ปราสาทหมีเซินมรดกโลกแห่งเวียดนาม

ปราสาทหมีเซิน My Son Sanctuary เป็นปราสาทโบราณที่สร้างขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 4 ปราสาทแห่งนี้สร้างด้วยศิลปะจาม ตั้งอยู่ในเวียดนามกลาง   

                                                           วัตถุประสงค์เบื้องต้นก็เพื่อใช้เป็นสถานที่ตั้งบูชาพระศิวะ ซึ่งเป็นเทพเจ้าในความเชื่อของฮินดู และได้รับการประกาศให้เป็นมรดกโลกขององค์การยูเนสโก

จากศตวรรษที่ 4 จวบจนถึงศตวรรษที่ 19 กว่า 900 ปี ที่โบราณสถานแห่งนี้ทำหน้าที่เป็นศูนย์รวมใจของผู้นับถือศาสนาฮินดู เป็นนครศักดิ์สิทธิ์ของอาณาจักรจามปา จึงทำให้ที่นี่เป็นที่รวมลงของศิลปกรรมทางศาสนาฮินดูที่สมบูรณ์และเป็นที่กล่าวถึงมากที่สุดในอินโดจีน

ลักษณะของกลุ่มปราสาทหมีเซินแห่งนี้มีปราสาททั้งสิ้น 73 หลัง โอบล้อมด้วยภูเขา ภายในพื้นที่ 2 ตารางกิโลเมตร ใจกลางของพื้นที่ที่เป็นที่ราบต่ำมีลำธารน้ำไหลผ่าน ที่นี่เคยถูกระเบิดทำลายเมื่อครั้งสงครามเวียดนาม อเมริกาทิ้งระเบิดทำลายปราสาทเสียหายไปจำนวนมาก เหลือปราสาทเพียง 22 หลังเท่านั้น หลักฐานการทำลายในปัจจุบันคือ หลุมขนาดใหญ่ที่ปัจจุบันนี้อยู่บริเวณด้านหลังของกลุ่มวิหาร กรุ๊ป บี ซึ่ง ณ จุดนั้นสันนิษฐานว่า น่าจะเคยเป็นที่ตั้งของวิหารที่มีความสูงไม่น้อยกว่า 19 เมตรทีเดียว

ปราสาทหมีเซินอาจมีการทำลายไปมากกว่านี้เมื่อผ่านกาลเวลา แต่เมื่อได้รับการขึ้นทะเบียนให้เป็นมรดกโลก จึงได้รับการดูแลจนถึงปัจจุบันที่โบราณสถานหมีเซินตกทอดมาอายุมากกว่า 1600 ปีแล้ว คืออายุมากกว่านครวัดของกัมพูชาด้วยซ้ำ

จุดเด่นของปราสาทศักดิ์สิทธิ์ของชาวจามแห่งนี้คือ ลักษณะเป็นปราสาทเตี้ย ๆ ไม่ได้ยกฐานสูง สิ่งที่เหลือปัจจุบัน จะเห็นปราสาทหินแข็งแรงที่ลดหลั่นกันลงไป บริเวณโซนระหว่างกลุ่มปราสาท จะเห็นมีฐานสำหรับตั้ง แต่ไม่มีสิ่งประดิษฐานอยู่บนนั้นอยู่หลายฐาน

ปราสาทเป็นลักษณะก่ออิฐก้อนเล็กซ้อน ๆ กันขึ้นไป บริเวณซุ้มทึบจะมีรูปประติมากรรมคล้ายกับศิลปะชาวกัมพูชาเหมือนกัน บริเวณเสาที่ต่อขึ้นเป็นชั้นมีลวดลายสลักที่ยังคงเหลือให้เห็น รูปสลักบริเวณฐานตามช่องจะมีลักษณะแปลกตา ซึ่งต้องเป็นคนที่ศึกษาโบราณสถาน ศิลปะประจำยุคสมัยจึงจะเข้าใจ เพราะมีทั้งลักษณะเหมือนยักษ์มีเขี้ยว ลักษณะเหมือนลิง เป็นต้น มีรูปปั้นสัตว์

ภายในปราสาทบางหลังจะมีการเก็บรักษาชิ้นส่วนโบราณวัตถุเอาไว้ ซึ่งในอดีตคงเป็นส่วนใดส่วนหนึ่งของปราสาท

นอกเหนือจากการเข้าชมกลุ่มปราสาทแล้ว ยังมีจุดที่เรียกว่าพิพิธภัณฑ์ ซึ่งมีซากระเบิด B-52 ที่อเมริกามาทิ้งทำลายปราสาทด้วย หลักฐานนี้พบโดยทางกองทัพเยอรมันที่เข้ามาช่วยเคลียร์พื้นที่ เพราะหลังจากสิ้นสุดสงคราม ชาวเวียดนามยังกลัวจนไม่กล้าเข้าไปในพื้นที่

สิ่งที่น่าสนใจ ก้อนอิฐของชาวจามตั้งแต่โบราณ แม้ผ่านเวลามา 1600 ปี แต่ไม่มีมอสหรือตะไคร่ขึ้น เมื่อเปรียบเทียบกับผนังที่ได้รับการบูรณะขึ้นใหม่กลับมี นับเป็นจุดสังเกตระหว่างของใหม่และของเก่า

รูปปั้นเทวาลัยตามผนังวิหาร จะไม่มีใบหน้าของเดิม ที่เห็นเป็นการซ่อมแซม ป้ายหินทรายแกะสลัก มีทั้งพระศิวะ พระขันธกุมาร พระพิฆเนศ เทพเจ้าที่คนไทยบางกลุ่มก็ให้ความนับถือ

หมีเซินเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้าชมในปี ค.ศ. 1995 หลังจากได้มีการบูรณปฏิสังขรณ์ เปลี่ยนแปลงและซ่อมบำรุงจุดต่าง ๆ ให้สามารถเยี่ยมชมได้ ต่อมาในปี ค.ศ.1999 ทางองค์กรยูเนสโก (UNESCO) ได้รับรองให้หมีเซินเป็นมรดกโลกในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ จากหลักเกณฑ์ที่ว่า ปราสาทแห่งนี้เป็นเสมือนหลักฐานทางวัฒนธรรม และอารยธรรมที่ปัจจุบันได้สูญหายไปแล้ว โดยโบราณสถานแห่งนี้ยังได้รับการรับรองเป็นมรดกโลกพร้อม ๆ กับเมืองมรดกโลกฮอยอันอีกด้วย

หมีเซิน เปิดทำการตลอดทั้งปี มีค่าธรรมเนียมสำหรับการเข้าชม 50,000 ด่อง คิดเป็นเงินไทยอยู่ที่ประมาณ 170 บาท ช่วงเวลาที่เหมาะสมสำหรับการมาเยี่ยมชม คือ ช่วงเช้า เพราะอากาศจะไม่ร้อนจนเกินไป การเดินทางมายังหมีเซิน สามารถมาได้โดยนั่งเครื่องบินมาลงยังสนามบินฮานอย อย่างไรก็ดี แนะนำว่าให้ซื้อทัวร์แบบ One day trip ราคาประมาณ 8 USD จากบริษัทผู้ให้บริการท่องเที่ยวของเวียดนาม ซึ่งขากลับจะมีให้เลือกระหว่างเดินทางกลับด้วยรถบัส หรือจะเดินทางกลับทางเรือก็ได้อีกด้วย