ฝีดาษลิงกับเรื่องจริงที่ควรรู้
ฝีดาษ ลิง กับเรื่องจริง ที่ควรระวัง
1.ฝีดาษลิง ทำไมชื่อนี้ เพราะเจอครั้งแรกในลิงทดลอง พ.ศ.2501 แล้วระบาดในสัตว์หลายชนิด ทั้งลิง และสัตว์ฟันแทะ อย่างหนู กระรอก กระต่าย ก็ติดโรคนี้ได้ โดยจากการสัมผัสบนรอยแผลที่ผิวหนัง การหายใจ และถ้าลิงได้รับเชื้อมาจะมีตุ่มหนองตามร่างกาย (ใบหน้า แขนขา ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ลำตัว หาง) ส่วนสัตว์ฟันแทะ จะมีไข้ ตาแดง น้ำมู ไอ ไม่กินอาหาร มีผื่นหนองตามตัว มีขนร่วงเป็นหย่อมๆ
2.โรคนี้มีมานานหรือยัง
โรคนี้เกิดในแอฟิรกามานานแล้ว แค่ครั้งนี้มีคนนำโรคออกมา ติดเชื้อในแอฟริกา แล้วนำเชื้อเข้่ายุโรป อังกฤษ สเปน โปรตุเกส มีหลายคลัสเตอร์ พบได้ทุกกลุ่ม ไม่ใช่เฉพาะกลุ่มชายรักชาย ซึ่งการแพร่กระจายอาจจะยังน้อยกว่าโควิด ต้องดูข้อมูลเพิ่มเติม
3.ปลูกฝีดาษ ป้องกันได้จริงหรือไม่ ทำไมต้องเกิดก่อนปี 2523
ก่อนปีพ.ศ.2523 ไทยได้ปลูกฝีดาษ ซึ่งคนละตัวกับฝีดาษลิง(เชื้อในกลุ่มใกล้เคียงกัน) จึงสามารถป้องกันได้ 85เปอร์เซนต์ แต่ที่เราหยุดปลูกฝีดาษา เพราะวงการสาธารณสุขได้กำจัดโรคฝีดาษ หรือไข้ทรพิษ ได้หมดสิ้นลงไปแล้ว จากรายงานของnew england journal of medicine พบว่าอาสาสมัคร45คน มีภูมิคุ้มกันยังคงอยู่ และค่าครึ่งชีวิตของวัคซีนอยู่ได้นาน92ปี และถ้าจะปลูกวัควีนฝีดาษใหม่ ก็ยังคงยาก เพราะทั่วโลกไม่มีวัคซีนมากแบบในอดีต มีแค่อเมิรกา และรัสเซียที่เก็บไว้ หากต้องทำวัคซีนต่อไปในอนาคต
4.สำหรับไทยมีมาตราการ การเฝ้าระวังอย่างไร
กรมควบคุมโรคตั้งศุนย์ EOC กรณีฝีดาษลิง เฝ้าระวังผู้ที่เดินทางจากประเทศแถวแอฟริกากลาง เช่น ไนจีเรีย คองโก หรือยุโรป อย่างอังกฤษ สเปน โปรตุเกส ให้มีบัตรเตือนสุขภาพ ดูว่าถ้าผู้เดินทางมีแผล หรืออาการอื่น จะมีQR codeให้สแกน หากมีไข้ มีตุ่ม ให้รีบไปพบแพทย์ รพ.ใกล้ที่สุด เพราะปัจจุบันยังไม่มียารักษาเฉพาะโรค แค่รักษาประคับประคอง และที่น่ากลัวคือเริ่มมีการติดเชื้อจากคนสู่คน
5.คนติดเชื้อได้อย่างไร มีอาการอย่างไร
ติดเชื้อโดยการสัมผัสเลือด สารคัดหลั่ง ตุ่มหนอง จากสัตว์หรือคนที่ติดเชื้อ หรือถูกสัตว์ติดเชื้อกัด โดย หลังจากติดเชื้อ12วัน จะมีไข้ หนาวสั่น ปวดหัว เจ็บคอ ต่อมน้ำเหลืองโต ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย จากนั้น1-3วัน จะมีผื่นที่แขน ขา หน้า ลำตัว แล้วกลายเป็นผื่นหนอง แล้วหนองจะเป็นสะเก็ดหลุดออกมา ป่วยรวมระยะเวลา2-4 สัปดาห์ ดังนั้น ถ้ามีคนแถวบ้านมีอาการแบบนี้ หรือมาจากประเทศดังกล่าว ต้องเฝ้าระวัง
6.มีวิธีป้องกันไหม
เช่น ฉีดวัคซีนให้ลิง , ไม่นำสัตว์ป่วยมาเลี้ยง, เลี่ยงการสัมผัสสัตว์หรือคนที่ป่วย, กินเนื้อสัตว์ที่ปรุงสุก
ถึงแม้ฝีดาษลิงรุนแรงน้อยกว่าฝีดาษคน แต่ก็มีรายงานเสียชีวิตแล้ว โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กเล็ก
7.ถ้าพบเชื้อ เราจะยืนยันอย่างไร
ถ้ามีตุ่มหนอง แพทย์จะswab หรือเอาสารคัดหลั่ง ไปตรวจที่สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์ กรมการแพทย์ วิเคราะห์หาเชื้อ orthopox virus ด้วยวิธีrt-pcr แล้วค่อยยืนยันผล
ขอให้พวกเรา คนไทยช่วยกันเฝ้าระวัง อย่าให้ระบาดด้วยเทอญ .....หมอกอล์ฟ เพจคุณหมอสตอรี่