรืออวัยวะเพศบวมโตผิดปกติ เนื่องจากภาวะอุดตันของท่อน้ำเหลือง โรคนี้มักเกิดมากในเขตร้อนเช่นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และแอฟริกา 











อันดับ 5  Guinea Worms

พยาธิกีนีเป็นพยาธิที่พบมาแอฟริกา, อเมริกาใต้ และเอเซีย อินเดีย ปากีฯ ซาอุ เยเมน 
จัดเป็นพยาธิที่เก่าแก่ที่สุดตัวหนึ่งที่โลกรู้จักมาแต่โบราณ โดยพยาธิตัวร้ายนี้เวลาเป็นตัวอ่อนมันจะอาศัยอยู่ในน้ำ  ถ้ามีคนกินน้ำดิบที่มีมันเข้าไป ตัวอ่อนจะไชผ่านผนังลำไส้ออกมาอยู่ที่ขา 
ซึ่งพยาธิตัวเมียเส้นยาว 70 ถึง 120 เซนติเมตร เส้นผ่าศูนย์กลางลำตัวระหว่าง 0.09-0.17 เซนติเมตร  พอมันจะวางไข่มันจะทำให้เกิดแผลที่ ขา ข้อเท้า หรือ เท้า ซึ่งจะปวดแสบปวดร้อนมากจนมันมีอีกชื่อว่า fiery serpent  ทำให้ผู้ป่วยทนไม่ได้ต้องเอาเท้าไปแช่น้ำ มันก็จะปล่อยไข่ออกมาสู่แหล่งน้ำ  วิธีการรักษาที่นิยมคือผ่าเอาออก หรือเมื่อมันโผล่ออกมาจากแผลเปิดให้เอาไม้เล็กๆ 
พันปลายของมันแล้วค่อยๆม้วนดึงออกมาทีละนิดไม่ให้ขาด อาจใช้เวลาตั้งแต่หลายวัน จนถึงหลายสัปดาห์กว่าจะดึงออกมากหมด(สยองมากๆ)

ในปัจจุบันพยาธินี้หายากมากซึ่งจากการสำรวจพบผู้ป่วยเพียง 1% เท่านั้น













อันดับ 4  Cutaneous leishmaniasis


ลิชมานิเอซิสบนผิวหนัง เป็นการติดเชื้อโปรโตซัว ที่ดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยการเป็นปรสิตของคนและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดอื่นๆ เกิดจากริ้นฝอยทรายที่มีเชื้อโรคกัดสัตว์ เช่น วัว สุนัข แมว หมู หนู 
กัดสู่คน   เมื่อเชื้อเข้าไปในภายในเซลล์มันจะอาศัยอยู่ ทำให้เกิดโรคเริ่มจากมีตุ่มกลมแข็งขนาดเล็ก ๆ บนผิวหนัง แล้วมีขนาดใหญ่ขึ้น ก่อนที่จะเปลี่ยนเป็นแผลเปื่อยและมีอาการปวดบ้างเล็กน้อยอันเป็นลักษณะทั่วๆ ไปของโรคนี้ รอยของโรคจะเป็นแผลเดียวหรือหลายแผลก็ได้ ในบางครั้งพบบ้างที่ไม่มีร่องรอยหรือพบเพียงรอยแผลกระจายบางๆ ซึ่งรอยแผลนี้อาจจะหายไปเองได้ต้องใช้เวลานานนับหลายสัปดาห์จนถึงหลายเดือน หรือเป็นปี หากไม่รักษาแบบถูกวิธีอาจตายได้

โรคนี้ไม่พบในประเทศไทย แต่พบชาวต่างชาติเข้ามารักษาในประเทศไทยมากกว่า ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็น ชาวปากีสถาน ชาวอินเดีย และชาวบังคลาเทศ












อันดับ 3  Screw-worm fly

แมลงวันซอนไซแผลหรือแมลงวันหัวเขียวนั้นแหละ โดยทั่วไปแมลงวันธรรมดาก็น่ากลัวอยู่แล้ว 
แต่แมลงวันที่มีตาสีแดง ตัวสีน้ำเงิน-เขียวเงา ซึ่งมันจะวางไข่ที่บาดแผลของสัตว์รวมทั้งมนุษย์ และสามารถวางไข่บนจมูก ปาก หูและตาของสัตว์ได้อีกด้วย หลังจากตัวหนอนฟักออกมาจากไข่ หนอนแมลงจำนวนมากจะอาศัยอยู่ในตัวสัตว์ที่มันวางไข่นั้นๆ เพื่อดูดกินเนื้อเยื่อ ของเหลว หรืออาหารที่กินเข้าไป ซึ่งสามารถเกิดขึ้นทุกจุดร่างกายไม่ว่าจะเป็น ผิวหนังหรือชั้นใต้ผิวหนัง (หนอนแมลงวันไต่ขึ้นบนแล้วมาดูดกินเลือด), ในทางเดินอาหาร, ที่เกิดในกระเพาะปัสสาวะ,ในอวัยวะสืบพันธุ์หญิง




   






อันดับ 2  African trypanosomiasis


โรคอัฟริกันทริปาโน(African Trypanosomiasis ) หรือโรคง่วงหลับ เป็นชื่อโรคร้ายแรงในแอฟริกา โดยสาเหตุเกิดจากติดเชื้อปรสิต Trypanosoma gambiense โดยมีพาหนะมาจากแมลง tsetse 
(ซึ่งมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Glossina palpalis)  เวลากัดคนหรือสัตว์เลี้ยง ตัวปรสิตมัจจุราชนี้จะแพร่เข้าสู่ร่างกายคน และเมื่อเวลาผ่านไปเพียง 8 ชั่วโมง มันจะเริ่มแบ่งตัว การแพร่พันธุ์อย่างรวดเร็วนี้มีผลทำให้คนที่ได้รับเชื้อมีไข้สูง ร่างกายสั่นหนาว มีอาการปวดศีรษะรุนแรงจนอาเจียน 
และเมื่ออาการไข้กำเริบมากคนไข้จะชัก พูดละเมอเพ้อคลั่งและกระสับกระส่าย หรือถ้าคนไข้ไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที พิษไข้ก็จะระบาดถึงสมองทำให้เขาต้องหลับสนิทติดต่อกันจนเสียชีวิตในที่สุด และนี่ก็คือที่มาของชื่อโรคชนิด

ในอดีตเมื่อประมาณ 100 ปีมาแล้ว คนแอฟริกาถูกไข้ง่วงหลับคุกคามมากจนมีคนล้มตายมากมหาศาล เหตุการณ์นี้นอกจากจะสกัดกั้นการเดินทางเข้ามาเผยแพร่คริสต์ศาสนาของเหล่ามิชชันนารีแล้ว ยังทำให้ชาวยุโรปนักล่าอาณานิคมต่างๆ ต้องยับยั้งชั่งใจที่จะบุกสำรวจหรือยึดครองแอฟริกาด้วย ปัจจุบันโรครนี้ยังคงอยู่ในแอฟริกา โดยส่วนใหญ่เกิดขึ้นทางตอนใต้ของทวีปแอฟริกา ไม่ว่าจะเป็นประเทศ ซูดาน, แคเมอรูน, ซาเอียร์, แองโกลา, อูกันดา













อันดับ 1  Naegleria


ฟังดูเหมือนหนังพวกเอเลี่ยนเกณฑ์ B ไม่มีผิด กับ “อะมีบากินสมอง” สายพันธุ์เน็กกลีเรียเป็นสิ่งมีชีวิตเซลเดียว ประเภทโปรโตซัว ขนาดเล็กเพียง 7-20 ไมโครเมตร ความจริงมันไม่ได้กินสมองคน 
หากแต่ทำให้เกิดทางอาการสมอง และเยื่อหุ้มสมองอักเสบ อะมีบ้ากินสมองนั้นพบได้ตามธรรมชาติทั่วโลกตามแหล่งน้ำที่ไหลช้าๆ และในดินโคลน ในอุณหภูมิสูง 37 - 40 ํC จึงอาจพบได้ในน้ำพุร้อน สามารถเข้าสู่สมองโดยการที่มีการสำลักน้ำหรือสูดหายใจไอละอองน้ำ ที่มีเชื้อปะปนอยู่ และเมื่อเข้าสู่สมองคนมันแพร่พันธุ์แตกตัวกัดกินสมองจนผู้ป่วยเสียชีวิตในที่สุด(ภาพข้างบนคือมันมี 3 ระยะ) โดยมีอาการเริ่มแรกคือปวดหัว มีไข้ ต่อมาคอแข็ง สับสนและซึมลง ตาพร่า แขนขาเป็นอัมพาต และส่วนใหญ่จะเสียชีวิต หากรักษาช้า และจะเสียชีวิตภายใน 10 วัน

แม้อะมีบ้าชนิดนี้พบทั่วโลกแต่โรคนี้เกิดขึ้นน้อยมาก โอกาสที่เกิดน้อยมาก ยิ่งกว่าถูกหวยรางวัลที่ 1 
สักอีก และในประเทศไทยมีคนเป็นโรคนี้ 6 ราย เท่านั้น(และตายหมดทั้ง 6 ราย)