"5 วิถีฆราวาสที่ขวางนิพพาน" โดย อ.อัจฉราวดี วงศ์สกล

มาตามสัญญาที่ขอผลัดผ่อนไว้ ฆราวาสหลุดพ้นได้เพียงถือศีล 5 ให้มั่นคงและแบ่งหน้าที่ชีวิตมาบำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐาน แต่หากใช้ชีวิตผิดวิถีนิพพานก็ไปไม่ถึงเช่นกัน

ฆราวาสที่ยังใช้ชีวิตปกติในสังคม สามารถเป็นอริยบุคคลได้ตามลำดับจิตที่สะอาดขึ้นและบรรลุอรหันต์ได้ เพียงแต่การอยู่ในวิถีฆราวาสจะถูกกดดันมากกว่าการเป็นบรรพชิต แต่ด้วยจิตที่ปราศจากอนุสัยกิเลสและตัณหา ทำให้การดำรงอยู่ เป็นการทำหน้าที่ทางโลกที่ยังทำไม่เสร็จ เช่น การดูแลครอบครัว บุพการี หรือการทำหน้าที่เกื้อกูลที่หมายอยากทำ เป็นการอยู่ด้วยสมมติบัญญัติ แต่จิตจะแยกออกไปสู่ปรมัตถคือไม่ติดข้องในอารมณ์ที่เข้ามากระทบกายและจิต

สภาวะแห่งการบรรลุธรรมคือการถอนรากอาสวะกิเลสหมดสิ้น จิตจะรู้แจ้งด้วยตนเกิดเป็นการคว่ำโลกธาตุ ผลหลังจากนั้นจะมีจิตที่... "สิ้นตัณหา” คือสิ้นไร้ความทะยานยากตามโลกียะวิสัย การทำอะไรก็เป็นไปตามสมมติและหน้าที่ แม้จะมีกายสังขารอยู่ แต่กิเลสก็ไม่สามารถตั้งรกรากเป็นอาสวะได้ เพราะจิตสิ้นตัณหา ฆราวาสจึงบรรลุธรรมได้ด้วยศีลห้า แต่ที่ต่างจากคนธรรมดาคือการจะบรรลุได้ ต้องเป็นผู้มีความหนักแน่นในการเพียรภาวนา ต้องภาวนาเป็นหน้าที่และต้องใช้ชีวิตอยู่ในทางอริยมรรค
ซึ่งส่วนนี้แหละ คือความโหดหิน เพราะคนธรรมดาศีลห้ายังรักษาไม่รอด จะภาวนาก็บอกว่ารอตอนแก่ กว่าจะแก่ก็โกยแต่กรรมแต่ปฏิเสธทางธรรมมาทั้งชีิวิต ดังนั้น ที่คิดว่าบรรลุไม่ได้ เพราะทำตัวเอง ไม่ใช่เพราะมันเป็นไปไม่ได้

ผู้ไม่รู้ชัด มักวาดภาพผู้บรรลุธรรมว่าต้องดูเป็นผู้วิเศษ ดูขลังๆ ราวกับเป็นขงเบ้ง จะต้องพูดช้าเนิบนาบ ไม่มีความรู้สึก ยิ้มไม่ได้ หัวเราะไม่เป็น ร้องไห้ก็ไม่ได้ นั่นเป็นการปรุงแต่งจินตนาการเกินจริงทั้งสิ้น ผู้บรรลุอรหันต์ยังมีความรู้สึกตามสิ่งที่เข้ามากระทบทุกอย่าง หกล้มก็ต้องเจ็บเป็นธรรมดา ไม่ใช่วางมาดนิ่งแล้วบอกว่าไม่เจ็บ แต่ความต่างคือ รู้สึกแล้วไม่เก็บไปติดค้างเป็นอารมณ์ให้ติดข้องในสังขาร จะเป็นผู้อยู่ในโลกเหมือนบัวที่ไม่ติดน้ำ คือยังต้องการอาหารคือดินและน้ำเป็นเครื่องล่อเลี้ยงกายและกำลังของจิต แต่ไม่มีความติดใจและไม่ติดค้างใจในอารมณ์ใดๆ

วิถีที่ขวางนิพพานชัดเจน คือวิถีของผู้ไม่มีศีลธรรมจริยธรรม เบียดเบียนผู้อื่นไปจนถึงการอกตัญญู ส่วนวิถีที่ขวางที่เขียนนี้ เป็นการกระทำที่ไม่ใช่การผิดศีล แต่ทำให้จิตติดจมวัฏสงสาร ได้แก่

1. นันทิ - การติดเพลินในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส ธรรมารมย์ ติดดูหนัง ฟังเพลง เต้นรำ ติดทำครัว ติดเล่นกีฬา ติดเสพงานศิลปทุกชนิด
ขึ้นชื่อว่าเพลินจนทำให้ติดคือการ "ติดใจ" พัฒนาไปสู่ความลุ่มหลงซึ่งเริ่มต้นจากการติดเพลิน เมื่อไม่ได้มี ไม่ได้เห็น ไม่ได้ทำ จิตจะเกิดเป็นความร้อนรุ่มรู้สึกทุกข์ใจ แต่บางกรณีที่ไม่ได้ติดใจ แต่เป็นการทำตามหน้าที่เช่น มีอาชีพทำครัวที่ไม่ได้ฆ่าโดยตรงก็ยังมีโอกาสรอด หรือการเล่นกีฬาเพื่อออกกำลังกายก็ไม่ถือว่าขวาง การติดเพลินที่สาหัสที่สุดคือการติดดูหนังและฟังเพลง ถือเป็นนันทิชนิดแรง เพราะเป็นการเพิ่มพลังความหนืดให้จิตติดอยู่ในห้วงโอฆะ ยากนักที่จะเป็นอิสระจากคลื่นนี้หากไม่ลด ละ เลิก
.
ผู้ที่ปฏิบัติธรรมอย่างจริงจัง แต่ยังไม่รู้จักละนันทิหรือยังไม่คิดว่านันทิเป็นโทษ ก็ยังห่างจากนิพพานมาก ยังเดินอยู่บนธรรมในขั้นต้นหรือขั้นกลางเท่านั้น หากปฏิบัติวิปัสสนาด้วยวิถีที่มีพลังในการเผากิเลสเช่นสายเตโชวิปัสสนา การละนันทิจะทำได้โดยใจไม่ดิ้นรนเลย จะพัฒนาไปได้เองตามจิตที่บริสุทธิ์ขึ้น

2. อาชีพที่เป็นโทษ - หยิบยื่นความเมาตัณหา ราคะ ความมัวเมาโลกียวิสัยให้แก่ผู้อื่น เช่น ค้าอาวุธ ค้าสัตว์ ค้าเกมส์ สร้างเกมส์ สร้างหนังสร้างละครแนวประโลมโลก รวมถึงเขียนนวนิยายและบทละครแนวเดียวกัน ไปจนถึงอาชีพหมอดูที่คู่กับการเดา ทำให้คนพึ่งดวงดาวและการเฝ้ารอโชคลาภมาเกย รอดาวเคลื่อนมาตรงราศีมากกว่าขับเคลื่อนชีวิตด้วยความเพียรของตน เหล่านี้ล้วนมีโทษ งานอันเกี่ยวข้องด้วยความบันเทิงเริงใจทั้งปวงแม้ไม่ได้ผิดศีล แต่เป็นการยื่นโทษให้ผู้อื่นให้อยู่ด้วยความเมาโลก ยิ่งตอนนี้มีช่องทีวีนับสิบทุกช่องล้วนบันเทิงทุกนาที แล้วฆราวาสผู้ไม่หนักแน่นจะรอดได้อย่างไร ผู้ประกอบอาชีพบันเทิงก็ต้องได้รับวิถีที่ตนส่งไปกลับคืนมาฉุดรั้งตนให้รับโทษภัยนั้น

นักเขียนนวนิยาย นักสร้างหนังละครประโลมโลก ทำให้คนติดจมอยู่กับเรื่องเพ้อฝันจินตนาการแฟนตาซีสุดโต่ง ทำให้คนติดจมอยู่กับเรื่องจินตนาการและอารมณ์ขมไหม้ใจสะเทือน คนสร้างก็ติด คนเสพก็ติด การจินตนาการบางครั้งไม่ใช่โทษเช่นฝันอยากบินได้แล้วพัฒนาไปสู่การสร้างเครื่องบิน แต่เรื่องประโลมโลกแบบนี้เป็นการสร้างขึ้นเพื่อบีบเค้นอารมณ์ให้ติดแน่นอยู่ในวัฏสงสารทั้งสิ้น ลำพังดรามาในชีวิตตัวเองยังถอนอารมณ์ไม่ได้ ยังไปเพิ่มดราม่าลวงให้ติดเป็นเหยื่ออีก จึงพ้นจากสงสารไม่ได้ เพราะชอบเสพอารมณ์

การทำอาชีพที่ปั่นอารมณ์ทุกชนิด จึงขวางนิพพาน
..
3. อบายมุข 6 - การติดสุราและของมึนเมา
การชอบเที่ยวกลางคืน เที่ยวดูการละเล่น ติดการพนัน คบมิตรชั่ว เกียจคร้านในหน้าที่การงาน เหล่านี้ชัดแจ้งในตนว่าจะนำหายนะมาสู่ชีวิตทั้งสิ้น

4. บูชาเทพที่เป็นสัญลักษณ์ของความเมาโลกียะวิสัย - วิถีของเทพที่พาให้มัวเมาในโลกียะสุข ติดความเพลิดเพลิน วิถีกิน เกียรติ กาม อันสวนทางกับโลกตุระ เมื่อเลือกบูชาเทพก็เท่ากับยินดีอยู่ด้วยวิถีเช่นนี้ ก็ขวางนิพพาน
จิตก็จะจมอยู่กับความเป็น อยู่ คือ ตามทางที่เลือก จิตจะขาดกำลังในความเพียร ...อนึ่ง การไม่บูชาไม่ได้หมายความว่าให้ไปเหยีบย่ำดูแคลนท่าน ขึ้นชื่อว่า "เทพ" ก็ย่อมมีความดีงามอยู่ในตน แต่ท่านก็มีวิถีของท่านที่แม้จะดีอย่างไร แต่ก็ดีไม่สุดทาง คือยังมีหมดอายุขัยแล้ววนกลับมาสู่คลื่นวัฏกะ ผู้หมายนิพพานต้องเลือกวิถีว่า จะเดินเส้นทางไหน ต้องชัดเจนแล้วต่างคนต่างเดินกันคนละทาง แต่ก็มีความเคารพต่อกันได้

คำว่า "เคารพ" แปลว่าให้เกียรติ "นับถือ" แปลว่า ยกย่อง ขอแค่เคารพแต่อย่าไปบูชายกย่องทางของท่าน เมื่อเรามี พุทธัง สรณัง คัจฉามิ คือขอพึ่งพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งแล้ว จะไปยกย่องวิถีเทพที่เสพโลกีย์ ก็จะขวางนิพพาน
..

5. วิถีดีแต่ขอ - จากพิธีกรรมเยอะ วิถีพุทธได้ถูกกลายพันธุ์มาเป็น “สุดยอดนักขอ” ขอกันได้ตั้งแต่ขอให้รวย ขอให้รุ่ง ขอทุกอย่างที่คิดโดยไม่คิดเพียรและไม่พยายามเดินในทางอริยมรรค เมื่อจิตขาดความมุ่งมั่นเด็ดเดี่ยวเสียแล้ว ก็ไปไหนต่อไม่ได้ อยากได้นิพพานต้องบำเพ็ญด้วยตัวเอง ไม่ใช่มัวแต่ตระเวนสวดอ้อนวอนขอพรจนเข่าด้าน

ผู้ขอย่อมไม่ได้ ผู้พากเพียรย่อมสำเร็จ

5 ข้อเท่านั้นที่ขวางนิพพาน เมื่อมีศีลมั่นคงและแบ่งหน้าที่บำเพ็ญภาวนา
ชีวิตนี้พ้นจากการตกเป็นทาสในวัฏสงสารได้แน่นอน

อ.อัจฉราวดี วงศ์สกล
7 กุมภาพันธ์ 2559