"ดอกพุทธรักษา" ถือเป็นดอกไม้ที่เป็นสัญลักษณ์ประจำวันพ่อ

4 ธันวาคม 2555 (13:48) โพสท์โดย mata

ใกล้จะถึงวันพ่อกันแล้วนะครับ หลายคนคงทราบกันดีแล้วว่า "ดอกพุทธรักษา" ถือเป็นดอกไม้ที่เป็นสัญลักษณ์ประจำวันพ่อ แต่เคยสงสัยกันหรือไม่ครับ ว่าเจ้าดอกพุทธรักษาเนี่ย มันมีประวัติความเป็นมาอย่างไร และทำไมเค้าถึงใช้ดอกพุทธรักษาเป็นดอกไม้ประจำวันพ่อ

"พุทธรักษา" มีชื่อวิทยาศาสตร์คือ Canna indica เป็นไม้ในเขตร้อน ตามบันทึกถูกพบครั้งแรกในหมู่เกาะเวสอินดี้และแถบอเมริกาใต้ พบได้ทั้งในที่ลุ่มและที่ดอนในเขตต่าง ๆ ซึ่งถูกนำมาพัฒนาเป็นไม้ประดับและขยายพันธุ์ให้ดีขึ้นโดยชาวยุโรปค่ะ

หากเราย้อนหลัง ไปในอดีตสักร้อยปี จะพบว่าพุทธรักษาเป็นไม้ที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากและถูกนำมาปลูกอย่าง แพร่หลายในสวนทั้งขนาดเล็กและใหญ่ หลังจากนั้นไม่นานความนิยมก็ลดลงแต่ก็ฟื้นกลับมาอีกจนกระทั่งถึงปัจจุบัน พุทธรักษาเป็นไม้ดอกระดับนานาชาติ โดยหลาย ๆ ประเทศยอมรับให้เป็นไม้หลักในการตบแต่งสถานที่ที่สำคัญ ๆ ด้วยลักษณะช่อดอกที่หลากสีสัน สร้างความเร้าใจให้กับนักจัดสวนยุคใหม่ที่เน้นไม้ที่ปลูกง่ายและสวยงามอยู่เสมอ

พุทธรักษา มีชื่อเรียกอื่นเช่นกัน อย่าง พุทธศร หรือ บัวละวงศ์ ชื่อไทยของพุทธรักษานั้นไม่มีการบันทึกว่าตั้งโดยผู้ใด แต่เป็นชื่อที่ไพเราะมีความหมายเหมาะกับวัฒนธรรมของบ้านเราที่มีศาสนาพุทธเป็นศาสนาประจำชาติครับ

ชื่อสากลที่เรียกว่า แคนนาส์ (Cannas) มาจากศัพท์ของภาษากรีกที่เขียนเป็นอังกฤษว่า Kanna ที่หมายถึง ต้นไม้ที่มีลักษณะคล้ายต้นอ้อ มีการเรียกไม้นี้ในต่างประเทศอย่างหลากหลาย อาทิเช่น แคนนา ลิลี่ (Canna lily) อินเดียนช็อตแพล้น (Indian short plant) เป็นต้น

และรู้หรือไม่ครับว่า ดอกพุทธรักษาสามารถนำมาเป็นสมุนไพรรักษาโรคได้ อย่างในประเทศปาปัวนิวกินี มีการรับประทานหัวต้นพุทธรักษาเป็นอาหารหลักเหมือนหัวเผือกหัวมัน ประเทศไทยเราสมัยโบราณก็มีนำหัวพุทธรักษามาต้มรับประทานบำรุงปอด แก้อาเจียนหรือไอเป็นเลือด บางครั้งนำดอกมาใช้ห้ามเลือด รักษาแผลที่มีหนอง เมล็ดบดพอกแก้ปวดศรีษะ ส่วนพันธุ์พุทธรักษาปัจจุบันยังไม่มีการยืนยันในสรรพคุณ จึงขอแนะนำว่าอย่าพึ่งไปลองรับประทาน ควรใช้ทดลองตามสรรพคุณแต่ภายนอกร่างกายจะดีกว่าครับ

พุทธรักษาเป็นไม้ที่หาเลี้ยงตัวเองได้ ไม่ต้องการการดูแลเอาใจใส่ อยู่ในที่น้ำท่วมหรือที่แห้งแล้งก็ได้ เพียงแต่ถ้าที่แห้งลักษณะต้นจะเล็กและดูเหมือนต้นไม่สมบูรณ์ สวยงามเท่าต้นที่อยู่ในพื้นที่แฉะชื้น จึงไม่น่าแปลกใจที่จะเห็นว่าพื้นที่ในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล โดยรอบที่เป็นที่รกร้างว่างเปล่า ทางกรุงเทพมหานครจะนำเอาต้นพุทธรักษามาลงปลูกเป็นแถวเป็นแนว บังกอหญ้ารก ๆ ให้พ้นจากสายตาคนที่สัญจรไปมา เนื่องจากพุทธรักษาเป็นไม้ที่เมื่อลงปลูกแล้ว ไม่ต้องไปสนใจก็สามารถงอกงามให้ดอกสีสวยจับตาผู้คนที่ผ่านไปได้ดี โดยถ้าลงมือปลูกช่วงหน้าฝนด้วยแล้ว ไม่ต้องไปรดน้ำให้แตกหน่อแตกขยายพุ่ม เพราะความที่สามารถหาน้ำและอาหารกินได้เองที่ริมถนน ทุ่งวัชพืชจึงค่อย ๆ แปรสภาพกลายเป็นทุ่งพุทธรักษาครับ

ดังนั้นถ้าใคร มีที่ปล่อยทิ้งไว้เฉย ๆ และไม่มีเวลาดูแล การปลูกพุทธรักษาให้เต็มพื้นที่ หรือปลูกหน้าที่ให้บังที่ด้านในเพื่อความสวยงาม ก็เป็นทางเลือกที่ดีวิธีหนึ่งเช่นกันนะครับ

นอกจากนี้แล้ว คนไทยยังไมีความเชื่อเกี่ยวกับดอกพุทธรักษา โดยคนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นพุทธรักษาไว้ประจำบ้านจะช่วยปกป้องคุ้มครอง ไม่ให้มีเหตุร้ายหรืออันตรายเกิดแก่บ้านและผู้อาศัย เพราะพุทธรักษาเป็นพรรณไม้ที่เชื่อกันว่า มีพระเจ้าคุ้มครองรักษาให้มีความสงบสุข คือเป็นไม้มงคลนามนั่นเอง

ซึ่งตั้งแต่มีการกำหนดให้วันที่ 5 ธันวาคม ของทุกปีเป็นวันพ่อแห่งชาติขึ้นมาครั้งแรกในปี พ.ศ. 2523 ก็ได้มีการกำหนดให้ดอกพุทธรักษาสีเหลือง มาเป็นดอกไม้สัญลักษณ์ประจำวันพ่อ คงเพราะด้วยชื่ออันเป็นมงคลของคำว่า"พุทธรักษา" อันหมายถึง พระพุทธเจ้าทรงปกป้องคุ้มครองให้มีแต่ความสงบสุขร่มเย็น ซึ่งมีเรียกกันมากว่า 200 ปี และ สีเหลือง อันเป็นสีประจำวันพระราชสมภพขององค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ของปวงชนชาวไทย การมอบดอกพุทธรักษาให้กับพ่อจึงเสมือนกับการบอกถึง ความรักและเคารพบูชาพ่อ ผู้สร้างความสงบสุขร่มเย็นให้แก่ครอบครัว ด้วยเหตุนี้ ดอกพุทธรักษา จึงถือเป็นดอกไม้สัญลักษณ์ที่สำคัญประจำวันพ่อนั่นเองครับ