ที่มาของน้ำพริกไตปลาแห้ง รสจัดจ้านส์

ที่มาของน้ำพริกไตปลาแห้ง แกงไตปลา หรือแกงพุงปลา

ไตปลา (ภาษาเรียกของภาคกลาง) หรือ พุงปลา (ภาษาของภาคใต้) เป็นการถนอมอาหารแบบหมักดองชนิดหนึ่ง โดยใช้กระเพาะของปลา เช่น ปลาทู ปลาลัง ปลาดุก ปลาช่อน หรือปลาอื่นๆมาหมักกับเกลือ โดยนำขี้และดีออกจากกระเพาะก่อน หมักไว้ 10 -30 วันก็ใช้ได้ ไตปลาที่หมักได้ที่จะเหลวและมีมันไหลออกมา นำไปทำเป็นอาหารได้หลายชนิด เช่น ไตปลาที่เป็นเครื่องจิ้มคล้ายน้ำพริกของทางภาคกลาง หรือแกงพุงปลาที่เป็นอาหารที่มีชื่อเสียงทางภาคใต้ นอกจากนั้น ยังนำไตปลาไปผัดกับน้ำพริกแกง ใส่ปลาจิ้งจ้างและผัก เรียกไตปลาแห้ง

ไตปลาที่เป็นเครื่องจิ้มนี้เป็นที่มาของอาหารชาววังที่เรียกว่าไตปลา ซึ่งเป็นการปรุงแบบเดียวกับน้ำพริกไตปลาเพียงแต่ตัดไตปลาที่มีกลิ่นเหม็นคาวออกไป ใส่เครื่องปรุงอื่นลงไปแทน เช่น กุ้ง 

ปัจจุบันแกงไตปลาแพร่กระจายไปทุกภาค จะเดินทางไปภาคใดก็จะมีให้ชิมไตปลากัน แต่ว่ารสชาติอาจมีการประยุกต์ให้เข้ากับรสลิ้นของคนในภาคนั้นๆ หรือบางถิ่นก็ยังคงไว้ซึ่งรสชาติแบบต้นตำรับ 

สำหรับรสชาติของแกงไตปลา จะมีความเผ็ด ร้อน เค็ม เนื่องจากมีส่วนผสมของพริกไทยดำ พริกขี้หนู และเกลือที่ผ่านการหมักพุงปลา ดังนั้นความเป็นเอกลักษณ์ของไตปลาก็จะต้อง เผ็ด ร้อน และเค็ม หากเราใช้ไตปลาที่หมักได้ที่ ไตปลานั้นก็จะมีความมันออกมาด้วย เพิ่มความอร่อยได้อย่างมาก การปรุงแกงไตปลา บ้างก็อาจใส่กะทิ บ้างก็ไม่ใส่กะทิ หรือบ้างก็นำมาทำเป็นน้ำพริกไตปลาแห้ง แต่ที่นิยมทานกันเห็นจะเป็นน้ำพริกไตปลาแบบปกติ (ไม่ใส่กะทิ)