ตาลีบันใหม่ โดย สิริอัญญา วันอังคารที่ 24 สิงหาคม 2564
การยึดอัฟกานิสถานอย่างรวดเร็วดุจสายฟ้าแลบของขบวนการตาลีบันและแนวร่วมทั้งหลายได้อย่างสันติ หลังจากสามัคคีหมู่เหล่าต่าง ๆ ทำสงครามจรยุทธ์ในสงครามยืดเยื้อเพื่อขับไล่กองกำลังต่างชาติที่เข้ายึดครองอัฟกานิสถาน โดยตั้งรัฐบาลหุ่นเป็นสมุนรับใช้ ได้สร้างความตกตะลึงให้แก่ทั่วโลก
ทุกกระแสข่าว ทุกสำนัก ไม่ว่าฟากไหนฝ่ายใดต่างนำเสนอข่าวนี้เป็นข่าวใหญ่พร้อมเพรียงกัน จนกลบข่าวการซ้อมรบใหญ่ที่นำโดยสหรัฐในทะเลจีนใต้ที่ปั่นกระแสดังสนั่นหวั่นไหวให้เงียบหายไปในพริบตา
การแตกทัพในอัฟกานิสถานของสหรัฐในครั้งนี้ชาวโลกได้มองในภาพลักษณ์เดียวกันกับเมื่อครั้งที่สหรัฐแตกทัพในเวียดนาม ซึ่งเป็นบาดแผลและความอัปยศครั้งยิ่งใหญ่ในประวัติศาสตร์สหรัฐ และไม่มีใครคาดคิดว่าจะเกิดขึ้นซ้ำรอยได้อีก
สหรัฐเป็นมหาอำนาจทั้งทางการทหาร ทางเศรษฐกิจ การเงิน การคลัง และสื่อสารพัดของโลก ในขณะที่ขบวนการตาลีบันที่เคลื่อนไหวต่อสู้กู้ชาติในอัฟกานิสถานนั้นอ่อนด้อยกว่าในทุกทาง กำลังพลน้อยกว่า อาวุธยุทโธปกรณ์น้อยกว่า และมีประสิทธิภาพน้อยกว่า มีกำลังทางเศรษฐกิจน้อยกว่า มีพันธมิตรน้อยกว่าชนิดเทียบกันไม่ได้
แต่ตาลีบันเป็นฝ่ายที่มีธรรม เพราะเป็นประชาชาติของอัฟกานิสถานที่ครองอำนาจมาแต่ก่อน แล้วถูกกองทัพสหรัฐขับไล่ออกจากอำนาจ ดังนั้นโดยกฎแห่งสงครามตาลีบันจึงต้องเป็นฝ่ายได้รับชัยชนะ แต่เพราะความอ่อนด้อยกว่าในทุกทางนั้น ตาลีบันจึงไม่สามารถเอาชนะได้ในเร็ววัน
จึงก่อเกิดสภาพเป็นสงครามยืดเยื้อที่ขบวนการตาลีบันทำสงครามจรยุทธ์ในสงครามต่อต้านการรุกรานเพื่อขับไล่กองกำลังต่างชาติออกไปจากอัฟกานิสถาน เพื่อฟื้นฟูประเทศชาติของตนให้พ้นจากความเป็นเมืองขึ้นหรืออาณานิคมแผนใหม่
และด้วยอานุภาพแห่งสงครามยืดเยื้อนั้น ความเหนือกว่าในทุกทางของสหรัฐและความด้อยกว่าในทุกทางของขบวนการตาลีบันก็ค่อยๆ แปรผันในเชิงสัมพัทธ์ จนกระทั่งขบวนการตาลีบันสามารถระดมความสามัคคีของประชาชาติอัฟกานิสถานเข้ามาเป็นพวกได้สำเร็จ บรรดาข้าราชการทั้งส่วนกลางและส่วนท้องถิ่น ตลอดจนผู้รักชาติทั้งหลายที่ต้องการเอกราชอธิปไตยของชาติได้ทยอยกันเข้าร่วมกับตาลีบันอย่างเงียบเชียบ
เมื่อสถานการณ์มีความพร้อม ขบวนการตาลีบันก็เปิดยุทธการใหญ่ทั่วประเทศ รวมศูนย์กำลังทั้งปวงเข้ายึดอัฟกานิสถานกลับคืนและได้รับชัยชนะอย่างสันติ รัฐบาลหุ่นที่ขายชาติ ทรยศชาติ และกองกำลังต่างชาติต้องเผ่นหนีกระเจิงออกไปจากอัฟกานิสถาน
และชั่วเวลาเพียง 5 วัน ขบวนการตาลีบันก็สามารถจัดการบ้านเมืองให้กลับสู่สภาวะปกติได้ชนิดผิดคาดผิดคิด เพราะภาพลักษณ์เก่า ๆ เมื่อครั้งที่ขบวนการตาลีบันได้อำนาจรัฐปกครองอัฟกานิสถานในลักษณะซ้ายจัดและหัวรุนแรงไม่เหลือร่องรอยเหล่านั้นอยู่เลย
กลายเป็นขบวนการตาลีบันใหม่ที่สั่งสมบทเรียนและประสบการณ์แห่งความผิดพลาดล้มเหลว เมื่อครั้งครองอำนาจรัฐและประสบการณ์สงครามยืดเยื้อ 20 ปีอย่างอุดมสมบูรณ์ จึงกลายเป็นตาลีบันใหม่ผิดไปจากที่ชาติตะวันตกเข้าใจ และสภาพตาลีบันใหม่นี้ได้แสดงความสามารถในการจัดการบ้านเมืองให้กลับสู่ภาวะปกติได้ในระยะเวลาอันสั้นเพียง 5 วัน
ตาลีบันใหม่ได้บริหารจัดการบ้านเมืองอย่างไรจึงกลับคืนสู่ภาวะปกติอย่างรวดเร็วเช่นนั้น ที่สำคัญมีดังต่อไปนี้
ประการแรก ได้ประกาศหลักการปกครองบ้านเมืองให้คนทั้งหลายได้ทราบและเชื่อมั่น โดยประกาศใช้หลักการในศาสนาอิสลามหรือกฎหมายชารีอะห์เป็นหลักในการปกครองประเทศ ทำให้ชาวมุสลิมทั้งประเทศมีความเชื่อมั่นและมีความยินดี เพราะมีพื้นฐานเป็นมุสลิมที่เคร่งครัดอยู่แล้ว
ประการที่สอง ได้ประกาศความเป็นสากลทางศาสนา ให้การยกย่องรับรองนิกายชีอะห์ในอิสลามว่าเป็นพี่น้องศาสนาเดียวกัน ร่วมชาติเดียวกัน แตกต่างจากยุคก่อนที่ตั้งตนเป็นปรปักษ์แก่กัน จึงทำให้ความคิดจิตใจของชาวมุสลิมทุกนิกายในอัฟกานิสถานเป็นเอกภาพ
ประการที่สาม ได้ประกาศรับรองคุ้มครองสิทธิของสตรีซึ่งเป็นเรื่องที่เคยทำลายภาพลักษณ์ของตาลีบันมายาวนาน โดยจะรับรองคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของสตรีเช่นเดียวกับนานาประเทศ จึงทำให้ได้รับการสนับสนุนจากบรรดาสตรีทั้งหลาย เพราะมีหลักประกันอันมั่นคงยิ่งกว่ารัฐบาลหุ่นปกครองอัฟกานิสถาน
ประการที่สี่ ได้เปิดกว้างในการบริหารการปกครองบ้านเมือง ไม่ผูกขาดรวบอำนาจไว้แต่กลุ่มตาลีบัน โดยประกาศจะจัดตั้งรัฐบาลรวมแห่งชาติขึ้น และเชื้อเชิญพรรคการเมือง องค์กรการเมืองและกลุ่มการเมืองต่าง ๆ รวมทั้งตัวแทนชนเผ่าต่าง ๆ เข้ามาร่วมกันจัดตั้งรัฐบาลรวมแห่งชาติเพื่อฟื้นฟูบูรณะประเทศให้เจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว
ประการที่ห้า ได้ให้การนิรโทษกรรมแก่ข้าราชการและประชาชนทั่วประเทศ คงยกเว้นเฉพาะกลุ่มนักการเมืองทรยศชาติ ขายชาติ ที่นำพาชาติเป็นเมืองขึ้นหรืออาณานิคมแผนใหม่ของชาติตะวันตก และประกอบอาชญากรรมไว้แก่ชาติบ้านเมืองอย่างหนัก เช่น การเอาเงินสำรองของประเทศไปฝากไว้กับประเทศมหาอำนาจ เพื่อไม่ให้องค์กรการเมืองอื่นสามารถปกครองประเทศได้และต้องอยู่ภายใต้การปกครองของมหาอำนาจร่ำไป
ในเรื่องนี้อาจจะก่อให้เกิดปัญหาแก่รัฐบาลใหม่อยู่บ้างที่จะต้องติดตามเอาคืนเงินสำรองของประเทศกลับมาให้ได้ โดยระยะหัวเลี้ยวหัวต่อนี้ทำให้รัฐบาลใหม่ของตาลีบันจำเป็นต้องกู้เงินมิตรประเทศเพื่อมาจับจ่ายใช้สอยในการบริหารบ้านเมืองโดยรีบด่วน ซึ่งไม่น่าจะเป็นปัญหาใด ๆ เพราะทั้งรัสเซีย จีน อิหร่าน ต่างให้การสนับสนุนอย่างเต็มที่
ความเปลี่ยนแปลงนี้กระทบต่อภาพลักษณ์และความเชื่อมั่นต่อสหรัฐและพันธมิตรอย่างรุนแรงที่สุด และกระเทือนต่อฐานะทางการเมืองของประธานาธิบดีไบเดนที่อาจต้องพ้นจากตำแหน่งก็ได้
และที่สำคัญ ได้ส่งผลกระทบต่อยุทธศาสตร์อินโด-แปซิฟิก อย่างหนักหน่วง เพราะขนาดอัฟกานิสถานและตาลีบันซึ่งอ่อนด้อยกว่าประเทศจีนชนิดเทียบกันไม่ได้นั้นยังต้องแตกทัพกระเจิง ใครเล่าจะเชื่อมั่นเข้าร่วมกดดันประเทศจีนอีกต่อไป.