'The next Japan is not China, but Thailand' ถัดจากญี่ปุ่น รายต่อไปมิใช่จีน หากแต่เป็นประเทศไทย บทความจาก The Economist'

ดัชนีราคาผู้บริโภคไทยเพิ่มขึ้นเพียง 0.8% ในเดือนมีนาคม (ภาพจาก The Economist)

“The next Japan is not China, but Thailand” ถัดจากญี่ปุ่น รายต่อไปมิใช่จีน หากแต่เป็นประเทศไทย เป็นบทความจากนิตยสารชั้นนำของโลก The Economist ฉบับเมื่อวันที่ 6 เมษายน 2561 ที่ชี้วิกฤตปัญหาเศรษฐกิจที่ญี่ปุ่นเผชิญมานาน ได้เกิดขึ้นกับเศรษฐกิจประเทศไทยที่มีผลกระทบสาหัสกว่า

“The next Japan is not China, but Thailand” ถัดจากญี่ปุ่น รายต่อไปมิใช่จีน หากแต่เป็นประเทศไทย บทความจาก The Economist

พาดหัวอาจชวนทำให้คนที่ไม่ได้เรียนเศรษฐศาสตร์มาหลงนึกไปว่าเรากำลังจะเจริญเหมือนญี่ปุ่นหรือเปล่า แต่บทความนี้เทียบว่าเรากำลังเผชิญ “ปัญหา” เหมือนอย่างที่ญี่ปุ่นได้เผชิญมาอย่างไร และมันส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจและอนาคตในการพัฒนาของเราอย่างไร เช่น....

- การลงทุนของภาคเอกชนขยายตัวต่ำ (ขยายตัวเพียง 1.7% ในปีที่ผ่านมา)

- อัตราเงินเฟ้อที่ต่ำมากเกินไป จนหลุดกรอบ 1-4% ของธนาคารแห่งประเทศไทยมา 13 เดือนติดแล้ว

- Core inflation (เงินเฟ้อที่หักผลของราคาสินค้าหมวดอาหารสดและพลังงาน) โตต่ำกว่า 1% มาเกือบ 3 ปี

- ดัชนีราคาผู้บริโภคเพิ่มขึ้นเพียง 0.8% ในเดือนมีนาคม

- อัตราดอกเบี้ยนโยบายยังคงไว้ที่ 1.5% ต่อปี ซึ่งเป็นอัตราที่ใช้มาตั้งแต่เดือนเมษายน พ.ศ.2558

- ลักษณะเช่นนี้คล้ายคลึงกับประเทศญี่ปุ่นมาก ที่มีอัตราเงินเฟ้อต่ำจนใกล้แตะศูนย์ อัตราดอกเบี้ยนโยบายต่ำมาก และเกินดุล current-account สูง

- ประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงวัย (aging society) อย่างรวดเร็วมาก ในอีก 4 ปีข้างหน้า ไทยจะมีประชากรอายุมากกว่า 65 ปี ในสัดส่วนที่มากกว่า 14% หรือเกือบ 1 ใน 6 (ซึ่งไทยเป็นเพียงไม่กี่ประเทศที่ “แก่ก่อนรวย” คือ ยังไม่ทันพัฒนาประเทศให้พ้นจากกับดักรายได้ปานกลาง ก็เข้าสู่สังคมผู้สูงวัยเสียแล้ว ในขณะที่ญี่ปุ่นและประเทศในตะวันตกนั้น “รวยก่อนแก่” ผลกระทบต่อการคลังของไทยจึงสาหัสกว่ามาก)

- การที่มีประชากรผู้สูงวัยมากขึ้น ทำให้รัฐต้องใช้จ่ายงบประมาณเพื่อดูแลคนกลุ่มนี้มากขึ้น ซึ่งอาจกระทบต่อความยั่งยืนทางการคลังในระยะยาว และเป็นภาระของกำลังแรงงานที่ต้องทำงานหนักมากขึ้นเพื่อเลี้ยงดูคนกลุ่มนี้

- ดังนั้น ภาครัฐต้องลงทุนในโครงสร้างขั้นพื้นฐานเพื่อมั่นใจว่าจะสามารถ equip กำลังแรงงานมี่มีขนาดเล็กลงให้สามารถ provide ผู้สูงวัยที่มีสัดส่วนสูงขึ้นได้

- แต่การลงทุนภาครัฐกลับลดลง 1.2% ในปีที่แล้ว อันเป็นผลมาจากความล่าช้าและการเจรจาที่ยังไม่ได้ข้อยุติในการสร้างรถไฟความเร็วสูงในไทย

- ไทยอาจได้รับผลกระทบจากมาตรการของสหรัฐฯ ที่จะใช้จัดการกับประเทศที่ปั่นค่าเงิน (currency manipulator) โดยไทยเป็นเพียงประเทศเดียวในเอเชียที่เข้าเงื่อนไขของการเป็นประเทศปั่นค่าเงินทั้ง 3 ข้อ คือ เกินดุลการค้ากับสหรัฐฯ จำนวนมาก (กว่า 20,000 ล้านเหรียญฯ, เกินดุล current-account จำนวนมาก และ sizeable reserve accumulation

- ไทยกำลังเดินตามรอยญี่ปุ่นในการคุมเข้มชายแดน โดยเพิ่มบทลงโทษต่อผู้อพยพอย่างผิดกฎหมาย (illegal migrants) ซึ่งไทยมองว่าจะเข้ามาขโมยงานคนในประเทศ มากกว่าเข้ามาเสริมกำลังแรงงานที่กำลังลดลงในไทย (อันเป็นผลมาจากสังคมผู้สูงวัย) และจะกลายเป็นปัญหาในอนาคต

- ไทยพึ่งพิงกับภาคการท่องเที่ยวสูงมาก และรัฐก็พยายามโปรโมทภาคส่วนนี้ (บทความนี้ก็เสียดสีได้ดีในระดับนึงว่าการท่องเที่ยวในไทยนั้นโดดเด่นแค่ชายหาด การเที่ยวกลางคืน และวัฒนธรรมอันตบตาล่อลวง) เพื่อนำมาชดเชยกับอุปสงค์ภายในประเทศที่อ่อนแอ

- บทความนี้จบลงที่ว่าผู้มีอำนาจในกระทรวงการท่องเที่ยวฯ ต้องการให้นักท่องเที่ยวค้นพบ new shades ในการมาเที่ยวไทย แต่ในทางเศรษฐศาสตร์แล้ว new shades ที่ว่าคงเป็น shades ที่จืดชืดน่าดู

Author : ชัชวาลย์ มุสิกนิศ จาก Line UW