ย้อนอดีตเมื่อ 8 ธันวาคม 2484 กองทหารญี่ปุ่นบุกเข้าสู่ประเทศไทยทางด้านอรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี และยกพลขึ้นบกในเขตจังหวัดชายทะเลของไทย
วันนี้ วันที่ 8 ธันวาคม เมื่อ 80 ปีที่แล้ว
ย้อนอดีตเมื่อ 8 ธันวาคม 2484 กองทหารญี่ปุ่นบุกเข้าสู่ประเทศไทยทางด้านอรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี และยกพลขึ้นบกในเขตจังหวัดชายทะเลของไทย ด้านอ่าวไทย ครั้งมหาสงครามเอเซียบูรพา กองทัพญี่ปุ่นได้ยกกำลังพลจำนวนกว่า 2000 คนขึ้นบกที่อ่าวประจวบและอ่าวมะนาว วีรกรรมครั้งยิ่งใหญ่ของยุวชนทหาร คือ การร่วมมือกับทหารและตำรวจเพื่อต่อต้านการรุกรานจากกองทัพญี่ปุ่นในสงครามมหาเอเชียบูรพาเมื่อวันที่ 8 ธันวาคมพ.ศ. 2484 ในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ
วีรกรรมของยุวชนทหารที่โดดเด่นที่สุดในการรบครั้งนั้นคือ วีรกรรมที่สะพานท่านางสังข์ จังหวัดชุมพร ปัจจุบันรัฐบาลได้กำหนดให้วันดังกล่าวเป็นวันนักศึกษาวิชาทหาร ซึ่งที่อนุสาวรีย์ยุวชนทหาร เชิงสะพานท่านางสังข์ จังหวัดชุมพรนั้น จะมีพิธีวางพวงมาลาและการสวนสนามของนักศึกษาวิชาทหาร ในทุกวันที่ 8 ธันวาคม ของทุกปี เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์ในครั้งนั้นด้วย ยุวชนทหารมีธงประจำกองเช่นเดียวกับธงชัยเฉลิมพลของหน่วยทหารต่างๆ โดยทั่วไป ปรากฏความในพระราชบัญญัติธง (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2481 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมพระราชบัญญัติธง พ.ศ. 2479 ว่า ธงประจำกองยุวชนทหารมีอยู่ 2 ชนิด คือ ธงยุวชนนายทหาร พื้นเป็นสีธงชาติ ขนาดกว้าง 50 เซนติเมตร ยาว 70 เซนติเมตร ตรงกึ่งกลางธงมีรูปวงกลมสีแดงขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 22 เซนติเมตร มีขอบรอบวงกลมสีเหลืองกว้าง 6 มิลลิเมตร
กลางวงกลมมีรูปอย่างตราหน้าหมวกยุวชนทหารสีเหลือง แต่ไม่มีรูปสมอ มีอักษรสีเหลืองขนาดพองามว่า "ยุวชนนายทหาร" เป็นแถวโค้งโอบใต้ขอบวงกลม ที่มุมบนทางคันธงมีอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อสีแดง ขลิบริมสีเหลือง รัศมีสีฟ้า อยู่ใต้รูปพระมหามงกุฎสีเหลือง ที่ยอดธงมีแถบธงชาติห้อย 2 แถบ ยอดคันธงเป็นรูปปลายหอกสั้นทำด้วยโลหะสีเงิน มีรูปอุณาโลมทั้งสองข้าง ทั้งนี้ถ้าส่วนใดมิได้กำหนดขนาดไว้ให้มีขนาดพองามธงยุวชนทหาร มีลักษณะและสัณฐานอย่างธงยุวชนนายทหาร แต่ใต้วงกลมให้ระบุนามจังหวัดที่ได้รับพระราชทาน โดยมีข้อความหน้านามจังหวัดดั่งนี้ "ยุวชนทหารจังหวัด......."
การสิ้นสุดของขบวนการยุวชนทหาร การฝึกยุวชนทหารถูกยกเลิกใน พ.ศ. 2490 ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุติลงได้ 2 ปี ตามพระราชบัญญัติยกเลิกพระราชบัญญัติยุวชนแห่งชาติพุทธศักราช 2486 เนื่องจากภาวะขาดแคลนครูฝึกและงบประมาณ อย่างไรก็ตาม แนวคิดเกี่ยวกับการฝึกยุวชนทหารนี้ได้พัฒนาต่อมาเป็นการฝึกนักศึกษาวิชาทหาร ภายใต้การควบคุมของกรมการรักษาดินแดน หรือหน่วยบัญชาการกำลังสำรองในปัจจุบัน
ภาพภาพจำลองเหตุการณ์การรบของยุวชนทหารที่สะพานท่านางสังข์ จังหวัดชุมพรโดยคุณ Xiengyod~commonswiki
นางสังข์เป็นส่วนหนึ่งของเหตุการณ์กองทัพญี่ปุ่นบุกประเทศไทยในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 โดยเหตุการณ์เกิดขึ้นในพื้นที่เชิงสะพานท่านางสังข์ อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร เมื่อเวลาเช้าของวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2484 ซึ่งเป็นวันที่กองทัพจักรวรรดิญี่ปุ่นปฏิบัติยกพลขึ้นบกตามหัวเมืองชายฝั่งทะเลจังหวัดต่างๆ ของไทย โดยดำเนินการไปพร้อมกันกับปฏิบัติการโจมตีอ่าวเพิร์ลในรัฐฮาวาย ประเทศสหรัฐอเมริกา (ยังคงเป็นวันที่ 7 ธันวาคม ค.ศ. 1941 ในพื้นที่ฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิก)
ในมุมขวาล่างของฉากจำลองเหตุการณ์ดังกล่าว จะเห็นสิบเอกสำราญ ควรพันธ์ (ภายหลังได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็นนายทหารสัญญาบัตร ชั้นยศร้อยโท) ครูฝึกหน่วยยุวชนทหารที่ 52 โรงเรียนศรียาภัย จังหวัดชุมพร ทำหน้าที่บัญชาการหน่วยยุวชนทหารในการต่อสู้แทนร้อยเอกถวิล นิยมเสน (ภายหลังได้รับพระราชทานเลื่อนยศเป็นพันโท) ผู้บังคับหน่วยฝึกยุวชนทหารที่ 52 ซึ่งเสียชีวิตระหว่างการรบ แม้ว่าตนเองจะบาดเจ็บ โดยมียุวชนทหารคอยช่วยปฐมพยาบาลอยู่ด้วย การรบได้ยุติลงในช่วงเวลาประมาณเที่ยงวันของวันเดียวกัน เนื่องจากรัฐบาลไทยได้ตัดสินใจยอมให้ญี่ปุ่นยกทัพผ่านประเทศไทยไปตีพม่าและมลายูของอังกฤษ เพื่อรักษาชีวิตของพลเมืองไทยไว้
เหตุการณ์ดังกล่าวจึงถือเป็นวีรกรรมครั้งสำคัญของยุวชนทหาร ที่ได้ปฏิบัติหน้าที่ป้องกันประเทศด้วยความกล้าหาญและความเสียสละ ภายหลังเมื่อมีการก่อตั้งนักศีกษาวิชาทหารเพื่อฝึกหัดวิชาทหารให้แก่เยาวชนแทนองค์กรยุวชนทหารซึ่งถูกยุบลงหลังสิ้นสงครามโลกครั้งที่ 2 จึงได้มีการกำหนดให้วันที่ 8 ธันวาคมของทุกปี เป็นวันนักศึกษาวิชาทหาร เพื่อรำลึกถึงวีรกรรมของยุวชนทหารสืบมาจนถึงทุกวันนี้