ช่อ พรรณิการ์ : ทำซีรีส์วายให้กลายเป็นซอฟท์พาวเวอร์ได้อย่างไร

งาน FEED Y CAPITAL 2nd เมืองหลวงซีรีส์วาย ครั้งที่ 2 ช่วงเสวนา โดย ช่อ พรรณิการ์ วานิช กรรมการบริหารคณะก้าวหน้า ชี้ทำซีรีย์วายให้กลายเป็นซอฟท์พาวเวอร์ของไทยได้อย่างไร?

โดย ช่อ พรรณิการ์ เปิดเผยว่า หลักคิดซอฟต์เพาเวอร์ มีแนวคิดมาจากทางทหารคำว่า อำนาจ หรือ เพาเวอร์ คือเรื่องของความมั่นคง ผู้ที่คิดขึ้นมาจึงเป็นผู้ช่วยรัฐมนตรีกระทรวงกลาโหมของสหรัฐ จากแนวคิดที่มองว่าอำนาจแข็งไม่เพียงพอ การนำรถถัง เรือดำน้ำไปรบกันระหว่างประเทศ ไม่ใช่เทคนิคการพูดการเมืองที่ได้ผลมากเพียงพอ

ช่อ พรรณิการ์ บอกว่า ซอฟต์เพาเวอร์ มีดัชนีชี้วัดอย่างเป็นทางการในระดับโลก โดยเป็นการจัดอันดับอย่างเป็นวิทยาศาสตร์ว่าประเทศใดมีซอฟต์พาวเวอร์อยู่ในระดับใดบ้าง ซึ่งประเทศที่ได้อันดับ 1 คือ สหรัฐ รองลงมาเป็นจีน ญี่ปุ่น เรียงแบบนี้มาตลอด เกาหลีใต้อยู่อันดับที่ 12 เนื่องจากซอฟต์พาวเวอร์ หมายถึงมหาอำนาจที่คนรู้สึกว่ามีความรู้จักและน่าเป็นแบบอย่าง มีความหมายทางจิตใจของคน ไม่ได้เกี่ยวว่าจะต้องรบชนะหรือไม่อย่างไร เป็นอำนาจนำในทางวัฒนธรรมเมื่อคิดถึงประเทศนั้นๆ โดยประเทศไทยอยู่อันดับที่ 35 ถือว่าไม่แย่จากใน 120 อันดับทั่วโลก แต่ถามว่าเพียงพอหรือไม่ที่จะทำให้ประเทศไทยได้รับประโยชน์ แฟชั่นไทยไปอยู่ในแฟชั่นโลกอย่างมีศักดิ์ศรี หรือทำให้อุตสาหกรรมซีรีส์วายสามารถไปบุกตลาดโลกได้ เป็นประเทศที่ถูกจดจำและชื่นชมในระดับโลก ซึ่งต้องพูดว่าอันดับที่ 35 ไม่เพียงพอ แล้วคำถามคือ ทำอย่างไรให้อันดับของซอฟต์เพาเวอร์ไทยดีขึ้นและเพียงพอในการผลักดันผลประโยชน์ของไทยในเวทีโลก

ช่อ พรรณิการ์ กล่าวต่อว่า ดัชนีซอฟต์พาวเวอร์มีการประเมินผลผ่านการจัดอันดับ 6 เสา อาทิ ประเทศเป็นที่รู้จักหรือไม่ คุณภาพการศึกษา คุณชีวิตของประชาชนในประเทศ เศรษฐกิจการค้าและการลงทุนในประเทศนั้นๆ ทำให้ซอฟต์เพาเวอร์ของไทย ไม่ใช่แค่เป็นประเทศที่มีต้นทุนทางวัฒนธรรมสูง แต่ต้องเป็นประเทศที่คนอื่นเอาเป็นแบบอย่างไร มีความสมบูรณ์ถึงความพร้อมในด้านต่างๆ อาทิ วัฒนธรรม เศรษฐกิจ คุณภาพชีวิต การศึกษา เป็นที่จดจำในแง่ดีของประชาคมโลก โดยซีรีย์วายจะถูกผลักดันให้เป็นหนึ่งในซอฟต์เพาเวอร์ของไทยได้ อันดับแรกรัฐบาลต้องรู้ก่อนว่า วิธีทำให้ซอฟต์เพาเวอร์ของไทยขึ้นสู่ระดับโลกได้ต้องทำอย่างไร ไม่ใช่แค่เอาซีรีย์วายไปขายต่างประเทศได้ก็หมายถึงเป็นซอฟต์เพาเวอร์แล้ว ยกตัวอย่าง เกาหลีใต้ ซีรีย์เกาหลีหรือศิลปินไอดอลเกาหลี ที่เป็นซอฟต์พาวเวอร์ได้ เนื่องจากสุดท้ายแล้วต้องทำให้คนเกิดความต้องการมีส่วนร่วม เหมือนพอดูซีรีย์เกาหลีแล้วอยากทำตาม ทั้งการทานอาหารเกาหลี หรือการไปเที่ยวตามรอยในประเทศนั้นๆ รวมถึงอยากเรียนภาษาเกาหลีด้วย แบบนี้คือพลังของซอฟต์เพาเวอร์ที่แท้จริง ขณะเดียวกัน ซีรีย์วายจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของซอฟต์พาวเวอร์ได้อย่างไรนั้น แน่นอนว่า 1.เริ่มต้นจากการขายซีรีย์ให้ได้ก่อน โดยทุกวันนี้กระทรวงพาณิชย์ระบุว่า ฐานคนดูซีรีย์วายเพิ่มขึ้น 328% คนดูเยอะมาก ขณะที่กระทรวงพาณิชย์จัดงานจับคู่ทางธุรกิจ ขายของอยู่นั้น คณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ หรือ กสทช. รวมถึงกระทรวงวัฒนธรรม ก็บอกให้ผู้กำกับซีรีย์วายขึ้นป้ายเตือนในการฉายซีรีย์ว่าเป็นพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมห้ามลอกเลียนแบบ หรือไม่แนะนำให้เด็กและเยาวชนดู แล้วถามว่า ประเทศไทยจะมีซีรีย์วายเป็นซอฟต์เพาเวอร์ที่เป็นนโยบายของกระทรวงพาณิชย์กระทรวงเดียว ส่วนหน่วยงานอื่นหรือกระทรวงอื่นมองว่าเป็นเรื่องที่ไม่มีจริยธรรม เป็นเรื่องที่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประเทศไทย ถามว่าแล้วซีรีย์วายจะไปรอดหรือไม่ ทำให้นโยบายของรัฐบาลจึงไม่ใช่เพียงการทำตลาด จับคู่ธุรกิจขายของเท่านั้น แต่สิ่งที่ควรทำเป็นอย่างแรกคือ การทำให้สิ่งนี้เป็นที่ยอมรับ รวมถึงอุตสาหกรรมต่อเนื่องอื่นๆ ด้วย

ช่อ พรรณิการ์ บอกว่า พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียม เป็นส่วนหนึ่งของกฎหมายที่ทำให้ซีรีย์วายไม่ใช่เพียงสินค้า แต่เป็นวัฒนธรรม หรือความหลากหลายทางเพศที่ได้รับการยอมรับจริงๆ โดยการสมรมเท่าเทียมต้องผ่านเป็นกฎหมายออกมา รวมถึงคำนำหน้านามต้องใช้ตามความสมัครใจได้หรือไม่ ต้องไม่มีใครถูกบังคับให้ใช้คำนำหน้านามแบบไร้ความสมัครใจ ความหลากหลายทางเพศต้องถูกคุ้มครองตามกฎหมาย สิ่งเหล่านี้คือ จุดเริ่มต้นที่เป็นเรื่องเบื้องต้นในการสร้างระบบนิเวศที่ไม่ใช่ทำให้ซีรีย์วายเป็นแค่สินค้า แต่คือคุณค่าและวัฒนธรรมที่สังคมไทยยอมรับ สามารถส่งออกไปขายต่างประเทศ ทำให้ประเทศอื่นมองว่าประเทศไทยไม่ได้เป็นประเทศที่ขายซีรีย์วายเท่านั้น แต่เป็นสวรรค์ของคนหลากหลายทางเพศ เป็นที่ที่น่าอยู่ของคนที่มีความหลากหลายทางเพศ เคารพในความหลากหลายทางเพศ 2.การส่งเสริมอุตสาหกรรมซีรีย์วาย ในมิติของภาครัฐที่พูดถึงการสนับสนุนดารา นักร้อง นักแสดง ผู้กำกับ ผู้จัดหน้าใหม่ แต่สิ่งที่ไม่เคยถูกพูดถึงคือ แรงงานในกองถ่ายทำภาพยนตร์หรือซีรีย์เหล่านั้น เพราะภาพเบื้องหลังกองถ่ายที่สร้างซีรีส์เหล่านี้มาให้ดู ต้องยอมรับว่างานกองถ่ายถือเป็นงานที่โหดร้ายและขูดรีดที่สุดงานหนึ่ง หากยังต้องทำงานติดต่อกัน 36 ชั่วโมง ไม่ได้ค่าล่วงเวลาตอบแทน การทำสัญญาจ้างชั่วคราวหลายทอด เพราะต้องการประหยัดงบประมาณและต้นทุนมากที่สุด กดให้ต้นทุนการถ่ายทำน้อยที่สุด เพื่อแข่งขันกับอุตสาหกรรมได้ แล้วเราจะขายซีรีส์วายได้หลักหมื่นล้านบาททำไม ในเมื่อคนที่มีรายได้และรวยจะยังมีเพียงนักแสดงจำนวนหยิบมือ ผู้กำกับเพียงไม่กี่คน และ 3.การจะทำอย่างไรให้อุตสาหกรรมซีรีย์วาย ไม่ใช่แค่การสร้างรายได้ แต่เป็นซอฟต์พาวเวอร์ที่บอกว่าประเทศไทยมีความเป็นอารยะ สามารถรับความหลากหลายทางเพศได้จริง แต่ชวนคิดว่าสังคมไทยมีความเท่าเทียมและยอมรับความหลากหลายทางเพศมากขึ้นจริงหรือไม่ เพราะซีรีย์วายที่เป็นความรักระหว่างเพศเดียวกันแบบเป็นทั้งหญิงและหญิง หรือชายและชาย แต่ในช่วงที่ผ่านมา ซีรีย์วายที่เป็นหญิงและหญิง มีน้อยกว่าชายและชาย อยู่ประมาณ 4-5 เท่า มีการให้ข้อมูลว่าเพราะวายแบบหญิงและหญิงขายไม่ได้ คนดูน้อยว่าแบบชายและชาย แต่ข้อเท็จจริงคือ จะสรุปได้อย่างไรว่าคู่ของหญิงและหญิงขายได้น้อยว่าชายและชาย ในเมื่อยังไม่ได้ทดลองทำซีรีย์หญิงและหญิงให้เท่ากับระดับที่ส่งออกวายแบบชายและชายเลย

ช่อ พรรณิการ์ บอกว่า คาดหวังว่าคณะกรรมการของรัฐบาลปัจจุบันที่ให้ความสำคัญของซอฟต์พาวเวอร์ ผ่านการตั้งคณะทำงาน และมีนโยบายเกี่ยวกับซอฟต์พาวเวอร์มากมาย โดยอีกไม่นานจะมีการเสนองบประมาณเข้าสภาฯ ที่งบประมาณจากสมัยเดิมเคยให้เศรษฐกิจสร้างสรรค์เพียงปีละ 500 ล้านบาท แต่ปีนี้คาดหวังว่าจะได้เห็นงบประมาณสนับสนุนจากรัฐบาลที่เพิ่มมากขึ้น เห็นวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลมากขึ้น ทันโลกมากขึ้น ให้ความสำคัญกับสิทธิและเสรีภาพในการแสดงออกมากขึ้นจากรัฐบาลของพรรคเพื่อไทย รวมถึงคาดหวังว่าในอีก 4 ปีจากนี้เราจะได้เห็นซอฟต์เพาเวอร์ ที่เป็นพลังอ่อนของประเทศไทย เพิ่มศักยภาพการต่อรองของไทยในเวทีโลกได้