ทำไมเมืองไทยถึงมี สตาร์บัค & โมเดิร์นคาเฟ่ ผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด, แต่เวียดนามแทบจะไม่มีเลย?

สวัสดีค่ะ ทุกวันนี้ในเมืองไทยเรานั้น มีร้านสตาร์บัค มีคาเฟ่บรรยากาศคูลๆ อยู่ทั่วไปหมด ทั้งในกรุงเทพและต่างจังหวัด ซึ่งบอกได้เลยว่าแต่ละร้านนั้นบรรยากาศน่านั่งมากๆ มีให้เลือกทั้งสายชิล สายหวาน สายฮิปสเตอร์ หรือจะแนวธรรมชาติก็มีให้เลือกเช่นกัน ใครอยากจะไปนั่งจิบกาแฟทานขนม นั่งทำงาน หรือจะถ่ายรูปมาลง Instagram ก็สามารถเลือกไปได้อย่างจุใจ

ในขณะที่ประเทศเวียดนามซึ่งเป็นประเทศผู้ส่งออกกาแฟรายใหญ่อันดับ 2 ของโลกนั้น การดื่มด่ำกับกาแฟก็ดูเหมือนจะอยู่ในสายเลือดของพวกเขาด้วยเช่นกัน แต่ดูเหมือนว่าอาจจะมีร้านสตาร์บัค หรือ โมเดิร์นคาเฟ่ อยู่ไม่มากนักเมื่อเทียบกับประเทศไทย เนื่องจากมีชาวต่างชาติคนหนึ่งได้ไปโพสถามคำถามเอาไว้ว่า ทำไมเมืองไทยถึงมี สตาร์บัค & โมเดิร์นคาเฟ่ ผุดขึ้นเป็นดอกเห็ด,

แต่ที่เวียดนามแทบจะไม่มีเลย? ซึ่งก็ได้มีชาวเวียดนามและชาวต่างชาติเข้ามาแสดงความคิดเห็นต่อคำถามนี้กันอย่างมากมาย ส่วนคำตอบแต่ละคำตอบจะเป็นอย่างไรบ้างนั้น ไปรับชมรับฟังกันได้เลยค่ะ

ความคิดเห็นแรกนะคะ โดยทั่วไปแล้วเวียดนามยังให้ความรู้สึกเหมือนกับเป็นดินแดนที่ยังย้อนยุคอยู่ แม้แต่เมืองหลวงอย่างฮานอยก็ยังรู้สึกเหมือนกับว่าเป็นชานเมืองของประเทศอื่น เวียดนามมีความทนทานต่อกระแสสมัยใหม่มากกว่าประเทศอื่นๆอยู่เล็กน้อย และนั่นรวมถึงแนวโน้มของกาแฟด้วย “คาเฟ่สมัยใหม่” ไม่ได้มีอยู่มากมายนัก แต่ก็ยังพอมีให้เห็นอยู่บ้างอย่างพอเพียงสำหรับคอกาแฟยุคใหม่ แต่สิ่งหนึ่งที่ต้องจำเกี่ยวกับกาแฟของเวียดนามคือ ที่นี่ต่างจากทั่วโลกที่ส่วนใหญ่ชื่นชอบและบูชาในอาราบิก้า แต่ที่เวียดนามนั้นผูกพันอยู่กับโรบัสต้ามากกว่า โรบัสต้าเป็นกาแฟที่ดี โรบัสต้าคือกาแฟที่ยอดเยี่ยมเพราะมีรสชาติของกาแฟที่เข้มข้นและทรงพลังมาก  กาแฟของเวียดนามเข้มข้นและมีรสชาติเหมือนกับที่ฉันชอบ 

ฉันคิดว่าสตาร์บัคส์ไม่มีสถานะที่แข็งแกร่งในเวียดนามเหมือนกับที่พวกเขาทำในส่วนที่เหลือของโลก เพราะสตาร์บัคส์พึ่งพาอาราบิก้า 100% และวัฒนธรรมกาแฟของเวียดนามโดยทั่วไปก็ไม่ได้เป็นแบบนั้น และอันที่จริงแล้ว ฉันก็ไม่ได้ต้องการให้เวียดนามต่อต้านสตาร์บัคส์นะ มีสตาร์บัคส์มากมายในประเทศ ซึ่งอาจจะไม่โดดเด่นเท่ากับประเทศอื่นๆ แต่ก็มีอยู่ ซึ่งฉันเองก็ไม่ได้ทำการนับอย่างเป็นทางการนะ แต่คุณจะพบ Starbucks ได้ในเวียดนามหากคุณต้องการมันจริงๆ ในทางตรงกันข้ามมีร้านกาแฟเล็กๆ มากมายทั่วประเทศเวียดนาม ทำไมต้องดื่มที่ Starbucks ซึ่งคุณสามารถดื่มกาแฟได้ทุกที่ ในเมื่อคุณสามารถลองกาแฟท้องถิ่นที่คุณไม่สามารถหาได้จากที่อื่น

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ฉันไม่ได้รู้อะไรเกี่ยวกับประเทศไทยมากนัก แต่เวียดนามคือสถานที่ที่ผลิตกาแฟที่ดีที่สุดแห่งหนึ่งเท่าที่ฉันเคยลิ้มลองมา กาแฟมีประวัติศาสตร์มาแล้วอย่างน้อย 150 ปีในเวียดนาม พวกเขาใช้กาแฟอาราบิก้าเป็นหลัก ไม่ใช่แล้วฉันผิด เวียดนามผลิตกาแฟโรบัสต้า ซึ่งมีรสชาติและกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์

ความซาบซึ้งในกาแฟพัฒนาขึ้นอย่างมากในเวียดนาม และพวกเขาได้นำวิธีการดื่มกาแฟที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของตนเองมาใช้ เวียดนามมีเครือข่ายท้องถิ่นมากมายที่ทันสมัยและจำหน่ายกาแฟและขนมขบเคี้ยวคุณภาพดี  คุณสามารถหากาแฟที่ดีที่สุดบางชนิดได้จากข้างถนนแต่ว่ามันไม่ทันสมัย อย่างที่คุณเห็นชาวเวียดนามปลูกกาแฟของตนเอง มีประเพณีและวัฒนธรรมกาทางแฟมากว่า 150 ปี และมีความซาบซึ้งในกาแฟที่ดีมาก ทั้งหมดนี้จึงเป็นคำตอบว่าทำไมพวกเขาถึงไม่อยากเป็นเหมือนคนไทยที่ต้องดื่มน้ำเชื่อมรสกาแฟอเมริกันอย่างสตาร์บัคส์

ความคิดเห็นต่อมาเป็นความคิดเห็นจากชาวเวียดนามนะคะ เพราะร้านกาแฟในท้องถิ่นของเราดีกว่าสตาร์บัคส์มาก เราไม่ได้ต่อต้านแบรนด์ แต่เราต้องการสตาร์บัคส์ที่นี่เพียงแค่ความรู้สึกที่เป็นสากลเท่านั้น ไม่ใช่สำหรับกาแฟ เรามีวัฒนธรรมกาแฟของเราอยู่แล้ว

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ในเวียดนาม ร้านกาแฟนานาชาติทั้งหมดไม่สามารถแข่งขันกับร้านกาแฟในท้องถิ่นได้เลย  เวียดนามเป็นผู้ส่งออกเมล็ดกาแฟรายใหญ่เป็นอันดับที่สองของโลก

ยิ่งไปกว่านั้น เวียดนามยังมีวัฒนธรรมการดื่มกาแฟที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวมากกว่าที่อื่นๆ ฉันคิดว่าการดื่มกาแฟของเวียดนามเป็นการผสมผสานระหว่างความโรแมนติกของฝรั่งเศสและการดื่มชาเอเชียสไตล์เซน คนทั่วโลกดื่มกาแฟเสร็จแล้วก็ไปต่อได้ แต่ชาวเวียดนามเมื่อได้ลิ้มรสกาแฟแล้วพวกเขาจะครุ่นคิดถึงสิ่งต่างๆ ของชีวิตรอบๆ กาแฟถ้วยนั้น

ร้านกาแฟท้องถิ่นในเวียดนามมีอยู่ประมาณ 400,000 แห่ง ซึ่งที่เหล่านี้เป็นสถานที่ที่ผู้คนมารวมตัวกันเพื่อพูดคุยทางธุรกิจ พบปะเพื่อนฝูง ศึกษา พบปะสังสรรค์ หรือเพียงแค่นั่งมองกาแฟที่หยดลงมาในตัวกรองเพื่อฆ่าเวลา นอกจากนี้ ที่ร้านกาแฟ ผู้คนไม่เพียงแต่ดื่มกาแฟเท่านั้น แต่ยังรวมถึงน้ำผลไม้และเครื่องดื่มอีกหลายประเภท รับประทานอาหารเช้า กลางวัน หรือแม้แต่อาหารเย็น โดยมีอาหารท้องถิ่นมากมายที่นั่น ไม่ใช่อาหารจานด่วนหรือโดนัทอย่างสตาร์บัค ร้านกาแฟในเวียดนามคือวิถีชีวิต ไม่ใช่แค่สถานที่สำหรับซื้อกาแฟเท่านั้น

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ฉันจะบอกว่านี่เป็นหนึ่งในข้อดีของเวียดนาม ไม่ว่าจะในกรณีใดๆ เวียดนามก็ยังมีร้านกาแฟอยู่มากมายที่ให้คุณสามารถดื่มกาแฟที่มีรสชาติที่ดีกว่าสตาร์บัคส์

ความคิดเห็นต่อมานะคะ เวียดนามมีวัฒนธรรมการดื่มกาแฟที่ไม่เหมือนใครซึ่งสตาร์บัคส์ไม่สามารถเข้ามาแทนที่ในสิ่งนั้นได้ ส่วนในประเทศไทยร้านกาแฟไม่ได้ขายแค่กาแฟเท่านั้น อย่างไรก็ตามก็ยังมีประเพณีที่แตกต่างออกไปมีรถเข็นขายกาแฟซึ่งขายแค่กาแฟอยู่ในเขตเมือง สตาร์บัคส์เป็นส่วนหนึ่งของร้านกาแฟ มีเบเกอรี่บางส่วน และส่วนใหญ่จะอยู่ในพื้นที่ชุมชน

ซึ่งคล้ายกับสิ่งที่คุณอาจพบในเมืองเล็กๆหลายๆแห่งของประเทศไทย ที่ซึ่งผู้คนมาดื่มกาแฟ อ่านหนังสือพิมพ์ และดูโทรทัศน์ และสำหรับในเขตเมือง สตาร์บัคส์ได้เข้ามาตอบโจทย์นี้  ทำเลที่สะดวก ความทันสมัย การเข้าถึงอินเทอร์เน็ต และที่นั่งที่สะดวกสบาย ไม่ใช่เรื่องยากสำหรับร้านกาแฟในท้องถิ่นในประเทศใดๆ ที่จะปรับปรุงการตกแต่งและรูปแบบธุรกิจของพวกเขาให้รองรับกับสิ่งเหล่านี้ ในขณะที่ยังคงเมนูและวิธีการชงกาแฟแบบดั้งเดิม

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ประเทศไทยร่ำรวยขึ้น มีนักท่องเที่ยว และชาวต่างชาติที่มีส่วนร่วมในความต้องการสิ่งเหล่านี้มากขึ้น เวียดนามเป็นประเทศที่ยากจนมากจนกระทั่ง 5 ปีที่ผ่านมา เวียดนามได้เติบโตขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่ก็ยังมีระดับรายได้ที่ต่ำกว่า และชาวเวียดนามก็รู้วิธีทำกาแฟดีๆ ในราคาที่ต่ำอยู่แล้ว ชาวเวียดนามควรเปิดร้านกาแฟนานาชาติเพื่อแข่งขันกับสตาร์บัคส์และบริษัทอื่นๆ เหมือนกัน

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ชาวเวียดนามมีความอนุรักษ์นิยมในกาแฟ พวกเขาพอใจกับกาแฟของตัวเอง พวกเขาไม่ต้องการทดลองกาแฟอื่นๆ พวกเขาไม่เห็นประโยชน์ที่จะได้รับจากการเสิร์ฟกาแฟใหม่ๆ ให้กับลูกค้าในท้องถิ่น

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ในฐานะที่เป็นชาวเวียดนาม ฉันพบว่าสตาร์บัคส์มีรสชาติที่เบามากและดูแล้วไม่พิเศษหากเปรียบเทียบกับกาแฟของเรา กาแฟเป็นที่นิยมในเวียดนาม และเราก็มีสไตล์การดื่มเป็นของเราเอง ดังนั้นสตาร์บัคหรือแบรนด์อื่นๆ จากตะวันตกจึงไม่ประสบความสำเร็จในเวียดนาม

ความคิดเห็นต่อมาเป็นความคิดเห็นจากชาวเวียดนามนะคะ ฉันคิดว่าคนที่ถามคำถามแบบนี้มักจะคาดหวังคำตอบว่า คนเวียดนามยากจนไม่มีเงินพอที่จะดื่ม Starbucks หรือกินอาหารจานด่วนของ McDonald แต่ขอโทษนะ เรามีเงินเพื่อกินของพวกนี้ แต่รสชาติมันน่าขยะแขยง มาเลยมาเที่ยวเวียดนาม ฉันชวนคุณมาเที่ยวพร้อมอาหารฟรี

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ฉันอยู่ในเวียดนามเมื่อสองสามปีก่อน เจ้าของบ้านคนหนึ่งอธิบายให้ฉันฟังว่า 1. ชาวเวียดนามมีวัฒนธรรมการดื่มกาแฟอยู่แล้ว และมีสไตล์ร้านกาแฟเป็นของตัวเอง 2. Starbucks แพงเกินไป ซึ่งชาวเวียดนามส่วนใหญ่ไม่สามารถจ่ายในราคาระดับนั้นได้

ความคิดเห็นต่อมานะคะ เพราะเวียดนามมีร้านกาแฟนับพันร้านที่มีกาแฟแท้ๆ ไม่ใช่แค่กาแฟปลอมๆ ที่มีแต่น้ำตาล

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ประเทศไทยเคยเป็นประเทศที่มีเศรษฐกิจอิงอยู่กับฐานะของผู้ผลิต แต่ตอนนี้เศรษฐกิจได้อิงไปอยู่กับผู้บริโภคมากขึ้นเรื่อย ๆ ควบคู่ไปกับภาษีที่สูงและค่าเช่าสูง ส่วนเวียดนามกำลังยกระดับสถาบันต่างๆ เช่น มหาวิทยาลัย พวกเขามีวิสัยทัศน์ที่ชัดเจนในการนำตนเองเข้าสู่เศรษฐกิจที่เน้นการผลิต มากกว่าเศรษฐกิจที่เน้นผู้บริโภค

เศรษฐกิจแบบอิงผู้บริโภคจะมีห้างสรรพสินค้าหรูหรา และร้านกาแฟ อยู่มากมาย เพราะมันคือเศรษฐกิจ เมื่อประชากรโดยเฉลี่ยล้มเหลวในการเรียนรู้ทักษะยุคใหม่ สิ่งที่ดีที่สุดที่พวกเขาทำได้ก็คือการเปิดร้านกาแฟ โอเค ฉันลืมไปว่าการท่องเที่ยวก็มีบทบาทเช่นกัน และคนไทยจำนวนมากเป็นหนี้สินเชื่อก้อนโต อันเนื่องมาจากพฤติกรรมบริโภคนิยมที่โง่เขลา เช่น ดื่มกาแฟสตาร์บัคส์สัปดาห์ละสองครั้ง แม้จะมีรายได้เพียงแค่ 10,000 บาทต่อเดือนก็ตาม

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ฉันไม่รู้เกี่ยวกับสตาร์บัคส์ แต่ฉันแน่ใจว่า Cafe ไม่ใช่กระแสแค่ในไทยเท่านั้น แต่ยังรวมถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเอเชียตะวันออกด้วย ไม่ใช่แค่ Youtuber ที่เป็นอาชีพในฝันของคน Gen C เท่านั้น แต่ยังมีการเป็นเจ้าของร้านกาแฟรวมอยู่ด้วย พวกเขาปรากฏขึ้นทุกที่เพราะคนไทยคลั่งไคล้การแสดงชีวิตที่ดีของพวกเขาบน Instagram

ฉันเชื่อว่าครึ่งหนึ่งของคนที่ไปร้านกาแฟเหล่านี้เพียงเพื่อเช็คอิน ถ่ายรูปแล้วโพสต์บน Instagram และรอการถูกใจ ฉันยังไม่เคยไปเวียดนาม ถ้าเวียดนามขาดร้านกาแฟอย่างที่คุณพูด ก็หมายความว่าร้านกาแฟไม่เป็นที่นิยมในเวียดนาม ผู้บริโภคชาวเวียดนามส่วนใหญ่อาจแตกต่างไปจากคนไทย

ความคิดเห็นต่อมานะคะ ทำไมเราถึงต้องการคาเฟ่ขยะๆแบบนั้น ในเมื่อเรามีกาแฟที่ดีที่สุดในโลก และสตรีทคาเฟ่ก็สะดวกสบายกว่ามาก

ความคิดเห็นต่อมานะคะ สตาร์บัคเน้นการบริการลูกค้า สร้างความรู้สึกผ่อนคลายและหรูหราเมื่อถือแก้วกาแฟ ซึ่งมันประสบความสำเร็จมากในอเมริกาเหนือและบางประเทศที่มีเศรษฐกิจเฟื่องฟูอย่างเช่น สิงคโปร์ และ จีน แต่ไม่ใช่ประเทศส่วนใหญ่ในเอเชีย สตาร์บัคอาจไปได้ดีกับคนรุ่นใหม่และวัยทำงานที่ต้องการมีสถานะสูงทางสังคมที่ดูสูงขึ้น เหนือสิ่งอื่นใด ลูกค้ากลุ่มนี้ไม่ได้เป็นกลุ่มลูกค้าหลักในเวียดนาม

ความคิดเห็นต่อมานะคะ คุณสามารถประสบความสำเร็จในการนำแฟชั่นหรือเทคโนโลยีเข้ามาสู่เวียดนาม แต่สำหรับอาหารและเครื่องดื่ม โดยเฉพาะกาแฟ มันจะไม่มีทางสำหรับคุณอย่างแน่นอน

ความคิดเห็นสุดท้ายสำหรับคลิปนี้นะคะ  ใครบอกคุณว่าเวียดนามขาดร้านกาแฟสมัยใหม่ที่ดูทันสมัย อันที่จริงเรามีร้านแบบนี้อยู่ตามเมืองใหญ่ๆ หลายแห่ง และก็ยังมีแบรนด์ท้องถิ่นขนาดใหญ่อื่นๆ อยู่ด้วย เวียดนามเป็นหนึ่งในผู้นำสำหรับการส่งออกกาแฟดิบไปยังประเทศอื่นๆ โดยเฉพาะประเทศตะวันตกและอเมริกา ผู้คนที่นี่ดื่มกาแฟในทุกเช้า ไล่ไปตั้งแต่เด็กจนถึงผู้สูงอายุ ร้านกาแฟเป็นที่นิยมมาก

โดยเฉพาะทางภาคใต้ของประเทศในขณะที่คนเหนือชอบชามากกว่า ที่จริงมี Starbucks หรือ แบรนด์ใหญ่ๆ หลายสาขามากที่นี่ แต่เป็นเพราะเราชอบกาแฟจากร้านกาแฟริมทางมากกว่า คุณภาพของกาแฟก็ไม่ด้อยไปกว่าแบรนด์ใหญ่ๆ และราคาก็ถูกกว่ามาก แบรนด์ใหญ่ที่เพิ่งเปิดใหม่ดูเหมือนจะดึงดูดคนหนุ่มสาวแค่ในช่วงเริ่มต้นเท่านั้น นอกจากนี้ฉันยังนึกถึงร้านอาหารจานด่วนอย่าง McDonald's อีกด้วย เมื่อนึกถึงแฮมเบอร์เกอร์ของพวกเขา เราก็มีขนมปังที่มีรสชาติเหมือนแฮมเบอร์เกอร์อยู่แล้วและราคาก็สมเหตุสมผลมากกว่า นั่นคือเหตุผลที่ McDonald's ประสบความสำเร็จในประเทศอื่นๆ ในเอเชีย แต่ล้มเหลวในเวียดนาม