ภูเวียง ไม่ได้มีดีแค่ไดโนเสาร์
ภูเวียง เมืองหน้าด่านของอาณาจักรล้านซ้าง
เมืองภูเวียงเริ่มก่อตั้งเป็นชุมชนขึ้นมาในช่วงปี พ.ศ. 2300 โดยมีเรื่องเล่าว่าคนกลุ่มแรกที่เข้ามารวมกันอยู่เป็นชุมชนหมู่บ้าน เป็นกลุ่มของพรานป่าที่มีผู้นำชื่อนายสิง พรานสิงเดิมพื้นเพเป็นคนเมืองภูเขียวได้เข้ามาล่าสัตว์อยู่ในเขตหุบเขาภูเวียงแห่งนี้ และเห็นว่าที่แห่งนี้มีน้ำท่า และสัตว์ป่าอุดมสมบูรณ์ดีเหมาะสมที่จะตั้งถิ่นฐาน จึงได้ชวนสมัครพรรคพวกจากบ้านข่าเชียงพิณ (บ้านแท่นในปัจจุบัน) ประมาณ 10 ครอบครัวตั้งเป็นชุมชนขึ้นในบริเวณด่านช้างชุม ภายหลังทางฝ่ายอาณาจักรล้านซ้างได้แต่งตั้งให้พรานสิงเป็นเจ้าเมืองภูเวียงชื่อ กวนทิพย์มนตรี โดยต้องส่งบรรณาการเป็นผ้าขาวแก่อาณาจักรล้านซ้าง เวียงจันทน์ ต่อมาได้มีผู้คนเดินทางมาจากทางเมืองยโสธร เมืองจำปาสัก และเมืองเวียงจันทน์เข้ามาอยู่รวมด้วย
เมืองภูเวียง สัณนิษฐานว่าน่าจะก่อตั้งในช่วงสมัยพระเจ้าศิริบุญสารเจ้าผู้ครองอาณาจักรล้านซ้าง เวียงจันทน์ ในขณะนั้นเวียงจันทน์ได้เกิดการขัดแย้งกันระหว่างพระเจ้าศิริบุญสารกับเสนาบดีชั้นผู้ใหญ่คือพระวอกับพระตาซึ่งทั้งสองคนเป็นพี่น้องกัน พระวอกับพระตาจึงรวบรวมสมัครพรรคพวกอพยพไพร่พลข้ามแม่น้ำโขงมาบูรณะเมืองนครเวียงจำปากาบแก้วบัวบาน (ซึ่งเดิมเป็นเมืองเก่าสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช กษัตริย์แห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต เวียงจันทน์ ของอาณาจักรล้านซ้างสมัยที่ยังไม่แยกจากกันเป็น 3 เมือง)
หลังจากบูรณะเมืองเสร็จแล้วพระวอพระตาจึงตั้งชื่อเมืองขึ้นใหม่ว่า เวียงใหม่นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน (เมืองหนองบัวลำภูในปัจจุบันนี้) ประกาศตัวเป็นเอกราชไม่ขึ้นต่อใคร มีกษัตริย์ปกครอง และตรากฎบัญญัติของตัวเอง โดยมีเมืองหน้าด่านคือ นาด้วง ภูเวียง ผาขาว วรรณา ตอนนั้นเมืองภูเวียงได้กลายเป็นเมืองหน้าด่านของเวียงใหม่นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน ในเมืองภูเวียงเองเจ้าเมืองภูเวียง กวนทิพย์มนตรี ได้เสียชีวิตลง และได้แต่งตั้งให้ท้าวศรีสุธอผู้เป็นน้องชายขึ้นเป็นเจ้าเมืองแทน ต่อมาในช่วงประมาณปี 2310
พระเจ้าศิริบุญสารยกทัพเข้ามาตีเวียงใหม่นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบานของพระวอพระตา ต่อสู้กันอยู่ 3 ปีจึงยึดเมืองได้ และทำให้พระตาได้เสียชีวิตในสนามรบ หลังจากพ่ายแพ้พระวอได้นำไพร่พลหลบหนีไปพึ่งพาบารมีของเมืองจำปาสัก ต่อมาพระวอก็ได้แยกตัวออกมาตั้งเมืองที่ดอนมดแดง ในจังหวัดอุบลราชธานีปัจจุบันและขอขึ้นตรงกับเจ้ากรุงธนบุรี (สมเด็จพระเจ้าตากสิน) ต่อมาปี 2321 เจ้าศิริบุญสาร แห่งเวียงจันทน์ยังแค้นไม่เลิก ยกทัพเข้าตีพระวออีกครั้งที่ดอนมดแดง เมื่อความทราบถึงสมเด็จพระเจ้าตากสินพระองค์ทรงโปรดให้ พระยาจักรี ยกทัพมาช่วยพระวอ และตามตีกองทัพของพระเจ้าศิริบุญสารไปจนยึดเวียงจันทน์ได้ ท้าวศรีสุธอเจ้าเมืองภูเวียงจึงได้เข้าสวามิภักดิ์กับกรุงธนบุรีนับตั้งแต่นั้นมา
ปากช่อง ศาลเจ้าจอมนรินทร์ เพื่อรำลึกถึงพระยานรินทร์สงคราม แม่ทัพชาวลาวผู้ยอมตายแต่ไม่ยอมแพ้ในการสู้รบครั้งสงครามเจ้าอนุวงศ์
“เมื่อเกิดเป็นชายชาติทหาร ถ้าแม้นเสียทีก็จะขอยอมตายไม่ยอมอยู่เป็นคน ขอให้ท่านฆ่าเสียให้เป็นผียังดีเสียดีกว่าอยู่เป็นคน”
ดังนั้นกรมพระราชวังบวรจึงสั่งประหารชีวิต พระยานรินทร์สงครามแต่ด้วยความที่พระยานรินทร์เป็นคนที่มีคาถาอาคมแก่กล้า ฟัน แทง ไม่เข้า กรมพระราชวังบวรจึงให้เอาตัวไปผูกติดกับต้นไม้และใช้ช้างแทงจนตาย ณ.ที่ต้นยางใหญ่ใกล้กับหนองน้ำ “บุ่งกกแสง” ปัจจุบันอยู่บริเวณทางโค้งห่างจากศาลเจ้าจอมไปประมาณ 100 เมตร
พิพิธภัณฑ์ไดโนเสาร์ล้านปี และอุทยานไดโนเสาร์ศรีเวียง ใน อำเภอเวียงเก่า
ไดโนเสาร์ที่ค้นพบที่สำคัญและสร้างชื่อเสียงให้อำเภอภูเวียงคือ ภูเวียงโกซอรัส สิรินธรเน ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Phuwiangosaurus Sirindhornae เป็นชื่อสกุลของไดโนเสาร์ที่พบในชั้นหินหมวดหินเสาขรัว อายุประมาณ 130 ล้านปี อยู่ยุคครีเตรเชียสตอนต้น เป็นไดโนเสาร์ชนิดแรกที่มีการบรรยายลักษณะจากประเทศไทย จัดอยู่ในกลุ่ม Titanosaur เป็นโซโรพอด (ไดโนเสาร์กินพืชคอยาว) ขนาดกลาง ความยาวประมาณ 15-20 เมตร ตัวอย่างต้นแบบพบที่ เทือกเขาภูเวียง อำเภอภูเวียง ปัจจุบันอยู่ในเขตอำเภอเวียงเก่า จังหวัดขอนแก่น เมื่อปี พ.ศ. 2525 และบรรยายลักษณะเมื่อปี 2537 ทางกรมทรัพยากรธรณีได้ขอพระราชทานนามจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระองศ์ท่าน และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ได้เสด็จทอดพระเนตรหลุมขุดค้นที่ 2 ถ้ำเจีย ในวันที่ 3 พฤศจิกายน 2532
พัทยาสองโสภิณ ที่ อบต. หนองกุงเซิน อำเภอภูเวียง
สถานที่พักผ่อนหย่อนใจ “พัทยาสอง” ของ อบต. หนองกุงเซิน โดยการปรับปรุงพื้นที่บริเวณริมน้ำให้มีลักษณะคล้ายชายหาดพัทยา หรือบางแสน ซึ่งเราสามารถลงเล่นน้ำได้ มีบานานาโบท เรือถีบ มีเก้าอี้ผ้าใบและร่มไว้บริการสามารถนั่งได้ประมาณ 4 คน พร้อมกับมีการปูเสื่อพร้อมกับโต๊ะญี่ปุ่นสำหรับทานอาหารได้ ในอัตรา 100 บาท มีอาหาร ส้มตำ ไก่ย่าง และอื่นๆไว้บริการนักท่องเที่ยว บริการส่งถึงที่นั่ง บรรยากาศและอารมณ์ว่าประมาณนั่งอยู่ชายหาดพัทยา บางแสน ก็ไม่ปาน ในส่วนตัวคิดว่าดีกว่าทะเลพัทยาหรือบางแสนเสียอีกที่มองซ้ายก็เห็นตึกมองขวาก็เป็นตึก แต่ที่นี่มองไปรอบๆจะเห็นทุ่งหญ้าสีเขียว มองไปเบื้องหน้าก็เห็นภูเขา
พระนอนยิ้ม พุทธเมตตา วัดป่ากิตติยานุสรณ์ บ้านสงเปือย อำเภอภูเวียง
วัดถ้ำผาเกิ้ง ตำบลเมือง อำเภอเวียงเก่า
ตึกเหลือง โรงเรียนภูเวียงวิทยายน โรงเรียนเก่าแก่ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5
ปี พ.ศ. 2441 มีการก่อตั้งโรงเรียนขึ้นในเมืองภูเวียงโดยเจ้าเมืองภูเวียง พระศรีทรงไชย ได้บริจาคเงินส่วนตัวเดือนละ 10 บาทเพื่อจ้างครูมาทำการสอน และยังได้จัดระบบการเรียนการสอนขึ้นมาอีกด้วย ต่อมาข้าหลวงประสิทธิ์สรรพากรจากเมืองขอนแก่นได้ย้ายมาประจำที่เมืองภูเวียงและได้ช่วยเจ้าเมืองภูเวียงพัฒนาระบบการเรียนการสอน ตอนแรกๆโรงเรียนแห่งนี้ได้อาศัยเรียนที่วัดไปพลางๆก่อน