เจ้านางขันคำแห่งหอเจียงจันทร์
เจ้านางขันคำแห่งหอเจียงจันทร์ ขนิษฐาของเจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลงเจ้าฟ้าหอคำนครเชียงตุง...ผ้าซิ่นไหมคำลายบัวคว่ำบัวหงายที่เจ้านางทรงสวมปราณีตงดงามและล้ำค่า เจ้านางโพกหัวแบบแม่หญิงเชียงตุงพร้อมด้วยเครื่องประดับ นั่งอย่างสง่างามเคียงข้างเลดี้ชาวอังกฤษที่แต่งกายในยุควิคตอเรีย สวมหมวกสวยงาม(ภริยาของท่านเซอร์ จรอจ์ สก๊อต)สุภาพสตรีทั้งสองท่านนั่งท่ามกลางผู้คนชนชั้นนำที่รวมหมู่ถ่ายภาพพร้อมกับเจ้าฟ้าเมืองต่างๆที่มาเข้าร่วมประชุมที่นิวเดลี จักรวรรดิอินเดียของบริเตน ในปี ค.ศ.1903
... ดินแดนแห่งอำนาจของสหราชอาณาจักรในเอเชียประกอบด้วยจักรวรรดิอินเดียของบริเตน British Indian Empire(พื้นที่ที่บริหารโดยตรงจากสหราช)และรัฐเจ้าครองนครต่างๆ ที่มีประมุขปกครองภายใต้อำนาจปกครองสูงสุดของรัฐบาลอังกฤษ โดยรัฐเจ้าครองนครจะทำสนธิสัญญากับรัฐบาลอังกฤษเนื้อหาคือยังคงรักษาสิทธิในการการปกครองตนเองแต่อยู่ในฐานะรัฐอารักขา แล้วให้อังกฤษจัดการงานด้านต่างประเทศแทนตน
...จักรวรรดิอินเดียของบริเตนประกอบไปด้วยดินแดนที่เป็นประเทศอินเดีย ปากีสถานและบังกลาเทศในปัจจุบัน อีกทั้งยังมีเอเดน(พ.ศ. 2382 - 2480)พม่าตอนบน(พ.ศ. 2401 - พ.ศ. 2480)และพม่าตอนล่าง (พ.ศ. 2429 - 2480) (พม่าเดิมถูกผนวกเป็นจังหวัดหนึ่งของอินเดีย ต่อมาแยกจากอินเดียของบริเตนในปี พ.ศ. 2480)มีโซมาลิแลนด์(ช่วงสั้นๆ ตั้งแต่ พ.ศ. 2427 ถึง พ.ศ. 2441)มีสิงคโปร์(ตั้งแต่ พ.ศ. 2401 ถึง พ.ศ. 2410)นอกจากนี้อินเดียของบริเตนยังเกี่ยวโยงกับดินแดนในปกครองอังกฤษแถบตะวันออกกลาง เงินตรารูปีอินเดียใช้กันอย่างแพร่หลายตามพื้นที่ต่างๆของภูมิภาคนี้ ประเทศอิรักในปัจจุบันเคยปกครองโดยกระทรวงอินเดียของรัฐบาลอังกฤษ หลังสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่ 1อีกด้วย
...จักรวรรดิอินเดียได้ออกหนังสือเดินทางของตนเองโดยใช้ชื่อว่า อินเดีย เพื่อแสดงฐานะทั้งในภูมิภาคและระดับนานาชาติ บทบาทที่มากมายนี้จักรวรรดิ์อินเดียอันทรงอิทธิพลจึงได้เป็นสมาชิกก่อตั้งสภาสันนิบาติชาติและเป็นชาติสมาชิกในการแข่งขันกีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนในปี 2443 2463 2471 2475 และ 2479
...บรรดาประเทศของดินแดนแถบนี้บริติชซีลอน(ปัจจุบันคือ ศรีลังกา) ตกเป็นเมืองขึ้นของสหราชอาณาจักรในปี พ.ศ. 2335 (ภายใต้สนธิสัญญาอาเมียงส์ มีฐานะเป็นอาณานิคม Crown Colonyหรืออาณานิคมที่ปกครองโดยตรงจากรัฐบาลอังกฤษ แต่ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งในอินเดียของบริเตน สำหรับราชอาณาจักรเนปาลและภูฏาน แม้จะมีความขัดแย้งกับอังกฤษแต่ก็ได้ลงนามทำสนธิสัญญายอมรับตนเองในฐานะรัฐอิสระซึ่งไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งในบริติชราช ราชอาณาจักรสิกขิมได้รับการตั้งให้เป็นรัฐเจ้าครองนครหลังการลงนามในสนธิสัญญาอังกฤษ-สิกขิมในปี พ.ศ. 2405
อย่างไรก็ตาม ประเด็นของความเป็นอธิปไตยยังคงคลุมเคลือเพราะไม่ได้กำหนดอะไรที่ชัดเจน หมู่เกาะมัลดีฟส์ก็เป็นรัฐในอารักขาของบริเตนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2410 ถึงปี พ.ศ. 2508 แต่ไม่ใช่ส่วนหนึ่งในอินเดียของบริเตนเช่นกัน(นครเชียงตุงก็อยู่ในฐานะรัฐในอารักขาเช่นเดียวกับนครรัฐอื่นๆครับ)
เรียบเรียงโดย:เชียงตุงเชียงรุ่ง