"วันช้างไทย" และปัญหาระหว่างคนกับช้าง

13 มี.ค. ของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็น "วันช้างไทย"

เพื่อให้ตระหนักถึงความสำคัญของช้าง สัตว์คู่บ้านคู่บ้านคู่เมืองของไทยเรา

ที่นับวันจะลดจำนวนลงทุกวันๆ

             จากการสำรวจประชากรช้างป่าล่าสุดเมื่อต้นปี 2560 ระบุว่ามีช้างป่ายังคงมีตัวเลขราว 3,500-4,000 ตัวกระจายในป่าอนุรักษ์ ซึ่งเป็นข่าวดีที่พบว่าแนวโน้มช้างป่าได้มีจำนวนสูงขึ้นจากในอดีตที่ผ่านมา เฉพาะในเขตป่ารอยต่อ 5 จังหวัดภาคตะวันออก โดยในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าสลักพระ จ.กาญจนบุรี พบมีช้างเพิ่มขึ้น ร้อยละ 10 ส่วนในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูวัวจังหวัดบึงกาฬ เพิ่มร้อยละ 5 สาเหตุมาจากการล่าช้างในป่าลดลง แต่ยังคงมีปัญหาเรื่องพื้นที่ป่าอนุรักษ์ถูกตัดออกจากกัน ทำให้ช้างออกมานอกพื้นที่จนเกิดปัญหาขัดแย้งกับเกษตรกรในบางจุด

ซึ่งปัญหาดังกล่าวนับเป็นปัญหาที่สร้างความหนักใจให้กับเกษตรในพื้นที่เป็นอย่างมาก เนื่องจากได้รับความเสียหายจากการบุกรุกของช้างป่าที่เข้ามาทำลายพืชผลทางการเกษตร  โดยหากย้อนไปถึงสาเหตุของปัญหา ส่วนนึงเพราะแหล่งอาหารทางธรรมชาติในป่ามีไม่เพียงพอ  ซึ่งหากจะแก้ไขที่ต้นเหตุ คือต้องสร้างแหล่งอาหาร แหล่งน้ำ ให้อยู่ในป่าลึกเพื่อดึงช้างกลับเข้าป่า 

โดยหนึ่งในเทคโนโลยีที่ทางกรมอุทยานแห่งชาติ  นำมาแก้ไขปัญหาช้างป่าบุกรุกเข้ามาในเขตพื้นที่เกษตรกรรมของช้าวบ้าน คือ การติดตั้งกล้องแจ้งเตือน ลักษณะการทำงานของกล้องคือ ทันทีที่ช้างป่าเดินผ่านกล้องที่ติดตั้งไว้ตามจุดต่างๆ จะถูกส่งสัญญาณ ไปยังศูนย์เฝ้าระวังช้างป่าด้วยระบบเตือนภัยล่วงหน้า  ซึ่งเจ้าหน้าที่อุทยานฯจะทราบจุดและพิกัดที่แน่ชัดและสัญญาณจะแจ้งเตือนชาวบ้านในจุดนั้นๆทันที พร้อมส่งเจ้าหน้าที่ชุดเคลื่อนที่เร็วออกไปทำการไล่ช้างป่าได้ทันที ซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างการทดสอบระบบ โดยนับเป็นอุทยานแห่งแรกของในประเทศไทยที่นำเทคโนโลยีดังกล่าวมาทดลองใช้งานตามแนวพระราชดำรัสของในหลวงรัชกาลที่ 9 ซึ่ง พื้นที่อุทธยานแห่งชาติกุยบุรีถือเป็นโมเดล ในการจัดการแก้ปัญหาระหว่างคนกับช้างป่า 

             โครงการติดตั้งกล้องแจ้งเตือน ดังกล่าวเป็นโครงการที่ทางกรมอุทยานแห่งชาติ ร่วมมือกับ บริษัททรู และ กองทุนสัตว์ป่าโลก โดยขณะนี้อยู่ระหว่างการติดตั้งอุปกรณ์และสัญญาณเพิ่มเติมของทางทรู โดยจะต้องมีการประชุมชี้แจงทำความเข้าใจกับชาวบ้านต่อไป  ซึ่งคาดว่าจะสามารถใช้งานได้อย่างช้าในราวเดือนมีนาคม-เดือนเมษายนนี้ ซึ่งหลังจากนี้ทางเจ้าหน้าที่ของทรู จะเริ่มทำการเพิ่มสัญญาณ  หากมาใช้และประสบผลสำเร็จก็สามารถขยายพื้นที่ทางโซนอื่นๆต่อไป และนำไปใช้ในพื้นที่ซึ่งเกิดปัญหาช้างป่าออกมารบกวนในอุทยานแห่งชาติฯในจังหวัดอื่นๆได้อีกด้วย

ทั้งนี้ ปัญหาช้างกับคน คงไม่มีสูตรสำเร็จในการแก้ไขที่ตายตัว อย่าลืมว่าช้างก็เป็นสัตว์ ที่มิได้มีความคิดรู้ว่าอะไรผิดอะไรถูก สัญชาติญาณของสัตว์ป่า มีเพียงแค่ต้องการหาอาหารกินเท่านั้น และรสชาติของผลไม้เกษตร เช่น สัปรด แตงโม ก็เป็นสิ่งที่ช้างป่าโปรดปราน ดังนั้นการแก้ไขปัญหาการอยู่ร่วมกันระหว่างคนกับช้าง สิ่งที่ทุกคนเห็นตรงกันก็คือ เป็นไปไม่ได้ที่จะไม่ให้ช้างเดินออกจากป่าเลย ด้วยสภาพพื้นที่โดยรอบเองก็เปลี่ยนไป เรื่องนี้จึงไม่ได้เป็นเพียงปัญหาของช้างที่ต้องแก้ไขที่ช้างเท่านั้น...เพราะต้องไม่ลืมว่า เมื่อคนคิดแก้ปัญหาเรื่องของช้าง ช้างก็คิดแก้ปัญหาในเรื่องการหากินของเขาด้วยเช่นกัน