ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน โครงการในพระราชดำริเพื่อช่วยเหลือสุนัขจรจัด

ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน เป็นโครงการในพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และได้พระราชทานเงินจากการจำหน่ายเสื้อคุณทองแดง จำนวน 4,000,000 บาท เป็นงบประมาณการก่อสร้างศูนย์รักษ์สุนัขในเบื้องต้น โดยศูนย์รักษ์สุนัขหัวหินตั้งอยู่บริเวณวัดเขาอิติสุขโต ถนนหัวหิน-หนองพลับ มีเนื้อที่ 22 ไร่เศษ ซึ่งวัดเขาอิติสุขโตเป็นผู้มอบพื้นที่ให้ มีจุดประสงค์ในการก่อตั้งโครงการคือ เพื่อจัดการกับปัญหาเกี่ยวกับสุนัขจรจัดในหัวหิน โดยเฉพาะสถานที่ท่องเที่ยวอย่างบริเวณชายหาดและแหล่งชุมชน

ปัจจุบันการดูแลศูนย์รักษ์สุนัขหัวหินจะเป็นหน้าที่ของกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลเมืองหัวหิน ซึ่งได้ตั้งงบประมาณเป็นเงินสนับสนุนเป็นค่าอาหาร เวชภัณฑ์ ค่าจ้างบุคลากร ฯลฯ

ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน จะดำเนินการในรูปแบบของการให้ความช่วยเหลือและควบคุมปริมาณของสุนัขจรจัดในเขตพื้นที่ อ.หัวหิน และพื้นที่ใกล้เคียง ซึ่งเป็นสุนัขที่ทางศูนย์ได้รับหมายคำร้องจากคนในพื้นที่ให้ไปรับมาดูแลจากสถานที่ต่าง ๆ เช่น โรงเรียน ตลาด วัด ฯลฯ โดยการดูแลนั้นจะทำแบบครบวงจรคือ เมื่อรับสุนัขเข้ามาในโครงการขั้นตอนแรกจะมีการตรวจเช็คสุขภาพ รักษาโรคต่างๆ ฉีดวัคซีนป้องกันโรค ทำหมัน จากนั้นจึงนำสุนัขไปปรับพฤติกรรม และดูแลสุขภาพให้สมบูรณ์ขึ้นด้วยการให้อาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสำหรับสุนัข เมื่อสุนัขมีความพร้อมแล้วจึงนำไปอยู่รวมกับสุนัขตัวอื่น ๆ ในศูนย์

และเพื่อให้ก้าวสู่ความเป็นศูนย์รักษ์สุนัขครบวงจร ในอนาคตก็จะมีโครงการที่จะทำฌาปนกิจสุนัข มีเตาเผาสำเร็จรูปของศูนย์เอง เมื่อสุนัขตายก็จะนิมนต์พระมาสวด ทำพิธีให้ โดยจะเปิดให้ประชาชนทั่วไปมาใช้บริการได้ นอกจากนี้ยังมีโครงการที่จะจัดทำไบโอแก๊สจากมูลสุนัข เพื่อให้กระบวนการต่าง ๆ ครบวงจรมากขึ้น ทุกวันนี้เทศบาลหลายแห่งก็มาดูงานเพื่อไปปรับใช้ต่างกันออกไป เช่น เทศบาลภูเก็ตที่มีการบริหารจัดการลักษณะคล้าย ๆ กันเพียงแต่ให้วัดเป็นผู้จัดการสุนัขŽ

ภายในศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน เมื่อก้าวผ่านประตูรั้วเข้ามา สิ่งแรกที่ทุกคนจะได้เห็นและต้องสะดุดตาก็คือรูปปั้นคุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยง ที่ตั้งอยู่หน้าอาคารเรือนไทยจุดชมวิวใจกลางของศูนย์ ซึ่งโดนรอบจะรายล้อมไปด้วยอาคารของสุนัขในโซนต่าง ๆ

โดยเริ่มตั้งแต่โซนแรกรับ โซนต่อมาคืออาคารกายภาพและธาราบำบัด ที่อยู่ติดกับโซนพาราซอนหรือกรงสุนัขที่รอคอยบ้านใหม่ จากนั้นในบริเวณใกล้กันก็จะได้เห็นกรงของสุนัขที่สามารถให้เลือดได้ ส่วนบริเวณพื้นที่ที่เหลือจะเป็นคอกสุนัขขนาดใหญ่ ที่เต็มไปด้วยสุนัขเพศผู้และเมีย อยู่ร่วมกันในคอกอย่างเป็นธรรมชาติ ในบรรยากาศร่มรื่นพร้อม ๆ กับเสียงเห่าของสุนัขที่ดังขึ้นต้อนรับผู้มาเยือนอยู่ตลอดเวลา

ผศ.นสพ.คงศักดิ์ เที่ยงธรรม ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ หัวหิน ได้กล่าวถึงความร่วมมือระหว่าง รพ. สัตว์เกษตร หัวหิน และศูนย์รักษ์สุนัข ว่าเพื่อดูแลสุขภาพของสุนัขภายในศูนย์ ทาง รพ.สัตว์เกษตร หัวหิน จึงได้เข้ามาร่วมมือในการดูแลสุนัขในศูนย์ เริ่มตั้งแต่เข้าไปดูสุขภาพสุนัข ทั้งการฉีดวัคซีน ทำหมัน รักษาโรคต่าง ๆ หรือกระทั่งสุนัขที่ได้รับอุบัติเหตุหรือกัดกันในคอก โดยจัดทีมสัตวแพทย์เข้าไปดูแลทุกสัปดาห์ ทั้งยังฝังไมโครชิพให้กับสุนัขที่ให้เลือดและดูแล รวมไปถึงมีผู้มาใช้บริการธาราบำบัดด้วย

อีกส่วนหนึ่งที่สำคัญคือคือโครงการสุนัขให้เลือด ที่คัดสุนัขจรจัดที่แข็งแรงมาเจาะเลือด ดูว่าจะสามารถให้เลือดได้ไหม ซึ่งหากสุนัขเหล่านี้ผ่านการคัดแล้วว่าไม่ติดโรค ไม่เป็นพยาธิ และเกล็ดเลือดไม่จาง จึงจะสามารถให้เลือดได้ ก่อนจะส่งกลับมาที่โรงพยาบาลเพื่อสกัดเป็นผลิตภัณฑ์ให้เลือดต่าง ๆ หรือนำไปช่วยเหลือสุนัขตัวอื่นๆ ต่อไป ซึ่งด้วยความที่เป็นสุนัขจรจัดทำให้สุขภาพของสุนัขเหล่านี้ไม่ดีมากนัก ปัจจุบันจึงมีสุนัขที่ให้เลือดได้เพียง 50 ตัวจากพันกว่าตัว ถือได้ว่ามีจำนวนไม่มาก ให้เลือดได้เพียง 3 เดือนต่อหนึ่งครั้งเท่านั้น ซึ่งก็หวังว่าในอนาคตจะมีสุนัขที่ให้เลือดได้มากขึ้น

"จุดเริ่มต้นของโครงการธนาคารเลือดนั้น มาจากการที่ต้องการจะแสดงให้เห็นว่าสุนัขจรจัดเหล่านี้ที่ใครเห็นว่าไม่มีคุณค่า ก็เป็นประโยชน์ต่อสังคมได้ โดยเริ่มโครงการมาแล้วเกือบ 2 ปี ที่ผ่านมาเลือดของสุนัขเหล่านี้ได้ช่วยสุนัขที่มีเจ้าของในโรงพยาบาลสัตว์ เกษตรหัวหินแล้วหลายตัว อาจจะด้วยการผ่าตัดหรือรักษาโรคต่าง ๆ เนื่องจากเลือดสุนัขจริง ๆ แล้วขาดแคลนอยู่มาก เจ้าของสุนัขที่ได้รับเลือดเมื่อทราบว่าเลือดของสุนัขจรจัดนั้นมาช่วยสุนัขของเขาได้ก็ต่างประทับใจ และรู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงริเริ่มมูลนิธิศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน บ้านของสุนัขเหล่านี้อีกด้วย"Ž ผศ.นสพ.คงศักดิ์ กล่าว

ทั้งนี้ นอกจากศูนย์รักษ์สุนัขหัวหินจะเป็นสถานที่ที่ช่วยเหลือ ดูแลรักษาและฟื้นฟูสุขภาพสุนัขจรจัดแล้ว ในปัจจุบันเพื่อเป็นการรำลึกถึงความจงรักภักดีของคุณทองแดง สุนัขทรงเลี้ยงในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ที่ได้จากไปแล้ว ทางสำนักพระราชวังได้นำกระดูก ‘คุณทองแดง’ บรรจุที่อนุสาวรีย์คุณทองแดง ที่ศูนย์รักษ์สุนัขหัวหิน สำหรับอนุสาวรีย์คุณทองแดงแห่งนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงเสด็จพระราชดำเนินมาทรงพระสุหร่าย เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2557

สำหรับประวัติโดยสังเขปของคุณทองแดง คือเป็นลูกของแดง สุนัขจรจัดบริเวณซอยศูนย์แพทย์พัฒนา ถนนพระราม9โดยได้รับพระเมตตาจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงนำมาเลี้ยงหลังจากเสด็จฯ ไปทรงเปิดศูนย์การแพทย์พระราม9 และนายแพทย์คนหนึ่งนำคุณทองแดงมาทูลเกล้าฯ ถวายให้ทอดพระเนตร นับแต่นั้นคุณทองแดงก็เป็นสุนัขทรงเลี้ยงที่ติดตามถวายงานพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทุกครั้ง ไม่ว่าเสด็จฯไป ณ ที่แห่งใด ได้เข้าเฝ้าฯ ถวายตัวเมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ.2541 ขณะมีอายุได้ 5 สัปดาห์

ข้อมูลอ้างอิงบางส่วน และภาพประกอบ :
www.matichonweekly.com/featured/article_11282
www.komchadluek.net/news/politic/219616
irrigation.rid.go.th/rid14/allsamna/news026/news026.html