ระบบประสาทอัตโนมัติ มหัศจรรย์แห่งชีวิต

สวัสดีครับเพื่อนๆ สืบเนื่องจากระทูก่อน เรื่อง "ทำไมต้นไม้จึงเอนกิ่งก้านหาแสงอาทิตย์" https://board.postjung.com/684754.html#cmn1 ก็เลยมีเพื่อน คุณ มอยศักรินทร์ สงสัยว่า แล้วทำไมเราจึงหายใจ  ผมเองก็เลยนึกถึงระบบประสาทอันโนมัติ ที่เป็นตัวสั่งงานให้ร่างกายเราหายใจ

แต่ถ้าตอบแบบตรงคำถามว่า "ทำไมเราหายใจ" คำตอบที่กระชับที่สุดก็คือ

เราหายใจเอาอากาศเข้าไปในปอด หรือถ้าจะพูดให้แคบเข้าก็คือ เอาออกซิเจนเข้าไปเลี้ยงร่างกายนั่นเอง อวัยวะทุกส่วนของร่างกายต้องการออกซิเจนเพื่อเป็นพลังงานและต้องการติดต่อกันตลอดเวลา

ถ้าร่างกายขาดออกซิเจน แม้ช่วงระยะเวลาไม่นานนักก็จะมีชีวิตอยู่ไม่ได้ ออกซิเจนจะถูกนำไปสู่เซลล์ของร่างกายโดยเลือด เซลล์จะใช้ออกซิเจนเพื่อการดำรงชีวิต

การเผาไหม้ภายในเซลล์จะเกิดในอุณหภูมิปกติ และจะได้สารที่มีพลังงานสูง การเผาไหม้ภายในเซลล์จะเกิดผลผลิต 2 ชนิดคือ 

1. คาร์บอนไดออกไซด์

2. น้ำ

ร่างกายขจัดคาร์บอนไดออกไซด์ออกทางการหายใจ ส่วนน้ำจะเอาไปใช้ต่อ ส่วนที่เหลือจะขับออกทางการหายใจ เหงื่อและปัสสาวะ ดังนั้นพอสรุปได้ว่าเราหายใจเข้าเพื่อเอาออกซิเจนเข้าไปในร่างกาย และหายใจออกเพื่อคายคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาภายนอก

ส่วนที่ว่า แล้วทำไมร่างกายเราต้องทำการสูดอากาศเข้าปอด อะไรที่ทำการควบคุม ทำไมหัวใจจึงเต้น เหล่านี้ล้วนแล้วแต่อยู่นอกเหนือการสั่งงานด้วยจิตใจเรา เช่นถ้าเราอยากจะหยิบปากกา เราก็คิดสมองก็สั่งงานไปที่มือ มือก็หยิบปากกา  แต่หัวใจ ไม่ได้เต้นตามความคิด มันเต้นด้วยระบบการสั่งงานโดยอัตโนมัติ

เรามาเรียนรู้กันสั้นๆ เกี่ยวกับประสาทอัตโนมัติกันนะครับ

ระบบประสาทอัตโนมัติ หรือ ระบบประสาทอิสระ (autonomic nervous system) เป็นการทำงานของระบบประสาทที่เกี่ยวข้องกับการตอบสนองและควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบ ทำหน้าที่ อิสระ อยู่นอกอำนาจจิตใจแบ่งได้เป็น 2 ระบบคือ

ระบบประสาทซิมพาเทติก (sympathetic) เป็นการเตรียมร่างกายสำหรับสภาพที่กดดัน เคร่งเครียด หรือกิจกรรมที่ต้องใช้พลังงานมาก เป็นการเตรียมตัวเพื่อสู้หรือหนี ได้แก่ เพิ่มการไหลเวียนของเลือด ระบบย่อยอาหารหยุดทำงาน ม่านตาขยาย หายใจเข้าเพื่อนำปริมาณอากาศเข้ามากขึ้น เช่น เกิดเหตุการณ์เพลิงไหม้ เราก็จะมีแรงยกของหนักกว่าที่เราเคยทำได้ เป็นต้น

ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก (parasympathetic) เป็นระบบประสาทที่ทำงานในสภาวะพักของร่างกาย ในสภาพนี้ ระบบย่อยอาหารทำงาน หัวใจเต้นช้า หายใจเข้าเพื่อนำอากาศเข้าปกติ

ทำไมเราจึงขนลุกเวลาหนาว ตัวเริ่มสั่น  เพราะประสาทอัตโนมัติส่งสัญาณไปที่ประสาทโซมาติกเพื่อทำให้กล้ามเนื้อสั่น เพื่อรักษาอุณหภูมิร่างกายไว้ให้ได้มากที่สุด เป็นต้น

ต้องขอจบเรื่องราวไว้เท่านี้ก่อน  อย่างที่กล่าวไว้ว่าเรามาเรียนรู้เรื่องนี้กันให้พอเข้าใจเบื้องต้นครับ  ต้องขอบคุณสำหรับความสงสัยจึงทำให้มีเรื่องราวให้ผมได้มานั่งพิมพ์อยู่ตอนนี้  หวังว่าคงได้ประโยชน์กันบ้างกับความมหัศจรรย์ของระบบต่างๆ ในร่างกายของเรา  แล้วพบกันใหม่ครับ...mata

เรียบเรียงโดย  พรชัย  สังเวียนวงศ์  (mata)

ขอบคุณภาพจาก

http://radio.yru.ac.th/previewinf.php?n_id=19

http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=bio1st&group=6

ขอบคุณแหล่งข้อมูล

http://th.wikipedia.org/wiki/

http://www.doctor.or.th/article/detail/4154