เทศกาลตรุษจีน เกร็ดความรู้เรื่องไทยศึกษา
เทศกาลตรุษจีน
เกร็ดความรู้เรื่องไทยศึกษา
เทศกาลตรุษจีนคือเทศกาลขึ้นปีใหม่ที่ชาวจีนหรือชาวไทยเชื้อสายจีนต่างรอคอย ประเพณีพิธีกรรมที่กระทำกันในวันตรุษนี้แตกต่างกันไปตามความคิด ความเชื่อของแต่ละท้องถิ่น ในส่วนของชาวจีนในประเทศไทย งานเฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนมีเพียงสองสามวัน ตามบ้านเรือนจะคึกคัก ผู้คนแต่งกายสวยงามสดใส แต่ละบ้านจะวางโต๊ะไว้หน้าบ้านเพื่อไหว้เจ้า ร้านค้าทั้งหลายจะหยุดกิจการเพื่อท่องเที่ยวหรือไปเยี่ยมเยือนญาติผู้ใหญ่ แนวทางปฏิบัติอาจเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจและสังคม แต่ก็เป็นประเพณีวัฒนธรรมที่กลมกลืนกับวิถีของคนไทยได้อย่างดี ตั้งแต่คนจีนเข้ามาตั้งหลักแห่งในประเทศไทยมานานนับศตวรรษ
เทศกาลตรุษจีนถูกจัดรวมเข้าไว้ในพระราชพิธีด้วย เรียกว่า พระราชพิธีสังเวยพระป้าย
พระป้าย คือ แผ่นป้ายที่จารึกพระปรมาภิไธยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ เป็นอักษรจีน ตามขนมธรรมเนียมจีนที่นิยมจารึกชื่อบรรพบุรุษไว้บนแผ่นป้ายสำหรับไว้บูชาประจำบ้านเพื่อแสดงความกตัญญูตกเวที
พระป้ายนี้ประดิษฐานไว้ ณ พระที่นั่งสองแห่ง คือ พระป้ายที่พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต และพระป้ายที่พระที่นั่งเวหาสน์จำรูญ พระราชวังบางปะอิน
พระป้ายที่พระที่นั่งอัมพรสถาน มีลักษณะเป็นเทวรูปหล่อทรงเครื่องกษัตริยาธิราช พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายจีบเสมอพระอุระ ประดิษฐานในซุ้มเรือนแก้วแบบเก๋งจีน ทำด้วยไม้จันทน์จำหลัก ลงรักปิดทอง จารึกพระปรมาภิไธยเป็นอักษรจีนที่ด้านหลังเรือนแก้ว มีฉัตรทอง 5 ชั้น ตั้ง 2 ข้าง
ส่วนพระป้ายที่พระที่นั่งเวหาสน์จำรูญ พระราชวังบางปะอิน เป็นแผ่นป้ายพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว กับสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินีคู่หนึ่ง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถคู่หนึ่ง จารึกบนแผ่นไม้จันทน์ปิดทอง ขอบไม้จันทน์จำหลักลายจีน
พระราชพิธีสังเวยพระป้ายที่พระที่นั่งเวหาศน์จำรูญแต่เดิมนั้น ทำในวันไหว้ของจีน ส่วนที่พระที่นั่งอัมพรสถาน กำหนดสังเวยในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 1 ของจีน คือ วันตรุษจีน
แม้ว่าในแต่สังคมแต่ละชาติแต่ละภาษาจะมีขนบธรรมเนียมประเพณีและความเชื่อที่แตกต่างกัน แต่พิธีกรรมต่าง ๆ ที่กำหนดรูปแบบออกมานั้น มักได้รับการหวังผลในท้ายสุดเหมือนกันคือ ความดีงาม ความสงบสุขทั้งของตนเอง ครอบครัว และสังคมโดยรวม เทศกาลตรุษจีนก็เช่นเดียวกันกับเทศกาลปีใหม่ของทุกชาติทุกภาษาที่ผู้คนต่างเฉลิมฉลองและมีพิธีกรรมทางศาสนาตามความเชื่อของตนพร้อมกับหวังว่าปีใหม่จะเป็นปีที่ดีของเราทุกคน
(จาก เทศกาลตรุษจีน ของ วราภรณ์ จิวชัยศักดิ์ ในหนังสือ พินิตไทยไตรภาค ตติยภาค : ประวัติศาสตร์และไทยศึกษา จัดพิมพ์โดยสถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2550.)
ที่มา : เพจเฟซบุ๊ก สถาบันไทยศึกษา จุฬาฯ
https://www.facebook.com/195417967263820/posts/1930885100383756/?extid=0&d=n